Người làm nên phép màu vaccine Pfizer
Vợ chồng zlem Treci và Ugur Sahin, giám đốc công ty BioNTech phối hợp với hơn 500 nhà khoa học, cho ra đời loại vaccine hiệu quả ngừa Covid-19 đến 90%.
Khi lựa chọn An der Goldgrube (Mỏ vàng), một con phố nằm phía tây thành phố Mainz (Đức) để xây dựng trụ sở, hai vợ chồng quản lý Công ty Công nghệ Sinh học BioNTech không ngờ tên con đường lại trở thành lời tiên tri cho số phận của họ. Thành lập năm 2008, mục tiêu của BioNTech là phát triển liệu pháp miễn dịch điều trị ung thư mới, dựa trên việc biến đổi tế bào T của người bệnh để tấn công vào các kháng nguyên ung thư đặc hiệu.
Hôm 9/11, đại diện BioNTech cùng đối tác dược phẩm Mỹ Pfizer công bố vaccine BNT162b2 đạt hiệu quả 90% ở giai đoạn 3. Dấu mốc này cho thấy thành công của hướng đi khoa học mà Pfizer và BioNTech theo đuổi. BNT162b2 là sản phẩm tiên phong cho công nghệ hoàn toàn mới. Vaccine được điều chế dựa trên phân tử di truyền RNA, có khả năng kích thích tế bào người tạo ra protein virus. Sau đó, hệ miễn dịch tiếp xúc với protein và sinh ra kháng thể, các tế bào miễn dịch nhận biết và t.iêu d.iệt mầm bệnh.
Đứng đằng sau thành công của vaccine là công sức và tầm nhìn của hai nhà khoa học zlem Treci và Ugur Sahin. Họ là hậu duệ của những người nhập cư Thổ Nhĩ Kỳ tới Đức vào những năm 1960. Sahin sinh ra ở Thổ Nhĩ Kỳ, chuyển đến sống tại Cologne khi ông 4 t.uổi, còn Treci, giám đốc y khoa, sinh ra ở Saxony.
Hai người gặp nhau tại đại học Saarland ở Homburg và đã kết hôn năm 2002. Hiện cả hai mang quốc tịch Đức và có một cô con gái. Trong một cuộc phỏng vấn với tờ Sddeutsche Zeitung , Treci cho hay vào ngày cưới, hai vợ chồng vẫn mặc áo choàng phòng thí nghiệm và quay trở lại nghiên cứu ngay sau khi đăng ký kết hôn.
Khi Covid-19 xuất hiện hồi đầu năm, BioNTech, với 1.300 nhân viên, đã lập tức tái phân bổ nguồn lực để ứng phó tình hình. Khi đọc được thông tin về dịch Covid-19 tại Vũ Hán, Ugur Sahin nhận định: “Đến tháng 4, các trường học tại đây sẽ phải đóng cửa”.
Video đang HOT
Ugur Sahin, giám đốc điều hành công ty BioNTech. Ảnh: Reuters
Sự thật là Đức đã thực hiện phong tỏa toàn quốc từ tháng 3, sớm hơn so với dự đoán của ông. Đến tháng 5, khi dịch đạt đỉnh, hai vợ chồng cảm thấy cần “cung cấp một thứ gì đó cho xã hội”, bằng những hiểu biết mà họ tích lũy trong hai thập kỷ qua. Họ và cả công ty đã nghiên cứu song song hơn 20 loại vaccine Covid-19. Năm trong số đó tiếp tục được thử nghiệm về phản ứng miễn dịch trong một chương trình hợp tác với 500 nhà khoa học có tên Lightspeed.
Sahin được các đồng nghiệp mô tả là một người “khiêm tốn và nhẹ nhàng”. Matthias Kromayer, thành viên hội đồng quản trị của Công ty đầu tư MIG AG, nhà tài trợ chính cho BioNTech, nhận xét: “Dù đạt được nhiều thành tựu, anh ấy không bao giờ thay đổi, là một người khiêm nhường và dễ mến”.
Tính cách đó thể hiện rõ ràng khi Sahin nói về cuộc chạy đua toàn cầu ngăn ngừa Covid-19. Hôm 10/11, ông khẳng định sản phẩm của BioNTech/Pfizer sẽ “không phải vaccine duy nhất chống lại dịch bệnh”, nhấn mạnh rằng rất nhiều “ứng viên” tiềm năng đang trong giai đoạn thử nghiệm cuối cùng.
Trước đó, các thông tin về vaccine BioNTech/Pfizer không được công bố rầm rộ như các hãng dược đối thủ. Đến cuối tháng 10, công ty tiết lộ các nhà khoa học vẫn chưa phân tích hiệu quả của sản phẩm. Hãng cũng bày tỏ lập trường thẳng thắn, rằng sẽ tuyệt đối tuân thủ các quy chuẩn an toàn và khoa học, thay vì chính trị hóa vaccine.
Theo Ugur Sahin, BioNTech có thể tự phát triển vaccine nhưng sẽ gặp khó khăn với khâu phân phối. Công ty quyết định hợp tác với ông lớn dược phẩm Pfizer từ Mỹ. Pfizer chi 185 triệu USD cho dự án phát triển vaccine Covid-19. Sau khi BioNTech hoàn thành nghiên cứu, Pfizer sẽ cấp thêm 563 triệu USD nữa.
Hiện công ty BioNTech được định giá 21,9 tỷ USD, gấp 4 lần so với trị giá hãng hàng không Lufthansa. Đây là một tin tích cực đối với công ty mới chỉ lên sàn chứng khoán Mỹ một năm trước.
Nhật báo quốc gia Đức Tagesspiegel ca ngợi thành công của vợ chồng zlem Treci và Ugur Sahin là “sự xoa dịu tinh thần” cho những người Đức gốc Thổ Nhĩ Kỳ sau hàng thế kỷ sống với định kiến là những người buôn bán rau củ thu nhập thấp. Câu chuyện của nhà sáng lập BioNTech cũng là điểm sáng, đ.ánh dấu sự tham gia vào đời sống xã hội Đức của những người gốc Thổ Nhĩ Kỳ, vốn là đề tài được quan tâm trong suốt gần một thập kỷ qua. Truyền thông Đức gọi họ là “người làm nên phép màu vaccine”.
Câu hỏi bỏ ngỏ với vaccine của Pfizer
Đối với vaccine BNT162b2 của hãng Pfizer và BioNTech, giới khoa học tỏ ra lạc quan một cách thận trọng với câu hỏi "tác dụng bảo vệ con người đến mức nào".
Giới khoa học đ.ánh giá đây là niềm hy vọng trong cuộc đua phát triển vaccine, song cũng nhấn mạnh chưa thể khẳng định liệu vaccine từ Pfizer và các ứng viên khác có thể ngăn ngừa đại dịch hay không.
"Chúng tôi vẫn phải xem xét các dữ liệu cuối cùng, nhưng điều này chẳng làm giảm nhiệt huyết của tôi. Thông tin thật tuyệt vời. Tôi hy vọng mình không nằm trong nhóm dùng giả dược", Florian Krammer, chuyên gia virus tại Trường Y Icahn ở Mount Sinai, New York, chia sẻ. Ông là một trong hơn 44.000 người tham gia thử nghiệm giai đoạn ba vaccine BNT162b2.
Vaccine chứa các mRNA thông tin, nhiệm vụ hướng dẫn tế bào người tạo ra protein gai của nCoV, kích thích hệ miễn dịch sản sinh kháng thể chống lại virus. Trong thông cáo báo chí, Pfizer và BioNtech cho biết 94 tình nguyện viên đã nhiễm nCoV. Theo CNN , khoảng 10% trong số họ tiêm vaccine thật, còn lại dùng giả dược. Điều này cho thấy sản phẩm hiệu quả hơn 90%. Thử nghiệm sẽ tiếp tục cho đến khi ghi nhận đủ 164 trường hợp dương tính nCoV trong số những tình nguyện viên giai đoạn ba. Do đó, kết quả có thể thay đổi.
Theo Eric Topol, bác sĩ tim mạch, Giám đốc Viện Dịch thuật Nghiên cứu Scripps, vaccine có thể không còn đạt hiệu quả 90% khi thử nghiệm kết thúc, nhưng mức bảo vệ của nó vẫn sẽ trên 50%, vượt ngưỡng an toàn của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA).
Tình nguyện viên thử nghiệm vaccine Covid-19 của hãng dược Pfizer và BioNTech tại Brazil. Ảnh: Bloomberg
Giới chuyên gia cho biết câu hỏi hiện tại là: BNT162b2 chỉ có thể chống lại những ca nhiễm nCoV nhẹ, hay sẽ ngăn ngừa bệnh chuyển nặng, nghiêm trọng. "Tôi muốn biết vaccine bảo vệ con người ở mức độ nào. Nếu nhóm dùng giả dược có người bệnh nặng, chứng tỏ vaccine đủ khả năng ngăn ngừa cả các triệu chứng như vậy", Paul Offit, chuyên gia về vaccine, Đại học Pennsylvania, thành viên Uỷ ban Tư vấn của FDA, cho hay.
Cũng chưa rõ liệu các liều tiêm có thể chặn đứng đường truyền virus của bệnh nhân Covid-19 triệu chứng rất nhẹ hay không. Đây là yếu tố cần thiết giúp t.iêu d.iệt nhanh đại dịch. Song rất khó để xác định điều này, bởi các nhà khoa học sẽ cần kiểm tra định kỳ tình nguyện viên tham gia thử nghiệm. "Bạn không thể làm điều này với gần 45.000 người", tiến sĩ Krammer nói.
Mảnh ghép còn thiếu khác trong bài toán vaccine là tác dụng của nó trong các nhóm đối tượng khác nhau. "Chúng tôi chưa biết nó có bảo vệ được người già hay không", tiến sĩ Krammer cho biết. Thử nghiệm sẽ dừng lại ngay khi đạt 164 tình nguyện viên nhiễm nCoV. Vì vậy khó xác định được chính xác hiệu quả của sản phẩm ở người trên 65 t.uổi hoặc người Mỹ gốc Phi.
Song tiến sĩ Paul Offit nói thêm nếu thử nghiệm thu hút đủ số người tham gia từ các nhóm thiểu số, các nhà khoa học có thể khái quát tác dụng của vaccine từ hiệu quả tổng thể. Trong thông cáo báo chí, Pfizer và BioNtech nhấn mạnh 42% tình nguyện viên có "nguồn gốc đa dạng về chủng tộc và sắc tộc".
Hiện chưa rõ miễn dịch hình thành do vaccine có thể kéo dài trong bao lâu. Theo Rafi Ahmed, chuyên gia tại Đại học Emory ở Atlanta, Georgia, dựa trên thời điểm bắt đầu thử nghiệm và phản ứng ở tình nguyện viên trong giai đoạn đầu, có thể thấy nhiều người vẫn còn lượng kháng thể cao trong m.áu. "Vấn đề là ba tháng sau, 6 tháng sau thì sao?", ông đặt câu hỏi.
Để lý giải điều này, các nhà khoa học cần kéo dài thử nghiệm thêm vài tháng, tích về phản ứng của các tình nguyện viên giai đoạn đầu. Ông Ugur Sahin, giám đốc điều hành BioNTech lạc quan rằng hiệu quả miễn dịch của vaccine có thể kéo dài đến một năm.
Ngày 9/11, hãng dược Pfizer cùng đối tác BioNTech thông báo vaccine của họ đạt hiệu quả phòng ngừa Covid-19 đến 90%. Đây là một trong số 11 "ứng viên" vaccine Covid-19 trên thế giới đang trong giai đoạn thử nghiệm lâm sàng giai đoạn ba.
Nguy cơ thủng 'tuyến đầu' châu Âu do làn sóng Covid-19 BioNTech và Pfizer dự định bán vaccine BNT162b2 giá 39 USD một liệu trình gồm hai mũi tiêm. "Chúng tôi cố gắng theo đuổi cách tiếp cận cân bằng giữa vốn và đầu tư, dự kiến định giá vaccine thấp hơn giá thị trường. Điều này đảm bảo người dân ở mọi nơi trên thế giới đều có thể tiếp cận tiêm chủng",...