Người Libya và nỗi ám ảnh Gadhafi

Khi phe đối lập phá tan cổng vào khu dinh thự Bab al-Aziziya của Gadhafi cách đây 2 ngày, Abdul Rahman Sharif đã xúc động đến nỗi dẫn theo ba con gái của mình đến chứng kiến cảnh tượng đó, bất chấp tiếng súng nổ bên tai.

Ngay cả khi các binh lính phe đối lập đã phá tan khu Bab al-Aziziya, nhiều người Libya vẫn mang trong mình nỗi ám ảnh về Gadhafi. Ảnh: AP

Sau khi trời tối, Sharif còn đưa vợ quay lại đó. Ngày hôm sau, giữa làn đạn, ông lại đến khu dinh thự cùng người mẹ đã 90 tuổi của mình. Ngoái nhìn sự sụp đổ nhanh chóng của sức mạnh Gadhafi khi ông và mẹ lái xe về nhà, ông nói rằng người Libya bây giờ sẽ phải đối mặt với một thử thách đáng sợ hơn.

“Chúng tôi cần từ bỏ hình ảnh của Muammar Gadhafi trong mỗi người”, tờ New York Times dẫn lời Sharif và ông mô tả thêm cảm giác lẫn lộn giữa lo âu, hoài nghi suốt 4 thập kỷ dưới chế độ Gadhafi. “Có người căm ghét ông ta, có người sẵn sàng chết vì ông ta, nhưng thậm chí dù họ có không thích thì ông ta vẫn ảnh hưởng đến họ”, Sharif, 56 tuổi nói thêm.

Người dân Tripoli tiếp tục diễu hành trên những đường phố khi phe nổi dậy tràn ngập tại khu dinh thự Bab al-Aziziya, biểu tượng cho chế độ cầm quyền của Gadhafi, và Quảng trường Xanh. Nhiều người nói rằng giống như nhiều bạo chúa khác, sức mạnh của Gadhafi bắt nguồn chủ yếu trong nỗi sợ hãi mà ông gieo rắc vào người dân Libya.

“Khi phe đối lập bắt đầu nổi dậy cách đây 6 tháng, chúng tôi biết cuộc chiến này sẽ rất đẫm máu, vì ông ta là một kẻ khát máu”, Sharif nói. “Thậm chí khi Bab al-Aziziya đã sụp đổ, nhiều người Tripoli vẫn mang trong mình cảm giác sợ hãi. Tin đồn Gadhafi đã bỏ độc vào nguồn nước để trả thù lan khắp thành phố”.

Một vài ngày trước, những người dân ngạc nhiên chứng kiến cảnh các lực lượng quân đội và cảnh sát mà họ sợ hãi bấy lâu sụp đổ chỉ trong phút chốc. Ali el-Ayan, một kĩ sư bảo dưỡng máy bay, cho biết anh đã nhìn thấy binh sĩ của Gadhafi tràn ngập nhiều nơi với vũ khí trên tay khi dự đoán phe đối lập sắp tổng tiến công vào đêm thứ 7 ngày 20/8.

Khi hay tin quân nổi dậy đã chiếm được Quảng trường Xanh, Ayan chạy ra ngoài để chứng kiến cảnh họ ồ ạt tràn vào từ mọi hướng. “Đó là một kế hoạch xuất sắc”, Ayan nói. “Trong vòng một giờ, quảng trường đã sạch bóng quân đội Gadhafi. Họ để lại vũ khí, trang thiết bị, quân phục và chạy trốn. Đó là một đêm vĩ đại với người Libya”.

Giống như nhiều người dân khác, Ayan cho biết anh luôn cảm thấy rùng mình bất cứ khi nào đi qua Bab al-Aziziya. Khi các bức tường của khu dinh thự Gadhafi bị phá vỡ, anh đã nghĩ về hình ảnh biểu tượng khi chiến tranh lạnh kết thúc trước đây. “Người Libya đã làm những gì cần phải làm”, Ayan nói thêm.

Người dân Benghazi ăn mừng chiến thắng của quân nổi dậy. Ảnh: China Daily

Nhiều người cho rằng cuộc đào tẩu gần đây của các quan chức cấp cao trong chính phủ Gadhafi đã đẩy cuộc chiến đến bước ngoặt. Sharif là nhân viên của Công ty Đầu tư quốc gia Libya. Nhiều năm qua, anh phải ngồi yên chứng kiến cảnh những đồng nghiệp được thăng chức vì anh từ chối gia nhập bộ máy chính trị và các “ủy ban kháng chiến”.

“Ông ta leo rất cao trong ủy ban kháng chiến, mọi thứ rất êm xuôi, và ngày hôm sau, tôi nhìn thấy ông ta đã bỏ trốn”, Sharif nói về giám đốc của công ty. Khi ông chủ đào tẩu, Sharif biết hồi kết của cuộc chiến đang đến gần. Sau buổi cầu nguyện đêm 20/8, anh nghe thấy những người đàn ông trẻ ở các vùng lân cận và trong thành phố đổ ra thánh đường và hét vang ca ngợi thánh Allah.

Anh chạy ra khỏi nhà mình để hòa vào những âm thanh rộn rã ấy. “Tôi 56 tuổi nhưng cuộc chiến này làm tôi cảm thấy mình như trẻ lại”, Sharif bày tỏ. Hôm qua, mẹ ông đã mang lọ nước hoa truyền thống của Libya đến Bab al-Aziziya và rưới lên khu vực này để tưởng nhớ sự hy sinh của những người được coi là “anh hùng cách mạng”.

Bà nói cha bà đã qua đời ở tuổi 90 năm 1972, ba năm sau khi Gadhafi lên nắm quyền. Bà nhớ cha mình đã nói với cả gia đình trước lúc lâm chung rằng: “Mọi người sẽ nhìn thấy một thời kỳ đen tối dưới sự cai trị của ông ta. Cảm ơn thánh Allah vì ta sẽ không còn ở đây để chứng kiến điều đó”.

Theo VNExpress