Nguy cơ chạy đua vũ trang nếu đàm phán hạt nhân Iran thất bại

Mai Phương Lý15:07 26/03/2015

Thỏa thuận về chương trình hạt nhân của Iran bất thành có thể dẫn đến một cuộc chạy đua vũ khí hạt nhân ở Trung Đông và khiến tình hình khu vực này trở nên bất ổn hơn, Reuters dẫn lời Ngoại trưởng Anh Philip Hammond.

Ngoại trưởng Anh Philip Hammond – Ảnh: Reuters

Thà rằng không có một thỏa thuận nào còn hơn là có một thỏa thuận tồi, Ngoại trưởng Hammond cho biết trong bài phát biểu ở London hôm 25.3.

Tuy nhiên, không có thỏa thuận hạt nhân cũng đồng nghĩa với việc không có bất kỳ hạn chế hay sự giám sát nào về chương trình làm giàu uranium của Iran. Về cơ bản, nó sẽ khiến tình hình Trung Đông bất ổn hơn và dẫn đến một cuộc chạy đua vũ khí hạt nhân trong khu vực, ông Hammond nói thêm.

Cuộc đàm phán giữa nhóm P5 1 (gồm Mỹ, Anh, Nga, Trung Quốc, Pháp và ức) với Iran về chương trình hạt nhân gây tranh cãi của nước này nối lại vào ngày 26.3 ở thành phố Lausanne, Thụy Sĩ, Reuters đưa tin.

Các cường quốc trong nhóm P5 1 đang cố gắng đạt được một thỏa thuận khung với Tehran vào cuối tháng 3.2015 để chấm dứt những tranh cãi kéo dài hàng thập kỷ. Đổi lại, Iran sẽ được nới lỏng các biện pháp trừng phạt của quốc tế.

Trong nhóm P5 1, Pháp được xem là nước có lập trường cứng rắn nhất về vấn đề hạt nhân của Iran. Đại sứ Pháp tại Mỹ ông Gerard Araud cho rằng việc đặt ra thời hạn trước ngày 31.3 có thể khiến các nước chịu áp lực và tìm cách đạt được thỏa thuận với bất kỳ giá nào.

Ngọc Quý

Theo Thanhnien

Video đang HOT

Mỹ - Trung chạy đua lôi kéo đồng minh

Việc một loạt đồng minh thân cận của Mỹ quyết định gia nhập định chế tài chính mới do Trung Quốc chủ trì, cho thấy mức độ kịch liệt trong cuộc cạnh tranh sức ảnh hưởng giữa Washington và Bắc Kinh.

Việc Anh tuyên bố gia nhập AIIB làm phân rã thế trận của Mỹ, bất chấp mối quan hệ mật thiết giữa hai nước. Trong ảnh là Thủ tướng Anh David Cameron (trái) và Tổng thống Mỹ Barack Obama. Ảnh: Reuters

Năm 2013, khi Trung Quốc đưa ra đề nghị thành lập Ngân hàng Đầu tư Cơ sở hạ tầng châu Á (AIIB), Mỹ nỗ lực thuyết phục các nước đồng minh không gia nhập, với lý do tiêu chuẩn cho vay của ngân hàng này không thể đạt được mức của Ngân hàng Thế giới (WB).

Tuy nhiên, giới quan sát nhận định rằng bản chất của hành động trên là bởi Mỹ không mong muốn AIIB trở thành đối thủ cạnh tranh của WB, từ đó thách thức địa vị chủ đạo của Washington trong trật tự kinh tế thế giới.

"Đây rõ ràng là một cuộc đấu tranh quyền lực, để xem ai là người có quyền viết lại quy tắc kinh tế thế giới", bình luận viên Gideon Rachman thuộcFinancial Times nhận định.

Nhật Bản, Hàn Quốc và Australia cũng như các nước lớn trong Liên minh châu Âu (EU) ban đầu đều tuyên bố sẽ không gia nhập AIIB. Nhưng, ngày 12/3, Anh quyết định tham gia ngân hàng trên với tư cách thành viên sáng lập, bất chấp sự phản đối kịch liệt của Mỹ.

Động thái trên được cho là đã làm phân rã thế trận chống AIIB của Mỹ. Ngày 16/3, các nước Pháp, Đức và Italy đồng loạt ngỏ ý muốn gia nhập ngân hàng trên. Cục diện này khiến chính phủ hai nước Hàn Quốc và Australia đang xem xét lại về quyết định không gia nhập trước đó.

Trong một cuộc phỏng vấn với New York Times, ông Hahm Chaibong, viện trưởng Viện nghiên cứu chính sách Asan, cho biết quyết định của các nước châu Âu khiến những cá nhân và tổ chức ủng hộ AIIB, đặc biệt là Bộ Thương mại và Tài chính, có thêm phần lợi thế.

Các quan chức và giới học giả đều nhận định rằng, quyết định gia nhập AIIB của Anh và các nước châu Âu khác chủ yếu xuất phát từ lợi ích kinh tế. "Có lúc vì tăng trưởng kinh tế mà chúng ta phải làm những việc cần làm", chuyên gia Robin Niblett thuộc Viện nghiên cứu Quốc tế Hoàng gia London bình luận. "Quan hệ Anh - Mỹ rất quan trọng, nhưng không phải lúc nào cũng phải đi cùng nhau".

Tuy nhiên, sự kiện lần này vẫn được nhận định là thất bại ngoại giao nghiêm trọng của Mỹ, phản ánh sự dịch chuyển quyền lực và sức ảnh hưởng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Trong phiên điều trần hôm 16/2, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Jack Lew lên tiếng cảnh báo, mức độ tín nhiệm quốc tế và sức ảnh hưởng của Washington đang bị sụt giảm, trong bối cảnh Trung Quốc thành lập các định chế nhằm cạnh tranh với WB và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).

Khác với tính chất đối kháng và phân chia chiến tuyến rõ ràng trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, thách thức hiện nay mà Trung Quốc đặt ra với Mỹ là nước này có khả năng xây dựng quan hệ đối tác chiến lược với những quốc gia thân cận với Washington.

"Đây là vấn đề mới với Mỹ, bởi ngay cả khi nước này không tham gia và phản đối những định chế mới này thì cũng không đủ, đặc biệt là khi các nước phương Tây khác tích cực tham gia", chuyên gia Ely Ratner thuộc Trung tâm An ninh Mỹ nhận định.

Lợi thế của Mỹ

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (phải) và người đồng cấp Mỹ Barack Obama trên cuộc họp báo chung tại Bắc Kinh hồi tháng 11/2014. Ảnh: US News

Trong cuộc cạnh tranh sức ảnh hưởng này, lợi thế của Mỹ là sức mạnh quân sự vượt trội và các hiệp ước an ninh với rất nhiều quốc gia, trong khi đó, ưu thế của Trung Quốc là thị trường rộng lớn và tiềm lực kinh tế không ngừng gia tăng.

Tuy nhiên, điều này lại đặt các nước châu Á và đồng minh của Mỹ vào thế lựa chọn khó khăn. Ví dụ như trường hợp Hàn Quốc, Seoul nay cần sự bảo vệ của Mỹ trước mối nguy cơ từ Triều Tiên, nhưng thị trường Trung Quốc lại chiếm 25% tổng lượng xuất khẩu của nước này.

Giới phân tích nhận định rằng, sức mạnh quân sự của Mỹ hay thực lực kinh tế của Trung Quốc chiếm ưu thế hơn, còn tùy thuộc vào cảm giác an toàn của các quốc gia thứ ba. Nếu như các nước cảm nhận thấy sự uy hiếp từ Bắc Kinh, đặc biệt trên vấn đề tranh chấp chủ quyền, thì sẽ nghiêng về phía Washington.

Trong hai năm 2013 và 2014, Trung Quốc với hàng loạt hành động khiêu khích trên Biển Đông và Hoa Đông, tạo điều kiện cho Mỹ tăng cường chính sách xoay trục về châu Á.

Tuy nhiên, đến cuối năm 2014, Bắc Kinh chuyển hướng chính sách ngoại giao, giảm bớt thái độ cứng rắn trên vấn đề chủ quyền, đồng thời tăng cường liên hệ kinh tế với các nước trong khu vực.

"Trung Quốc muốn thuyết phục các nước châu Á tin rằng sẽ không phải đối diện với nguy hiểm trước sự trỗi dậy của nước này, mà ngược lại còn được lợi", bình luận viên Rachman cho biết. "Đa số các nước láng giềng của Trung Quốc và Anh đều muốn thu hút đầu tư và không để lỡ cơ hội này".

Mặc dù vậy, một số chuyên gia cho rằng việc đồng minh của Mỹ gia nhập AIIB không hoàn toàn bất lợi cho Washington, bởi các nước này sẽ góp phần cân bằng quyền lực khiến Bắc Kinh không thể dễ dàng lợi dụng định chế này như một công cụ ngoại giao kinh tế.

Hiện nay, tại Trung Quốc, một số nhóm lợi ích đang gây sức ép yêu cầu các khoản cho vay của AIIB dùng cho thúc đẩy nhu cầu xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ của nước này. Còn giới chuyên gia chiến lược thì cho rằng AIIB nên góp phần tối đa hóa lợi ích của Trung Quốc, bằng cách trừng phạt những quốc gia không hữu hảo với Bắc Kinh.

Mặt khác, tầm quan trọng của AIIB được cho là khó có thể sánh ngang với Hiệp định Đối tác Kinh tế Chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) mà Mỹ đang chủ đạo đàm phán.

Chiến lược tổng thể của Mỹ là thông qua TPP và một hiệp định thương mại độc lập với EU, nhằm xây dựng lên hệ thống quy tắc thương mại toàn cầu tiêu chuẩn cao mới.

Hệ tiêu chuẩn này đặc biệt chú trọng đến vấn đề bảo vệ bản quyền trí tuệ, hỗ trợ nhà nước cho doanh nghiệp và bảo vệ môi trường. Đây đều là các vấn đề mà Mỹ và Trung Quốc tồn tại mâu thuẫn lợi ích và bất đồng trong cách giải quyết. Bắc kinh cũng không được mời tham gia hai hiệp định trên.

"Chính quyền Obama nên ngừng dạy bảo những đồng minh thân cận nhất, mà nên tranh thủ hoàn thành đàm phán TPP, bởi điều này mới thực sự là tương lai kinh tế của châu Á", chuyên gia Daniel Blumenthal thuộc Viện nghiên cứu Doanh nghiệp Mỹ bình luận. "AIIB chỉ là công cụ để Trung Quốc tuần hoàn vốn, trong khi phát triển đang chững lại mà thôi".

Đức Dương

Theo VNE

Chạy đua lập khối quân sự khu vực Những thách thức an ninh mà nhiều khu vực trên thế giới đang đối mặt làm sống lại ý tưởng thành lập các lực lượng quân sự đa quốc gia. Các binh sĩ Bahrain tham dự một cuộc tập trận của Lực lượng lá chắn bán đảo - Ảnh: Bahrain News Đối với thế giới, năm 2014 vừa qua là một năm chứng...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Chủ đề: chạy đua vũ trang

Xem thêm Share

Xem nhiều

Trung Quốc tung chatbot đấu ChatGPT, cổ phiếu Phố Wall chao đảo bốc hơi 1.000 tỉ14:53

Ông Trump dọa trừng phạt Nga nếu ông Putin từ chối đàm phán chấm dứt chiến sự Ukraine09:59

Trung Quốc, Đức phản ứng sau khi ông Trump ký sắc lệnh rút khỏi WHO01:49

Tàu vận tải Nga cập cảng Syria, chuẩn bị cho cuộc rút quân09:12

Ông Trump nói muốn gặp ông Putin ngay lập tức08:46

Hé lộ kế hoạch mới của ông Trump về xung đột Nga-Ukraine08:31

Căn cứ hải quân ngầm ở độ sâu 500 m của Iran08:37

"Hỏa thần nhiệt áp" Nga ra đòn, nhằm thẳng cứ điểm Ukraine ở Kursk08:59

Tổng thống Trump lên tiếng về 'thảm kịch' hàng không ở thủ đô Washington DC10:41

Bức điện tín hé lộ nỗi lo của Đức về ông Trump08:02

Tỉ phú Musk gây tranh cãi với cử chỉ 'chào Hitler' trong lễ nhậm chức của Tổng thống Trump10:12

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Tổng thống Ukraine sẵn sàng bắt đầu đàm phán chấm dứt xung đột

20:58:20 02/02/2025

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho rằng Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) nên tham gia các cuộc đàm phán hòa bình trong tương lai.

Đà tiến công của Nga ở Ukraine chậm lại

20:41:29 02/02/2025

Ukrainska Pravda dẫn thông tin từ DeepState, một nhóm nhà phân tích về tình hình Ukraine, ngày 1/2 cho biết, trong tháng 1, Nga kiểm soát thêm khoảng 325km2 lãnh thổ Ukraine. Đây là đà tiến công chậm nhất kể từ tháng 8/2024.

Nghiên cứu: Chiến hạm Trung Quốc cùng 'lưới tiêu diệt' có thể đánh bại hạm đội Mỹ?

20:35:06 02/02/2025

Các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã chỉ ra trong một cuộc mô phỏng cách khu trục hạm Type 055 kết hợp với máy bay không người lái và xuồng không người lái có thể đối phó hạm đội Mỹ, theo SCMP.

Trung Quốc phản ứng mạnh với lệnh đánh thuế của ông Trump

20:28:41 02/02/2025

Bộ Thương mại Trung Quốc hôm nay 2.2 đã có phản ứng mạnh về việc Tổng thống Mỹ Donald Trump ký sắc lệnh hành pháp để đánh thuế 10% đối với hàng hóa Trung Quốc.

Hé lộ kế hoạch mới của ông Trump về xung đột Nga-Ukraine

20:24:45 02/02/2025

Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Donald Trump về Ukraine và Nga vừa hé lộ ý định của ông chủ Nhà Trắng nếu Kyiv có thể đồng ý một lệnh ngừng bắn với Moscow trong những tháng tới.

Ông Trump chính thức đánh thuế lên hàng hóa Canada, Mexico và Trung Quốc

20:19:24 02/02/2025

Quân đội Mỹ đã tiến hành đợt không kích đầu tiên trong nhiệm kỳ 2 của Tổng thống Donald Trump nhằm vào lực lượng tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) tại Somalia.

Khống chế hoàn toàn 2 đám cháy rừng lớn ở California sau 24 ngày

20:06:36 02/02/2025

Lực lượng cứu hỏa tại Mỹ đã khống chế hoàn toàn hai đám cháy Palisades và Eaton ở bang California bùng phát đầu tháng 1, thiêu rụi hơn 10.000 ha và khiến ít nhất 29 người thiệt mạng.

Thảm kịch hàng không Mỹ: quân đội giữ bí mật danh tính nữ phi công trực thăng

20:00:53 02/02/2025

Trong diễn biến liên quan, tờ The Straits Times dẫn lời một quan chức cấp cao của Mỹ cho hay chiếc trực thăng quân sự trên đang trong chuyến bay huấn luyện thường kỳ.

Hai nhóm tác chiến tàu sân bay Mỹ, Pháp hướng vào Biển Đông

19:57:03 02/02/2025

Nhóm tác chiến tàu sân bay USS Carl Vinson của Mỹ hướng đến Biển Đông cùng nhóm tác chiến tàu sân bay Charles De Gaulle của Pháp, giữa nhiều hoạt động viếng thăm của 2 nhóm tàu này trong khu vực.

Tảng băng trôi nặng 1.000 tỉ tấn bắt đầu tan vỡ ở Nam Cực

19:51:12 02/02/2025

Các nhà khoa học cho biết tảng băng trôi lớn nhất thế giới, với diện tích gần 3.360 km2 và nặng gần 1.000 tỉ tấn đã có một mảnh vỡ lớn khi đang trên đường trôi về phía đảo Nam Georgia ở Nam Đại Tây Dương.

Bị Trung Quốc phản ứng, Philippines lên tiếng về hệ thống tên lửa Typhon của Mỹ

19:47:50 02/02/2025

Cố vấn An ninh quốc gia Philippines Eduardo Ao cho biết hệ thống tên lửa Typhon tại nước này chỉ nhằm mục đích phòng thủ và không nhằm vào bất kỳ quốc gia nào.