Người phụ nữ đầu tiên bước ra không gian

Nếu năm 1963 Valentina Tereshkova ghi tên mình vào lịch sử như người phụ nữ đầu tiên trên thế giới bay vào không gian thì 21 năm sau, Svetlana Savitskaya khiến cả thế giới biết đến khi trở thành người phụ nữ đầu tiên bước chân ra khoảng không vũ trụ.

Con nhà nòi

Là con gái của một phi công, Savitskaya đã sớm bộc lộ ước mơ vươn tới bầu trời từ thuở nhỏ. Sức khỏe và khả năng chịu đựng bẩm sinh là thứ bà được thừa hưởng từ cha, đó là những điều kiện ban đầu trên con đường chinh phục bầu trời của nữ phi hành gia.

Sinh năm 1948 trong một gia đình trung lưu ở Moscow (Liễn Xô cũ), Savitskaya đã quan tâm tới môn nhảy dù từ những ngày còn ngồi ghế trung học. Năm 22 tuổi, bà đạt vị trí thứ 6 trong giải biểu diễn nhảy dù thế giới FAI, năm đó Savitskaya lập 18 kỷ lục thế giới khi biểu diễn cùng chiếc máy bay MiG và 3 kỷ lục nhảy dù.

Năm 1974, bà chính thức bắt đầu sự nghiệp phi công theo lời kêu gọi của cha mình. Khi đó, ông là Phó tư lệnh Không quân Liên Xô, Anh hùng Liên Xô trong Thế chiến II. Cha bà đã sớm nhận ra niềm đam mê của con gái và hướng cho bà theo học ở các trường đào tạo phi công chuyên nghiệp của Liên Xô.

Nữ phi hành gia Svetlana Savitskaya (giữa) của Liên Xô

Sau 2 năm theo học ở trường đào tạo phi công, Savitskaya đã trở thành người điều khiển máy bay thuần thục. Trong khi đó, cuối những năm 70, Liên Xô nhận ra rằng Mỹ đang rầm rộ chuẩn bị cho kế hoạch đưa phi hành gia nữ vào vũ trụ. Mặc dù, khi đó Liên Xô đã đưa Tereshkova lên vũ trụ thành công từ năm 1963, nhưng họ muốn tiếp tục phát huy thế mạnh và ghi điểm một lần nữa trước công nghệ hàng không vũ trụ Mỹ.

Ngay lập tức, những tờ rơi tuyển dụng nữ phi hành gia được phát tán rộng rãi. Tháng 7/1982, nữ phi công 32 tuổi Savitskaya đã được lựa chọn cho quá trình đào tạo phi hành gia. Trải qua giai đoạn huấn luyện vất vả, cuối cùng Savitskaya cũng chứng minh được khả năng của mình khi có thể làm việc hoàn hảo trên cả trạm không gian Salyut 7 cũng như tàu vũ trụ Soyuz của Liên Xô khi đó.

Kết thúc khóa huấn luyện, bà được chọn là 1 trong 3 thành viên phi hành đoàn làm nhiệm vụ với tàu vũ trụ Soyuz T-7. Theo đó, các phi hành gia sẽ bay lên Trạm vũ trụ Salyut 7 và ở lại đó trong 7 ngày để làm các thí nghiệm sau đó trở về Trái đất bằng tàu Soyuz T-5.

Vượt qua giới hạn bầu trời

23h12 phút, ngày 19/8/1982, tàu Soyuz T-7 được phóng lên từ bãi phóng Baikonur Cosmodrome đưa Savitskaya và 2 thành viên còn lại là Leonid Popov và Alexander Serebrov lên quỹ đạo, hướng thẳng về phía trạm không gian Salyut 7.

Sau này, khi mô tả về chuyến bay đầu tiên của mình trên Soyuz T-7, Savitskaya nói: “Sau khi lệnh phóng được đưa ra, tên lửa bắt đầu rung chuyển, gầm gừ và rõ ràng đang di chuyển bằng sức mạnh sinh ra từ những buồng nhiên liệu. Tất cả cất cánh, hướng thẳng lên bầu trời đêm”.

Theo những người đi trước, khi tên lửa phóng trong bầu khí quyển với tốc độ cao để thoát khỏi lực hấp dẫn của Trái đất cũng là lúc xảy ra hiện tượng sức ép khổng lồ ép lên cơ thể phi hành gia. Tuy nhiên, vấn đề đó không quá to tát với Savitskaya, bà là người có thể lực và đã kết thúc khóa huấn luyện một cách xuất sắc trước khi bước chân vào tàu vũ trụ.

Cuối cùng, khi đã thoát khỏi lực hút khổng lồ của Trái đất, tàu Soyuz T-7 bắt đầu tách tên lửa rơi xuống biển. Savitskaya nói bà không cảm thấy gì khác cho đến khi cầm vào cây bút chì dùng để ghi chép, phi hành gia buông tay và điều kì diệu đã xảy ra, chiếc bút lơ lửng ngay trước mặt bà do hiện tượng không trọng lực ngoài không gian gây ra.

Chợp mắt một lúc, Savitskaya đã thoát hoàn toàn khỏi cảm giác mệt mỏi của suốt chặng bay và đó cũng là thời điểm họ chuẩn bị cho quá trình lắp ghép với trạm không gian Salyut 7.

Quá trình lắp ghép diễn ra suôn sẻ, 3 phi hành gia được các đồng nghiệp đã làm việc trên Salyut 7 chào đón nồng nhiệt. Đặc biệt, Savitskaya đã được các đồng nghiệp nam chuẩn bị cho một bông hoa họ trồng được trong bình thủy tinh trên trạm vũ trụ từ vài tháng trước.

Svetlana Savitskaya bước chân ra ngoài khoảng không bảo trì trạm không gian Salyut năm 1984

Sau 7 ngày, 21 giờ và 52 phút làm việc hiệu quả trên trạm không gian, Savitskaya và các đồng nghiệp trở về Trái đất trên tàu Soyuz T-5. Địa điểm phi thuyền hạ cánh chỉ cách vùng Arkalyk 112 km và toàn bộ phi hành đoàn đều an toàn.

Chuyến bay đã đưa Savitskaya trở thành người phụ nữ thứ 2 của thế giới bay vào vũ trụ, cũng là chuyến bay đầu tiên có phi hành đoàn cả nam và nữ. Sau khi trở về, Savitskaya đã được trao danh hiệu Anh hùng dân tộc của Liên Xô.

Bước chân lịch sử

2 năm sau chuyến bay đầu tiên, ngày 17/7/1984, trong chuyến bay lên vũ trụ thứ 50 của tàu Soyuz, Svetlana Savitskaya đã có mặt trong thành viên phi hành đoàn và trở thành người phụ nữ đầu tiên có 2 lần bay vào vũ trụ thời điểm đó. Trong chuyến đi lần này, Savitskaya di chuyển bằng tàu Soyuz T-12 và có nhiệm vụ bảo trì trạm vũ trụ Salyut 7.

Ngày 25/7/1984, Savitskaya và đồng nghiệp của bà, phi hành gia Dzhanibekov đã khoác lên mình bộ quần áo không gian bước chân ra khỏi trạm vũ trụ Salyut 7 để thực hiện hoạt động bảo trì ngoài thân tàu. Nhiệm vụ của 2 người là cắt, hàn và kiểm tra an toàn vỏ trạm vũ trụ.

Quá trình bảo dưỡng thân tàu kéo dài trong 1 giờ 55 phút. Savitskaya đã ghi danh mình vào lịch sử ngành hàng không vũ trụ khi trở thành người phụ nữ đầu tiên đặt chân ra khoảng không vũ trụ.

Sau 11 ngày, 19 giờ và 14 phút trên trạm không gian Salyut 7, Savitskaya trở về Trái đất và đó cũng là chuyến bay vào không gian cuối cùng của nữ phi hành gia.

Mặc dù không còn trực tiếp tham gia vào các chuyến bay nhưng Savitskaya vẫn tiếp tục hoạt động trong ngành hàng không vũ trụ. Năm 1987, bà được bổ nhiệm làm Phó công trình sư cho dự án Energia. Bà đã trở thành một biểu tượng và niềm tự hào lớn của người dân Liên Xô. Năm 1993, Savitskaya nghỉ hưu với quân hàm thiếu tá không quân Nga.

Theo vietbao