Nguy cơ Covid-19 trỗi dậy ở Mỹ sau kỳ nghỉ quốc khánh
Các nhà khoa học cảnh báo kỳ nghỉ lễ quốc khánh ở Mỹ (4/7) có thể đẩy nhanh tốc độ lây nhiễm của biến chủng Delta, nhất là tại những khu vực ít tiêm chủng.
Mỹ chuẩn bị bước vào kỳ nghỉ lễ nhân ngày quốc khánh 4/7. Khác với năm ngoái, dịp lễ năm nay cho phép người dân thưởng thức các cuộc diễu hành đầy màu sắc, những chương trình hòa nhạc sôi động và nhiều màn bắn pháo hoa rực rỡ, theo Financial Times .
Mỹ đã nỗ lực chống dịch hiệu quả trong thời gian qua. Song các chuyên gia vẫn lo ngại người dân di chuyển ồ ạt vào dịp lễ, khiến biến chủng Delta lây lan nhanh, đặc biệt tại những khu vực có tỷ lệ tiêm chủng thấp.
Các nhà khoa học cảnh báo việc người dân Mỹ tập trung ăn mừng ngày quốc khánh có nguy cơ làm gia tăng lây lan biến chủng Delta, đặc biệt ở những vùng có tỷ lệ tiêm vaccine thấp. Ảnh: Palm Beach Post.
“Nếu biến chủng Delta siêu lây nhiễm xuất hiện trong một buổi tụ tập đông người, cùng với tâm lý chủ quan của người Mỹ, chúng ta hoàn toàn có thể thấy số ca mắc mới gia tăng”, Gregory Poland, trưởng nhóm nghiên cứu vaccine tại Phòng khám Mayo ở bang Minnesota, cho biết.
Biến chủng Delta tại Mỹ
Tổng thống Mỹ Joe Biden mới đề xuất việc tổ chức một bữa tiệc mừng ngày 4/7, quy tụ 1.000 khách tại bãi cỏ của Nhà Trắng. Ông còn dự kiến thăm bang Michigan vào ngày 3/7, một hoạt động trong chuyến công du tới các bang mang chủ đề “Cùng đưa nước Mỹ trở lại”.
Chia sẻ với phóng viên hôm 2/7, ông Biden cho biết ông không lo lắng về một đợt bùng phát dịch, song khuyến khích người dân đi tiêm phòng. Chính quyền của ông Biden cũng thừa nhận họ không đạt được mục tiêu đề ra trước đó: Tiêm chủng cho 70% dân số vào ngày quốc khánh.
“Tôi lo ngại những người chưa tiêm phòng có thể nhiễm biến chủng mới và phát tán biến chủng này cho những người xung quanh”, Tổng thống Biden nói. “Ngày 4/7 năm nay khác với năm ngoái. Và ngày 4/7 năm sau sẽ tốt đẹp hơn”.
Số ca mắc Covid-19 ở Mỹ đã giảm mạnh kể từ đỉnh dịch hồi đầu năm. Song nhiều người lo ngại biến chủng Delta có thể phá hủy nỗ lực này. Ở một vài bang, số ca mắc mới có liên quan đến biến chủng Delta đang tăng trở lại.
Theo phân tích của Financial Times , biến chủng Delta hiện chiếm phần lớn trong số các trường hợp mắc Covid-19 được giải mã trình tự gene ở Mỹ. Ước tính cứ 5 bệnh nhân Covid-19 thì có 3 trường hợp liên quan đến biến chủng này.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ cũng đưa ra số liệu tương tự, cho thấy khả năng lây lan nhanh của Delta.
Dù vậy, nhiều nghiên cứu của chính phủ Anh cho rằng ba loại vaccine đã được phê duyệt ở Mỹ có tính hiệu quả cao trước biến chủng Delta. Theo số liệu của CDC, Mỹ đã hoàn thành việc tiêm chủng cho khoảng 156 triệu người dân.
Video đang HOT
Điều mà giới chức Mỹ lo lắng là biến chủng Delta có thể lây lan nhanh tại những khu vực có tỷ lệ tiêm chủng thấp. Theo Giám đốc Rochelle Walensky của CDC, khoảng 1.000 hạt ở nước này có tỷ lệ tiêm chủng dưới 30%.
“Khi biến chủng Delta tiếp tục lan rộng trên toàn quốc, chúng tôi dự đoán các khu vực này sẽ gia tăng số ca mắc. Điều này sẽ không xảy ra nếu chúng tôi có thể tiêm chủng cho nhiều người hơn”, bà Walensky cho biết hôm 1/7.
Chiến dịch tiêm chủng ở Mỹ đang chậm dần, buộc giới chức phải nghĩ cách để vận động người dân. Tại nhiều tiểu bang, người tiêm vaccine sẽ được thưởng đồ ăn hoặc thức uống miễn phí, thậm chí có cơ hội dành được hàng triệu USD.
Rủi ro theo khu vực
Cùng lúc này, Nhà Trắng dự định triển khai nhiều đội ứng phó khẩn cấp, nhằm hỗ trợ các địa phương xét ngiệm và truy dấu mầm bệnh.
Theo phân tích của Financial Times , bang Missouri đối mặt với nguy cơ lây nhiễm cao nhất, khi 90% ca mắc mới liên quan đến biến chủng Delta. Số ca nhập viện cũng tăng đột biến, buộc bang này phải di chuyển bệnh nhân đến các cơ sở dự phòng.
Alexander Garza, chỉ huy đội ứng phó đại dịch của khu vực St Louis, cho biết: “Bang Missouri giống như ‘đại bản doanh’ của biến chủng Delta (ở Mỹ)”. Theo ông Garza, 37% ca nhập viện ở St Louis là người dưới 45 tuổi.
Ông Garza cũng cho biết các cuộc tụ họp đông người vào dịp nghi lễ là “môi trường lý tưởng” cho virus lây lan, đặc biệt khi người dân không tiêm vaccine.
Tại Missouri, khoảng 56% dân số đã được tiêm một mũi vaccine, trong khi số liệu này ở New York là hơn 70%.
Mỹ hiện có đủ lượng vaccine cần thiết và chính quyền nhiều bang đang nới lòng các biện pháp hạn chế. Song một số quan chức y tế vẫn khuyến cáo người dân tiếp tục hành động cẩn trọng trước biến chủng siêu lây nhiễm.
Một cuộc diễu hành nhân ngày quốc khánh Mỹ. Ảnh: AP .
Tại hạt St Louis và Los Angeles, giới chức tuần này đã đặc biệt khuyến cáo người dân phải đeo khẩu trang dù họ đã tiêm chủng hay chưa. Quy định này có phần mâu thuẫn với chính sách nới lỏng của CDC Mỹ.
Barbara Ferrer, giám đốc y tế công tại hạt Los Angeles, nói việc đeo khẩu trang sẽ giảm bớt tỷ lệ lây nhiễm, dù vaccine đã chứng minh tính hiệu quả trước biến chủng Delta.
Học giả cấp cao về bệnh truyền nhiễm Amesh Adalja tại Trung tâm An ninh Y tế của Đại học Johns Hopkins cho biết các bang chưa tiêm chủng sẽ phải gánh chịu hậu quả nặng nề sau kỳ nghỉ lễ quốc khánh.
“Biến chủng Delta không phải là rủi ro mang tính hệ thống, mà là rủi ro theo khu vực”, ông Adalja nói thêm.
Chủng Delta bẻ cong chiến lược chống dịch Australia
Ba ngày sau khi Sydney ghi nhận ca nhiễm biến chủng Delta, khoảng 40 người vẫn tụ tập mừng sinh nhật, bao gồm một khách từng tiếp xúc gần ca F0.
Hai tuần sau, 27 người tham gia bữa tiệc nhận kết quả dương tính với nCoV, trong đó có một bé 2 tuổi, cùng 14 trường hợp tiếp xúc gần. 7 người tại buổi tụ tập không nhiễm virus đều đã được tiêm vaccine Covid-19.
Từ Sydney, biến chủng Delta lây lan khắp Australia, thông qua các chuyến bay và những người đến trường học, bệnh viện, tiệm làm tóc, thậm chí một trung tâm tiêm chủng đại trà.
Giờ đây, một nửa dân số của đất nước 25 triệu dân được yêu cầu ở nhà, khi số ca nhiễm mới mỗi ngày đều ở mức 200. Tổng số ca nhiễm và tử vong vì Covid-19 tại Australia hiện nay lần lượt là gần 31.000 và hơn 900. Các đường biên giới đóng cửa, trong khi nỗi bức bối vì phong tỏa ngày càng dồn nén.
Người dân xếp hàng bên ngoài một trung tâm tiêm chủng ở Sydney, Australia, hôm 24/6. Ảnh: AFP .
Đây được cho là bước ngoặt đột ngột đối với một quốc gia dành phần lớn thời gian trong năm qua để tận hưởng thành quả chống Covid-19. Nhờ biện pháp đóng biên nghiêm ngặt, xét nghiệm rộng rãi và truy vết hiệu quả, Australia từng dập tắt mọi đợt bùng phát, trong khi hầu hết các nước khác phải đối mặt với sự lây lan không ngừng của virus, đôi khi là thảm kịch.
Cuộc sống gần như hoàn toàn bình thường như vậy được cho là điều giới chính trị gia Australia, từ Thủ tướng Scott Morrison đến giới chức địa phương, đều tha thiết muốn bảo vệ.
Theo bình luận viên Damien Cave của NYTimes , họ coi việc ngăn chặn hoàn toàn Covid-19, bằng bất cứ giá nào, là một chính sách thắng lợi. Hôm 2/7, Australia tiếp tục đẩy mạnh cách tiếp cận cứng rắn với đại dịch, tuyên bố số lượng khách quốc tế được phép nhập cảnh mỗi tuần, vốn đã khá ít ỏi, sẽ bị giảm một nửa.
Bối cảnh này từng xảy ra trong quá khứ. Khi đại dịch cúm Tây Ban Nha hoành hành năm 1918, Australia cũng đóng cửa biên giới suốt một năm và mở cửa muộn hơn phần còn lại của thế giới. Hầu hết người dân nước này vẫn sẵn sàng chấp nhận sự cô lập khi Covid-19 ập đến, vì sự an toàn của bản thân.
Tuy nhiên, biến chủng Delta dường như đã làm đảo lộn mọi thứ. Trong một trung tâm thương mại ở Sydney, hai người xa lạ chỉ lướt qua nhau, không hề chạm vào nhau, nhưng sau đó cả hai đều nhiễm nCoV, cho thấy virus giờ đây lây lan dễ dàng đến mức nào. Giới chức y tế cũng cảnh báo trong hầu hết hộ gia đình, một người nhiễm chủng Delta thường dẫn đến lây cho tất cả.
Bang New South Wales từng tránh được viễn cảnh phong tỏa hoàn toàn trong những đợt bùng phát trước, bao gồm một cụm dịch hồi tháng 12/2020. Khi đó, chính quyền đã dập được dịch nhờ ba tuần áp dụng các biện pháp hạn chế dành riêng cho vùng ngoại ô. Lần này, Thủ hiến New South Wales Gladys Berejiklian đã cố gắng dùng chiến lược tương tự, nhưng nhận ra biến chủng Delta lây nhiễm quá nhanh để có thể kiềm chế.
Khắp thế giới đều đang ghi nhận những tình huống tương tự, do biến chủng Delta đã lây lan tới ít nhất 85 quốc gia. Nhiều nước chuẩn bị tâm thế cho một cuộc chiến dài hơi, trong khi Australia cũng cho biết quyết định giảm lượng người nhập cảnh sẽ kéo dài đến cuối năm hoặc lâu hơn, tùy thuộc vào tốc độ chiến dịch tiêm chủng đại trà.
Giới chức và các nhà kinh tế học đang lo ngại cái giá phải trả về mặt xã hội cho những biện pháp khắc nghiệt này sẽ ngày một gia tăng. 34.000 người Australia đang chờ hồi hương sẽ phải đợi lâu hơn nữa. Các doanh nghiệp vừa bắt đầu hồi sinh lại đối mặt thêm nhiều tháng bất định.
Melbourne, nơi phải trải qua tình trạng phong tỏa thường xuyên hơn bất kỳ thành phố nào khác tại Australia, được cho là báo hiệu viễn cảnh sắp tới. Tại khu thương mại trung tâm thành phố, mặt tiền các cửa hàng đều trống trải. Một số người vẫn sợ hãi đến mức hiếm khi rời khỏi nhà, ngay cả lúc không có ca nhiễm cộng đồng nào.
Thậm chí những chuyên gia đề cao lợi ích kinh tế từ chiến lược chống dịch của Australia cũng đánh giá các nhà hoạch định chính sách nước này đã trở nên quá phụ thuộc vào biện pháp kiểm soát biên giới và phong tỏa, ngay từ dấu hiệu rắc rối đầu tiên. Trong đợt bùng phát hiện nay tại Sydney, chưa từng có hơn ba bệnh nhân Covid-19 phải chăm sóc tích cực, nhưng 12 triệu người đã bị phong tỏa.
Người dân đứng trước Nhà hát Opera Sydney, Australia, hôm 27/6. Ảnh: AFP .
Richard Holden, nhà kinh tế học tại Trường Thương mại Đại học New South Wales, cho biết những chỉ số kinh tế có thể đo lường được, như tỷ lệ thất nghiệp vẫn ở mức thấp, đã làm lu mờ những giá trị không thể đong đếm. "Các đám cưới và lễ tang, việc một người không thể ở bên người thân yêu khi họ qua đời, là những thứ khó có thể định giá", ông nói.
Theo Holden, điều đặc biệt khiến người dân Australia ngày càng bực bội là chiến dịch tiêm chủng của chính phủ. Sau khi làm chủ công tác xét nghiệm nCoV, giới chức đã đặt cược vào vaccine của AstraZeneca và một loại do Đại học Queensland đề xuất.
Kết quả là vaccine do Đại học Queensland đề xuất đã thất bại ngay từ những thử nghiệm ban đầu, trong khi AstraZeneca gây tranh cãi vì nguy cơ biến chứng đông máu hiếm gặp. Trong khi đó, Australia bị chậm trễ trong việc nhận vaccine Covid-19 từ hai hãng dược phẩm Mỹ Pfizer và Moderna, cũng như vạch rõ kế hoạch cho chiến dịch tiêm chủng. Giờ đây, chưa tới 8% người dân Australia được tiêm chủng đầy đủ.
Thách thức trong vài tháng tới đối với Australia, cũng như nhiều quốc gia khác, được cho là đảm bảo hầu hết người dân được tiêm vaccine Covid-19. Khi đó, các nhà dịch tễ học cho biết tỷ lệ tử vong nên trở thành thước đo cho chính sách, thay vì tỷ lệ nhiễm.
"Đây là bước đầu trong việc chấm dứt chính sách ngăn chặn hoàn toàn Covid-19. Lần này chúng ta có thể kiểm soát được virus, nhưng nhiệm vụ sẽ ngày càng khó khăn hơn", Catherine Bennett, nhà dịch tễ học tại Đại học Deakin ở Melbourne, nêu ý kiến.
Ngay cả Thủ tướng Morrison dường như cũng nhận thấy Australia cuối cũng sẽ cần ngừng theo đuổi cách tiếp cận này.
"Tư duy của chúng ta về cách khống chế Covid-19 phải thay đổi khi chuyển từ giai đoạn chưa tiêm chủng sang hậu tiêm chủng", ông phát biểu hôm 2/7. "Mục tiêu cuối cùng là chúng ta nên coi nó như bệnh cúm, đồng nghĩa với việc không có phong tỏa".
Delta lan tới 98 nước, WHO cảnh báo vắc xin "hụt hơi" trước biến chủng mới Tổ chức Y tế Thế giới WHO nhận định rằng chương trình tiêm chủng đang chậm hơn rất nhiều so với tốc độ lây lan của Delta, biến chủng dễ lây nhiễm nhất thế giới và đã lan tới 98 nước. Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus (Ảnh: Getty). Guardian ngày 3/7 dẫn nhận định của Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom...