Nguồn cung xăng dầu cuối năm sẽ ‘rất căng thẳng’

Nguyên Nga - Phan Hậu - Chí Nhân07:31 13/10/2022

Diễn biến nóng bỏng của thị trường xăng dầu ở các tỉnh miền Nam khiến không khí cuộc họp báo thường kỳ quý 3 của Bộ Công thương diễn ra chiều 12.10 “nóng” ngay từ những phút đầu tiên.

Trước đó, sáng cùng ngày, Bộ Công thương chủ trì cuộc họp với Bộ Tài chính, các doanh nghiệp (DN) đầu mối, Hiệp hội Xăng dầu VN bàn giải pháp ổn định thị trường xăng dầu trong những tháng cao điểm cuối năm.

Cây xăng Petrolimex ở ngã tư Nguyễn Chí Thanh – Ngô Quyền (Q.5, TP.HCM) sáng sớm 11.10. Ảnh TẤN ĐẠT

Doanh nghiệp đầu mối giảm nhập khẩu

Theo Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công thương) Trần Duy Đông, nguyên nhân chính khiến một số DN kinh doanh bán lẻ xăng dầu ở các tỉnh miền Nam như TP.HCM, An Giang, Bình Phước… xin đóng cửa, tạm ngừng kinh doanh là do từ đầu năm 2022 đến nay, thị trường xăng dầu thế giới diễn biến phức tạp, nguồn cung không ổn định; giá biến động với biên độ lớn, có thời điểm giá tăng gấp 2 – 3 lần so với các năm trước đây.

Bên cạnh đó, một số DN bị siết tín dụng, tỷ giá USD/VND tăng nên không đủ nguồn tài chính nhập hàng với khối lượng lớn như trước đây mà chỉ nhập đủ hàng cung cấp cho hệ thống phân phối trực thuộc và duy trì lượng dự trữ tồn kho theo quy định. Ở các tỉnh miền Nam, một số DN đầu mối bị tước giấy phép kinh doanh xăng dầu trong 1 – 1,5 tháng do vi phạm hành chính cũng dẫn đến thiếu nguồn cung cục bộ.

Xem nhanh 20h ngày 12.10: Lại có tin thất thiệt về ngân hàng SCB | Người TP.HCM thoát ám ảnh đổ xăng

Theo ông Đông, chi phí vận chuyển xăng dầu từ nước ngoài về VN từ cuối năm 2021 đến nay tăng rất cao. Trong khi khoản chi phí này lại chưa được tính đủ vào giá cơ sở trong mặt hàng xăng dầu do nhà nước điều tiết. Điều này khiến DN thua lỗ trong một thời gian dài, buộc phải thu hẹp phạm vi kinh doanh, sản xuất. Ngoài ra, nguồn cung xăng dầu trên thị trường thế giới rất khó khăn khi bị các nước châu Âu mua thu gom số lượng lớn, DN khó tiếp cận nguồn hàng này.

Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải cho hay trong quý 2/2022, khi Nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn trục trặc, công suất giảm xuống 50 – 55%, thậm chí có thời gian gián đoạn và không còn sản xuất, Bộ Công thương yêu cầu 10 DN đầu mối phải tăng nhập khẩu bù cho nguồn thiếu hụt trong nước. Ở thời điểm đó, DN mua xăng dầu với giá rất cao, nhưng sau đó giá liên tục giảm dẫn đến thua lỗ, khiến họ buộc phải cắt giảm chi phí, kể cả chiết khấu cho đại lý trong nước.

TP.HCM chỉ đảm bảo đến hết tháng 10

Đến hôm qua, 1 ngày sau khi giá xăng dầu được điều chỉnh tăng, tình hình cung ứng xăng dầu trên địa bàn TP đã bớt căng thẳng dù vẫn còn nhiều nơi đóng cửa chưa bán.

Chiều 12.10, thông tin tại buổi họp báo của Sở Công thương TP.HCM, ông Đào Văn Hùng, Phó tổng giám đốc Công ty Xăng dầu khu vực 2 (Petrolimex Saigon), cho biết hoạt động của hệ thống cửa hàng xăng dầu công ty đến 12 giờ trưa qua đã “tương đối bình thường trở lại”. Hiện trong kho của công ty nguồn hàng trữ cho 10 ngày tới còn hơn 300.000 m3, từ nay đến cuối tuần sẽ có thêm 4 tàu xăng dầu nhập về tổng cộng là 100.000 m3. Như vậy, bảo đảm được nguồn cung đủ cho hết tháng 10 và cam kết đủ nguồn.

Ghi nhận của PV Thanh Niên ngày 12.10, nhiều cây xăng thuộc hệ thống Comeco, Saigon Petro trên các tuyến đường Ba Tháng Hai, Lê Đại Hành, Lý Thường Kiệt, Cộng Hòa, Trường Chinh, Cách Mạng Tháng Tám… đã trở lại hoạt động bình thường. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều cửa hàng xăng treo biển hết hàng, chưa mở cửa trở lại.

Tại buổi họp báo, ông Nguyễn Tiến Đạt, Phó cục trưởng Cục Quản lý thị trường (QLTT) TP.HCM, cho biết số cửa hàng nhập xăng dầu về tăng dần từ 7,4% ngày 1.10, lên 39,4% ngày 11.10 và hôm qua tăng 67,8%. Tính trong tổng số 137 cửa hàng tạm ngưng hoạt động vì hết hàng như thống kê trước đó thì đến chiều 12.10, tại TP.HCM còn khoảng 50 điểm chưa mở bán trở lại.

Người dân TP.HCM tạm thoát “nỗi ám ảnh đổ xăng” khi nhiều nơi mở bán trở lại

Ông Bùi Tá Hoàng Vũ, Giám đốc Sở Công thương TP.HCM, cho rằng đến ngày 12.10 tình trạng người dân đổ xô đi mua xăng dầu đã không còn nữa. Các DN cũng đã tăng nguồn cung nên thị trường tạm thời ổn định. Sở đang thúc đẩy các DN đầu mối lớn như Petrolimex, Saigon Petro, Mipec, PVOil… tăng lượng hàng để cung ứng cho các thương nhân phân phối trong hệ thống và cả các đơn vị nhượng quyền. “Chúng tôi đã xoay xở cho xe bồn chạy để cung ứng và quanh vòng xe nhanh đã giúp giải tỏa lớn nhưng không thể đáp ứng hết nhu cầu, rất mong người dân TP chia sẻ…”, ông Vũ nói.

Đối với địa bàn các tỉnh miền Nam đang thiếu xăng cục bộ, Vụ trưởng Trần Duy Đông cho biết Bộ Công thương đề nghị các nhà máy lọc dầu hỗ trợ việc giao hàng nhanh cho DN đã đặt mua hàng theo các hợp đồng đã ký. Đối với các đầu mối không có hợp đồng dài hạn nhưng bán hàng ở khu vực đang thiếu cục bộ, các nhà máy sử dụng nguồn hàng dự trữ để cung ứng, kịp thời bổ sung nguồn cho các cửa hàng bán lẻ. Ngoài ra, Bộ Công thương đề nghị UBND các địa phương tạo điều kiện cho phép các xe vận chuyển xăng dầu được lưu thông trong TP vào giờ cao điểm để kịp thời cấp hàng đến cửa hàng bán lẻ.

Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải thẳng thắn thừa nhận, đảm bảo nhu cầu tiêu dùng xăng dầu đang là vấn đề hết sức quan trọng, cấp thiết trong thời điểm hiện nay. Bản chất của thị trường nằm ở nguồn cung. Dù nguồn cung xăng dầu trong nước hiện nay đảm bảo được 70 – 80%, nhưng 20 – 30% phải nhập khẩu và dự báo nguồn cung từ nước ngoài từ nay đến cuối năm vẫn “rất căng thẳng”.

Giải pháp quan trọng lúc này là phải tháo gỡ khó khăn cho DN bằng cách tăng chi phí vận chuyển khi thời gian qua chi phí này lại biến động rất mạnh. Bộ Công thương sẽ kiến nghị với Chính phủ để tiếp tục điều chỉnh chi phí tăng lên nhằm chia sẻ khó khăn với DN.

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải

Trách nhiệm của các bộ

Vấn đề của thị trường xăng dầu “nóng” trong mấy ngày qua là “giọt nước tràn ly” sau thời gian dài các chi phí tính vào giá cơ sở không được điều chỉnh đúng thực tế.

Có thể DN đầu mối có hàng, nhưng vì càng bán ra càng lỗ, hoa hồng cho đại lý bán lẻ cắt về 0 đồng vẫn còn lỗ hoặc không có lãi nên hạn chế đưa ra. Bây giờ, chi phí được tính toán đã tương đối đủ, nên DN sẵn sàng đưa hàng ra thị trường thôi. Việc chậm điều chỉnh chi phí kinh doanh cho DN là trách nhiệm của Bộ Tài chính, quá chậm rồi. Việc để cho DN đầu mối, phân phối có hàng nhưng không nhập về cửa hàng để bán lẻ cho người tiêu dùng là trách nhiệm của Bộ Công thương trong quản lý nguồn dự trữ.

Chuyên gia thương mại Vũ Vinh Phú

"Dù 1 cây xăng đóng cửa cũng là trách nhiệm của Bộ Công Thương"

Đại diện Bộ Công Thương khẳng định, nhiều địa phương xuất hiện tình trạng cây xăng nghỉ bán hoặc bán cầm chừng gây rất nhiều khó khăn cho người dân, Bộ sẽ xử lý trong trách nhiệm của mình.

Thời gian qua, thị trường xăng dầu có nhiều xáo trộn khi nhiều đại lý bán lẻ xăng dầu thiếu nguồn cung bán hàng nhỏ giọt, treo biển nghỉ bán hàng, tập trung nhiều ở khu vực phía Nam,... tại buổi họp báo thường kỳ quý III của Bộ Công Thương chiều 12/10, ông Trần Duy Đông, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết, nguyên nhân là do từ đầu năm 2022, thị trường xăng dầu thế giới diễn biến phức tạp, khiến nguồn cung không ổn định, giá xăng dầu có biến động lớn,... đã ảnh hưởng hoạt động kinh doanh xăng dầu trong nước.

Trong khi đó, do lo ngại thiếu hụt nguồn cung xăng từ Nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn, nên các DN đầu mối đã tăng cường nhập khẩu. Sau đó, sang quý III/2022, giá xăng dầu thế giới đột ngột giảm mạnh đã khiến các DN đầu mối xăng dầu bị thua lỗ lớn, buộc phải giảm nhập khẩu và kinh doanh cầm chừng.

Cuộc họp báo thường kỳ quý III/2022 của Bộ Công Thương.

Trong quý III/2022, lực lượng Quản lý Thị trường cũng đã thực hiện tước giấy phép tạm thời từ 1 - 1,5 tháng đối với 7 DN đầu mối càng khiến nguồn cung phân phối đầu mối bị thiếu hụt. Trong lúc đó, lãi suất tín dụng, chênh lệch tỷ giá ngoại tệ tăng nhanh càng thêm ảnh hưởng đến giá nhập khẩu xăng dầu. Do đó, các DN đầu mối khó nhập khẩu hàng, chủ yếu chỉ duy trì lượng hàng cung cấp đủ cho hệ thống của mình và duy trì mức tồn kho theo quy định.

"Đặc biệt, khi chi phí nhập khẩu xăng dầu tăng cao nhưng chưa được tính vào giá thành đầy đủ cũng dẫn đến việc các DN đầu mối bị thua lỗ. Từ những khó khăn của các DN xăng dầu đầu mối đã kéo theo những bất lợi cho các đại lý bán lẻ xăng dầu. Khi giá xăng dầu nhập khẩu cao hơn giá bán lẻ trong nước, nhiều DN đầu mối đã giảm mạnh chiết khấu bán hàng để giảm lượng cung cho các đại lý, dẫn đến các DN bán lẻ thua lỗ buộc phải cắt giảm chi phí kinh doanh dẫn đến hiện tượng thiếu cục bộ nguồn xăng dầu bản lẻ, đại lý bị âm vốn phải đóng cửa hoặc bán hàng cầm chừng", ông Đông chỉ ra.

Trước tình hình này, theo ông Đông, Bộ Công Thương đã làm việc với Bộ Tài chính để kiến nghị Bộ Tài chính giảm các loại thuế liên quan đến mặt hàng xăng dầu (thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt); đồng thời sớm rà soát và gửi thông báo áp dụng mức chi phí đưa xăng dầu trong nước về đến cảng và premium trong nước theo mức phù hợp với thực tế phát sinh thời gian vừa qua để bảo đảm tính đúng, tính đủ trong giá cơ sở xăng dầu theo quy định hiện hành để khuyến khích các doanh nghiệp tăng lượng nhập hàng, bảo đảm duy trì nguồn cung xăng dầu ổn định cho thị trường.

Bộ Công Thương cũng phối hợp với UBND các tỉnh, thành phố (đầu mối là Sở Công Thương) chỉ đạo các DN kinh doanh xăng dầu trên địa bàn có phương án bảo đảm nguồn cung xăng dầu; duy trì việc cung ứng xăng dầu trong hệ thống phân phối của DN; chỉ đạo các đơn vị chức năng trên địa bàn đôn đốc, kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định về duy trì bán lẻ xăng dầu tại các cửa hàng xăng dầu theo đúng quy định tại Nghị định số 83/2014/NĐ-CP và Nghị định số 95/2021/NĐ-CP. Theo đó nhiều địa phương như TP.HCM, Bình Phước, Ninh Thuận... đã triển khai công tác chỉ đạo và giám sát việc cung ứng xăng dầu trên địa bàn.

"Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng phối hợp với Bộ Tài chính điều hành giá xăng dầu bám sát diễn biến giá xăng dầu thế giới, phù hợp với diễn biến cung cầu xăng dầu trong nước để bảo đảm hài hòa lợi ích giữa các chủ thể tham gia thị trường xăng dầu. Liên Bộ khuyến khích các DN duy trì nguồn cung, hạn chế các hành vi đầu cơ găm hàng hoặc buôn lậu xăng dầu qua biên giới sang các nước lân cận", ông Đông cho biết.

Hiện nay, Bộ Công Thương đã chỉ đạo các thương nhân đầu mối, thương nhân phân phối hỗ trợ để điều phối nguồn hàng, tăng cường cung ứng xăng dầu tại một số địa phương có hiện tượng thiếu xăng dầu cục bộ. Chỉ đạo lực lượng Quản lý thị trường trên toàn quốc phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng trên địa bàn (đầu mối là Sở Công Thương) tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường một cách chặt chẽ ở khâu bán lẻ và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo quy định.

Thông tin về cuộc họp vừa diễn ra sáng nay (12/10) giữa Bộ Công Thương với các DN kinh doanh xăng dầu đầu mối, ông Đông cho biết, hai bên đã tìm ra giải pháp phù hợp nhất với diễn biến của thị trường xăng dầu hiện nay. Trong đó, Bộ Công Thương tập trung vào 8 nhóm giải pháp chính, đó là tiếp tục rà chi phí trong cơ cấu tính giá, nhất là việc rà soát chi phí đưa xăng dầu nước ngoài về Việt Nam, vì hiện chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về Việt Nam tăng mạnh, nên liên Bộ sẽ có sự tính toán để mức chi phí này phù hợp.

Bộ Công Thương cũng yêu cầu 2 nhà máy lọc dầu trong nước hỗ trợ giao hàng nhanh cho các khách hàng đã đăng ký, đặc biệt các đầu mối đang khó khăn trong nhập khẩu, bán hàng tại các khu vực thiếu nguồn cục bộ; đồng thời các nhà máy tăng sản lượng sản xuất xăng để cung ứng cho thị trường. Các DN đầu mối cũng cần rà soát tổng nguồn giao cho các thương nhân đầu mối nhập khẩu để đảm bảo đủ nguồn cung cho quý IV, đồng thời tiếp tục phối hợp các Bộ, ngành để rà soát, điều chỉnh 1 số quy định về điều hành kinh doanh xăng dầu như công thức điều hành giá, cách thức điều hành và tăng quyền hơn cho các DN dầu mối, thời gian điều chỉnh premium cũng như hoàn thiện hoạt động điều hành thị trường sát hơn nữa sau biến động thời gian qua.

Đồng thời, các tỉnh, thành phố hết sức tạo điều kiện thông quan hàng hóa xăng dầu, cho phép vận chuyển xăng dầu trong giờ cao điểm để kịp thời cung cấp cho các đại lý. Bên cạnh việc theo dõi hoạt động kinh doanh xăng dầu cũng cần tạo điều kiện hỗ trợ, khuyến khích cho các DN trên địa bàn trong thời gian khó khăn hiện nay, tránh gây khó dễ để đảm bảo nguồn cung xăng dầu.

Thứ trưởng Bộ Công Thương phát biểu tại cuộc họp báo.

Làm rõ thêm về diễn biến thị trường xăng dầu thời gian qua, tại buổi họp báo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, tình hình thế giới biến động phức tạp, đã ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn cung về xăng dầu. Tuy nhiên, nhờ sự chỉ đạo kịp thời của các cấp, sự cố gắng của liên Bộ và cộng đồng DN, có thể khẳng định, đến nay nguồn cung xăng dầu đã cơ bản được đáp ứng.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cũng nêu rõ, việc trên cả nước có 17.000 cửa hàng xăng dầu, nhưng vừa rồi xảy ra sự việc các cửa hàng đóng cửa, tạm ngưng bán hàng và số lượng chính xác là bao nhiêu cần phải thống kê lại nhưng dù số lượng chỉ 1 cửa hàng cũng là trách nhiệm của Bộ Công Thương.

"Nhiều địa phương xuất hiện tình trạng cây xăng nghỉ bán hoặc bán cầm chừng gây rất nhiều khó khăn cho người dân. Nguyên nhân chính của tình trạng trên xuất phát từ việc các DN đầu mối không có đủ nguồn tài chính để nhập hàng. Họ chỉ duy trì lượng hàng đủ để cung cấp cho hệ thống phân phối của mình và duy trì lượng dự trữ tồn kho theo quy định", Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải thừa nhận.

Liên quan đến số liệu của Tổng cục Hải quan trong quý III/2022, chỉ có 19/33 DN đầu mối nhập khẩu xăng dầu, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho rằng, theo Nghị định 95 (sửa đổi Nghị định 83) về kinh doanh xăng dầu, hiện tại chỉ tính tổng nguồn xăng dầu và DN có thể mua ngay từ 2 nhà máy lọc dầu trong nước là Nghi Sơn và Bình Sơn.

"Mỗi năm, Bộ Công Thương giao hạn mức cho các DN đầu mối nhập khẩu, nhưng không nhất thiết tháng nào hạn mức nhập khẩu cũng giống nhau, có tháng nhiều, tháng ít nhưng cuối năm vẫn đảm bảo đủ tổng lượng nhập khẩu. Trong khi đó, hiện tại DN đầu mối có thể mua ngay từ nguồn trong nước, không nhất thiết DN đầu mối nào cũng phải xuất khẩu, hoặc phải nhập khẩu xăng dầu" Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho biết.

Ngoài ra, do phí vận chuyển xăng dầu nhập khẩu từ nước ngoài về ngày càng tăng và tăng rất nhanh, Thứ trưởng Bộ Công Thương cho rằng, việc điều chỉnh chi phí thời gian qua chưa thực sự phù hợp. Bộ Công Thương sẽ tiếp tục báo cáo lên Chính phủ về vấn đề này, đồng thời liên Bộ sẽ tiếp tục phối hợp để tập trung xử lý trong trách nhiệm của mình./.

200 cửa hàng xăng dầu đóng cửa, Chính phủ lệnh xử nghiêm việc găm hàng Trước thực trạng hơn 200 cửa hàng xăng dầu đóng cửa ở nhiều nơi gây ảnh hưởng đến người dân, Phó thủ tướng chỉ đạo cơ quan quản lý vào cuộc ngay, xử nghiêm hành vi đầu cơ găm hàng. 4 ngày qua, nhiều cây xăng trên địa bàn TP.HCM đóng cửa khiến người dân chật vật khi mua xăng. Ảnh: Quỳnh Danh....