Nguy cơ mắc Covid-19 gấp nhiều lần nếu không đeo khẩu trang theo tiêu chuẩn khuyến cáo

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học Anh, nếu ho không đeo khẩu trang , cách 2m vẫn hứng giọt bắn Covid-19 gấp 10.000 lần.

Có thể hứng giọt bắn Covid-19 gấp 10.000 lần nếu không đeo khẩu trang

Khẩu trang y tế là vật dụng được nhiều người sử dụng hằng ngày để tránh bụi bẩn, phòng vi khuẩn, bảo vệ sức khỏe . Tuy nhiên, khẩu trang y tế chỉ phát huy tác dụng phòng chống hiệu quả nếu được dùng và đeo đúng cách. Đeo khẩu trang y tế sai cách có thể làm mất đi tác dụng bảo vệ và gây hại cho sức khỏe người sử dụng. Vậy thế nào là đeo khẩu trang y tế đúng cách? Mời bạn cùng tìm hiểu cụ thể trong bài viết này.

Nhóm các nhà khoa học tại ĐH Edinburgh, Vương Quốc Anh vừa thực hiện một nghiên cứu chứng minh tác dụng của đeo khẩu trang trong việc ngăn ngừa virus SARS-CoV-2 và nhiều loại virus khác.

Nếu không đeo khẩu trang dù cách xa 2m vẫn hứng giọt bắn gấp 10.000 lần. Ảnh minh họa

Các học giả tiến hành thí nghiệm giữa người thật và ma-nơ-canh được kết nối với một máy mô phỏng hành động nói và ho để so sánh số lượng giọt hô hấp bắn ra khi đeo và không đeo khẩu trang.

Ban đầu, các nhà khoa sử dụng ma-nơ-canh làm thí nghiệm, không khí chứa chất lỏng huỳnh quang mô phỏng các giọt bắn từ miệng. Khi luồng không khí thoát ra, các nhà khoa học sử dụng ánh sáng laser và tia UV để xác định số giọt di chuyển và số giọt rơi xuống mặt bàn cách xa 2 m. Mặc dù đã cố gắng mô phỏng như thật nhưng nhóm nghiên cứu nhận thấy, thử nghiệm trên đồ vật không chính xác như trên người thật.

Trong thí nghiệm lần 2, nhóm nghiên cứu lựa chọn 6 tình nguyện viên thực hiện ho trong vài phút khi đeo khẩu trang và không. Các giọt hô hấp của họ được hứng trên một ván trượt đặt cách miệng 5 cm, sau đó được phân tích dưới kính hiển vi.

Các nhà khoa học cho biết, phản xạ ho thông thường có thể làm văng gần 3.000 giọt hô hấp với vận tốc di chuyển lên lên tới 80 km/h. Trong khi đó một cái hắt hơi có thể tạo ra hơn 100.000 giọt bắn. Tuy nhiên, nếu đeo khẩu trang phẫu thuật, dù nói hay ho, không có giọt hô hấp nào bị văng ra. Thậm chí các loại khẩu trang vải thông thường cũng có tác dụng ngăn giọt bắn hiệu quả. Với các loại khẩu trang khác, trong cả thí nghiệm với ma-nơ-canh và người thật, việc đeo khẩu trang giúp giảm số lượng giọt hô hấp bắn ra hơn 1.000 lần.

Nghiên cứu kết luận, một người ho không đeo khẩu trang khiến người đối diện cách xa 2 m nhận lượng giọt bắn nhiều hơn 10.000 lần so với người ho có đeo khẩu trang tiếp xúc với người đứng gần 50 cm.

“Chúng tôi biết rằng khẩu trang từ các vật liệu khác nhau sẽ có hiệu quả ngăn giọt bắn khác nhau. Nhưng với những giọt bắn lớn được cho là nguy hiểm nhất, chúng tôi phát hiện rằng ngay khẩu trang vải một lớp tự chế cũng có hiệu quả cực kỳ lớn. Vì vậy, đeo khẩu trang thực sự có thể tạo ra sự khác biệt giúp hạn chế lây nhiễm virus cho người đối diện”, TS Ignazio Maria Viola, Trưởng nhóm nghiên cứu cho biết.

Theo các nghiên cứu hiện tại, khẩu trang N95 có khả năng ngăn chặn 95% các giọt bắn trong không khí, là khẩu trang tốt nhất hiện nay, kế đó là khẩu trang phẫu thuật. Dù vậy, nghiên cứu trên tạp chí Y khoa Anh Quốc mới đây cũng thừa nhận, khẩu trang vải có thể chỉ kém hiệu quả hơn 15% so với khẩu trang phẫu thuật.

Tại sao cần sử dụng khẩu trang y tế đạt tiêu chuẩn?

Theo các nhà khoa học, nguy cơ phơi nhiễm nghề nghiệp của các nhân viên y tế với các bệnh nhiễm trùng do nhiều tác nhân khác nhau, đặc biệt là virus và vi khuẩn, đã trở thành mối đe dọa đối với chính bản thân nhân viên Y tế, vì trong quá trình làm việc, họ phải tiếp xúc nhiều với các chất lỏng sinh học có thể chứa mầm bệnh. Nguy cơ sinh học rất phổ biến và rất đa dạng, nó có thể là máu, không khí, dịch tiết hoặc tiếp xúc.

Nguy cơ này không chỉ đối với các nhân viên y tế trong quá trình điều trị và chăm sóc người bị thương hoặc bị bệnh, mà còn chính người bệnh. Đặc biệt là người bệnh có mắc các bệnh có thể phát tán các tác nhân sinh học gây ra nguy hiểm cho người khác. Do đó, bằng cách sử dụng khẩu trang y tế sẽ giúp nhân viên y tế hoặc người sử dụng giảm tiếp xúc với không khí có chứa mầm bệnh.

Sự khác biệt của các loại khẩu trang chính là lớp “Hiệu suất lọc khuẩn” – Bacterial Filtration Efficiency (BFE). Tùy vào từng trường hợp để sử dụng hiệu quả những loại khẩu trang khác nhau, ví dụ như: Khi tiếp xúc với bệnh nhân cúm, sởi, SARS… cần sử dụng khẩu trang N95 để tăng khả năng phòng bệnh. Nếu ở nơi nhiều bụi vô cơ như khi tham gia giao thông trên đường phố thì có thể dùng khẩu trang vải loại có 3 lớp, hình phễu ôm kín miệng, mũi.Nếu tới nơi nhiều khí độc hại như hóa chất bay hơi… thì tốt nhất nên dùng khẩu trang than hoạt tính.

Virus corona Covid-19 có kích thước khoảng 150 – 200 nanomet chủ yếu cư trú trong giọt nước bọt lớn. Do đó, khẩu trang y tế từ 3 lớp có khả năng lọc các hạt kích thước trên 5000 nanomet đủ khả năng phòng tránh viêm phổi do virus này gây ra.

Khẩu trang y tế hợp chuẩn là loại còn hạn sử dụng, có đầy đủ xuất xứ và ít nhất có 3 lớp bảo vệ: Lớp ngoài có tính chống thấm nước để ngăn cản một cách hiệu quả các giọt bắn ra khi hắt-xì, ho, thở mạnh…

Lớp giữa có khả năng ngăn các giọt bắn và lọc được bụi, vi khuẩn. Một lớp lọc đạt tiêu chuẩn phải để không khí dễ đi qua, tạo sự thoáng khí cho người dùng, lại phải có kết cấu đảm bảo lọc được những hạt bụi, vi khuẩn kích thước cực nhỏ.

Lớp trong cùng mặt vải phải tinh khiết, mịn màng, không xơ sợi hay xù lông sẽ gây cảm giác khó chịu. Mặt khác, cũng phải có tính thấm nước để hút mồ hôi tạo sự thoải mái cho người sử dụng.

Đeo khẩu trang y tế đúng cách thế nào?

Cần mang khẩu trang vừa vặn, không quá rộng cũng không quá chật, có thể che kín được cả miệng và mũi nhưng vẫn đảm bảo bạn hít thở dễ dàng, tai không bị đau, trầy da.

Khi đeo khẩu trang y tế đúng cách không được dùng tay chạm vào mũi, miệng bên dưới lớp vải để gãi ngứa, nghe điện thoại, ăn uống… sẽ tạo nguy cơ mang theo các virus bám trên tay đi vào cơ thể.

Lưu ý không nên đeo khẩu trang chỉ che miệng hoặc che trên mũi hay thỉnh thoảng kéo xuống cằm rồi lại sử dụng. Tuyệt đối không sờ tay vào khẩu trang đang mang hoặc chỉnh sửa khẩu trang sẽ vô tình làm lây nhiễm virus và các tác nhân gây bệnh khác sang tay. Không nên cho khẩu trang y tế vào túi quần, áo, túi xách, các túi đựng này có thể làm khẩu trang bị bẩn, nhiễm vi khuẩn gây hại cho sức khỏe của bạn khi đeo.

Khi đeo khẩu trang y tế dùng hằng ngày, cần lưu ý tốt nhất chỉ dùng 1 lần/ngày, không nên tái sử dụng nhiều lần. Nếu có tái dùng khẩu trang than hoạt tính thì nên hạn chế việc giặt giũ, lớp than hoạt tính sẽ giảm tác dụng cực nhanh sau các lần giặt.