Người đàn bà đất võ từ buôn hàng “quốc cấm” đến “vua” dó bầu
Sau ngày giải phóng, bà đi buôn trầm hương, cái nghề lúc đó bị cấm. Bà là phụ nữ đơn thân, 3 đứa con còn nhỏ, sợ mình vướng vòng lao lý không ai nuôi con, vậy là bà nghĩ đến chuyện trồng cây dó bầu để tự tạo ra trầm rồi chiết xuất ra tinh dầu trầm để xuất khẩu.
Nghĩ là làm, năm 1999, bà mua gom đất ven núi Bà nằm trên địa bàn huyện Phù Cát và trồng hơn 20ha cây dó bầu. Đến bây giờ, bà là người duy nhất ở Bình Định đang sở hữu diện tích trồng cây dó bầu lớn nhất và có rừng dó lâu năm nhất. Bà là Nguyễn Thị Mùa (SN 1958) ở thôn Hòa Dõng, xã Cát Tân (huyện Phù Cát, Bình Định).
Bà Nguyễn Thị Mùa kể chuyện trồng dó lấy trầm.
“Vua” dó bầu ở Bình Định
Bây giờ, mặc dù đã 61 tuổi, nhưng thần thái của bà Mùa vẫn còn rất tinh anh, năng động. Bà dẫn dắt câu chuyện rất khúc chiết, mạch lạc ngược về cái thời bà dám “cả gan” mua hàng chục héc ta đất để trồng cây dó bầu, loại cây trồng còn rất lạ lẫm với nông dân lúc bấy giờ.
Bà Mùa kể: Trong thời gian đi buôn bán trầm hương, bà đã ý thức được cái nghề của mình đã gián tiếp tiếp tay cho lâm tặc phá rừng. Nghề này lại rất bấp bênh bởi bị ngành chức năng kiểm soát mặt hàng trầm hương rất gắt. Do đó, bà nghĩ cách phải tự tạo ra trầm hương làm nguyên liệu và học hỏi kỹ thuật chế biến tinh dầu trầm để ổn định chuyện làm ăn.
Bà tìm đến vùng đất lâm nghiệp nằm ven núi Bà trên địa bàn huyện Phù Cát để mua gom đất rẫy của bà con trồng rừng nhưng không đạt hiệu quả kinh tế nên bán. Khi đã có trong tay 20ha đất rẫy nằm liền kề nhau, bà Mùa liền tổ chức trồng cây dó bầu trên toàn diện tích đã mua.
“Hồi ấy, giống cây dó bầu chưa được sản xuất tại Bình Định, tôi phải mua cây giống ngoài Hà Tĩnh và mua cây giống tự nhiên của người dân nhổ trên rừng đem về bán. Cây giống dó bầu hồi ấy có giá 20.000đ/cây. Mất đúng 1 năm tôi mới trồng kín diện tích 20ha đất với mấy trăm ngàn cây dó bầu”, bà Mùa nhớ lại.
Theo bà Mùa, dó bầu là loại cây “nắng không ưa mưa không chịu”, bị úng cũng chết mà để lâu không tưới nó cũng chết. Khi ấy hệ thống điện chưa phủ kín như bây giờ, muốn có nước tưới cho 20ha dó bầu bà Mùa phải dẫn nước từ trên núi Bà xuống bằng hệ thống đường ống. Khu vực nào thuận lợi thì bà tưới trực tiếp bằng đường ống, những vùng nằm xa bà đào ao, dẫn nước về chứa trong ao và bơm tưới bằng máy nổ hiệu Đông Phong.
Thời điểm ấy, bà mẹ đơn thân Nguyễn Thị Mùa sống với rừng dó nhiều hơn là ở nhà. Bà lo việc tưới cây, làm cỏ, bón phân. Một mình làm không xuể, bà thuê 10 công lao động thường xuyên làm việc cùng bà. Thời điểm làm cỏ, đánh chồi, tỉa nhánh bà phải thuê thêm hàng chục công lao động thời vụ.
Nấm vi sinh bà Mùa tự làm để cấy tạo trầm.
Video đang HOT
Theo bà Mùa, sau khi trồng 7 – 8 năm thì cây dó đến chu kỳ cấy tạo trầm. Kỹ thuật cấy trầm bà Mùa cũng tự mày mò làm. Hồi ấy cấy trầm hầu hết đều dùng hóa chất. Trước khi cấy hóa chất, cây dó bầu được khoan nhiều lỗ.
Mỗi người có 1 cách cấy trầm riêng, có người khoan lỗ dày, có người khoan thưa; có người khoan sâu, có người khoan cạn; có người khoan mũi to, có người khoan mũi nhỏ.
Sau khi cấy hóa chất vào những lỗ khoan trên cây dó, từ 24 đến 36 tháng sau là có thể khai thác trầm. Thời gian tạo trầm để càng lâu thì cho ra sản phẩm trầm càng tốt. Thế nhưng nếu kỹ thuật cấy không đạt về mặt kỹ thuật thì cây dó sẽ lại da (liền da), khoảng 1 năm rưỡi phải thu hoạch dù trầm còn non, chất lượng kém.
Có người cấy trầm theo kinh nghiệm dân gian là cấy bột sắt vào cây, hoặc cấy mảnh bom, đạn và cho dầu vào các vết thương của cây dó để dẫn dụ kiến. Khi kiến lên ăn dầu vô tình làm tổn thương cây. Qua quá trình thời gian cây sẽ tạo ra trầm mắt kiến…
Người đầu tiên nấu tinh dầu trầm
Sau khi rừng dó của bà đã tạo ra trầm, bà Mùa liền tổ chức nấu tinh dầu trầm để xuất khẩu. Khi ấy, cả nước chỉ có 1 vài cơ sở chế biến tinh dầu trầm, mà cơ sở nào cũng giấu nghề nên bà chẳng thể học được cách nấu.
Bà Mùa quyết định học lóm bằng cách khai thác trầm từ rừng dó của mình rồi mang đến tận những cơ sở chế biến tinh dầu trầm để bán.
Cứ mỗi chuyến hàng bà Mùa hỏi han một ít thông tin về kỹ thuật nấu tinh dầu trầm từ những nhân công. Mỗi lần mỗi ít, bà ráp nối thông tin lại rồi tự hình thành nên quy trình kỹ thuật nấu tinh dầu trầm cho riêng mình. Sau đó bà Mùa xây lò, mua nồi về làm thử nghiệm.
“Những mẻ dầu đầu tiên nấu không đạt, hao tốn nguyên liệu nhiều mà cho dầu rất ít. Không nãn, tôi tiếp tục vừa làm vừa rút kinh nghiệm, khắc phục dần dần và cuối cùng cũng có được quy trình chế biến tinh dầu trầm hoàn thiện”, bà Mùa kể.
Xưởng chế biến tinh dầu trầm của bà Mùa lúc ấy nấu 50 nồi. Một mẻ dầu phải nấu mất cả tuần lễ, 50 nồi mới cho ra được 1 góc (250ml) tinh dầu trầm.
Thời điểm ấy tinh dầu trầm chưa tiêu thụ được trong nước, chủ yếu xuất khẩu đi nước ngoài với giá 200 triệu đồng/lít.
“Khi ấy chủ yếu nấu bằng than đá nên có thu nhập rất khá. Nhưng cả ngày lẫn đêm phải bám lò để canh dầu được chiết xuất ra, nếu sai sót mẻ dầu sẽ hỏng, không cho ra dầu thì công cốc. Hít mùi than đá ngày này sang ngày kia sức khỏe bị ảnh hưởng trầm trọng, nên tôi đã nghĩ đến chuyện nấu bằng điện.
Thế nhưng với 50 nồi, nấu cả ngày lẫn đêm mỗi tháng mới cho ra được 1 lít tinh dầu trầm, bán được vài ba trăm triệu, trong khi đó phải mất đến 1 vài trăm triệu đồng tiền điện.
Trầm hương thu hoạch được.
Tính toán chi li thấy lời lãi chẳng còn bao nhiêu nên tôi ngưng việc nấu dầu, chuyển sang xay bột trầm để cung ứng thị trường và sản xuất nhang trầm để bán”, bà Mùa tâm sự.
Xưởng chế biến tinh dầu trầm của bà Mùa giờ đã trở thành nhà máy xay bột trầm. Vừa dắt tôi đi tham quan nhà máy, anh Trà Dương Bảo (34 tuổi), con trai bà Mùa, vừa chia sẻ: “Máy xay bột trầm không được xay các loại cây khác, cả cây bời lời cũng là nguyên liệu làm nhang, nhưng nếu đưa vào máy xay bột trầm để xay thì trầm sẽ mất mùi”.
Hiện nay, ngoài cung cấp bột trầm cho thị trường Hà Nội, bà Mùa còn sản xuất nhang trầm để cung ứng cho người tiêu dùng. 1 bó nhang trầm 80 cây bà Mùa bán giá 70.000 đồng, tuy khá đắt, nhưng với xu hướng bảo vệ an toàn cho sức khỏe nên hiện nay người tiêu dùng rất ưa chuộng nhang trầm.
“Do bột nhang trầm hiện nay có giá cao nên thị trường xuất hiện bột nhang trầm giả. Nhang trầm mua với giá 500.000 đồng/kg mà ngửi thơm mùi trầm “nức mũi” thì đó là bột giả được tẩm hóa chất. Nhang mà được làm bằng bột loại đó thì sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người ngửi”, anh Trà Dương Bảo bộc bạch.
Theo Vũ Đình Thung (Báo Nông nghiệp Việt Nam)
Hàng loạt tàu vỏ thép 18 tỷ bất ngờ bị PJICO từ chối bán bảo hiểm
Nhiều tàu vỏ thép đóng theo Nghị định (NĐ) 67 với số tiền lên đến hàng chục tỷ đồng của ngư dân Bình Định đang phải vật vã nằm bờ, do công ty bảo hiểm từ chối bán bảo hiểm cho tàu.
Nhiều ngư dân hoang mang về vấn đề này, trong khi phía công ty bảo hiểm cho biết, lý do họ từ chối bán bảo hiểm là do liên tục thua lỗ, chịu tổn thất lớn.
Tàu tiền tỷ nằm bờ 3 tháng vì bị công ty bảo hiểm bất ngờ từ chối bán bảo hiểm
Câu chuyện hệ lụy từ sự cố 20 tàu vỏ thép đóng mới theo NĐ 67 kém chất lượng ở tỉnh Bình Định vẫn còn "trượt dài" cho đến hôm nay. Bên cạnh các chủ tàu đánh bắt tạm ổn, vẫn còn rất nhiều tàu khác đang xoáy sâu trong nợ nần hoặc lâm cảnh bế tắc, chưa có lối thoát.
Theo phản ánh của nhiều ngư dân có tàu vỏ thép 67 đang neo đậu tại cảng Đề Gi (huyện Phù Cát), gần 3 tháng nay họ phải nằm bờ vì Công ty Bảo hiểm PJICO chi nhánh tại Bình Định (PJICO Bình Định) bất ngờ ngừng bán bảo hiểm tàu cá cho họ. Không mua được bảo hiểm, các tàu đều bị ngân hàng "trói lại", không cho ra khơi với lý do nếu xảy ra rủi ro không được đơn vị thứ 3 hỗ trợ.
Con tàu vỏ thép mang tên Lê Gia 01 của ngư dân Lê Văn Thãi (xã Cát Khánh) được đóng với số tiền hơn 18 tỷ đồng, hạ thủy năm 2016 ra biển được vài chuyến thì hư hỏng phải nằm bờ chờ khắc phục, đến năm 2018 mới đánh bắt ổn định.
Thế nhưng, hơn 3 tháng gần đây tàu vỏ thép Lê Gia 01 vẫn nằm im lìm phơi nắng ở cảng cá Đề Gi, chủ tàu Lê Văn Thãi cho biết: "Đóng được tàu vỏ thép ra khơi thì ngư dân luôn kỳ vọng sẽ đánh bắt hiệu quả hơn tàu vỏ gỗ, cho năng suất cao hơn trước. Tuy nhiên, do công ty đóng tàu làm ăn gian dối để hư hỏng nên chúng tôi mới sa cơ như bây giờ. Giờ tàu đã được công ty đóng tàu khắc phục nhưng công ty bảo hiểm họ né, không dám bán bảo hiểm vì rủi ro cao".
Ngư dân Lê Văn Thãi lo lắng vì con tàu vỏ thép bị bảo hiểm từ chối bán nên không thể ra khơi.
Trong khi đó, ở cảng Đề Gi còn có 4 tàu khác cũng đang lâm cảnh khốn cùng vì không mua được bảo hiểm phải nằm bờ. Cụ thể, các tàu BĐ 99169 TS (chủ tàu Nguyễn Ngọc Châu), BĐ 99086 TS - Khánh Đỏ (Đinh Công Khánh), BĐ 99160 TS (Thái Văn Duyệt), BĐ 99168 TS (Lê Ngô Hát).
"Chúng tôi đã làm đơn, tờ trình cầu cứu khắp nơi như UBND huyện Phù Cát, UBND tỉnh Bình Định, Ban chỉ đạo NĐ 67 của UBND tỉnh Bình Định, PJICO Bình Định... để mong giúp đỡ, nhưng đến nay vẫn không ai ơi hỡi gì. Mấy tháng này, bão tố cứ liên miên tàu mà giờ không mua được bảo hiểm lỡ gặp sự cố gì thì chẳng biết làm sao. Phía ngân hàng họ gửi giấy báo dọa kiện ngư dân nếu không trả lãi và nợ", ngư dân Thái Văn Duyệt lo lắng.
Ở địa bàn tỉnh Bình Định, còn rất nhiều tàu vỏ thép mua bảo hiểm của PJICO Bình Định hiện sắp hết thời hạn, đang đứng trước nguy cơ không mua lại được bảo hiểm mới khiến nhiều chủ tàu đang "sốt vó".
Bán bảo hiểm cho tàu vỏ thép "67" chỉ có... lỗ
Theo Sở NNPTNT tỉnh Bình Định, hiện PJICO Bình Định đã nhận được đơn và hồ sơ yêu cầu mua bảo hiểm của
các ngư dân. Đơn vị này cũng đã kiểm tra, đánh giá tình hình thực tế và có báo cáo đến đơn vị chủ quản là Tổng Công ty Bảo hiểm PJICO. Tuy nhiên, đến nay phía Tổng Công ty vẫn chưa có ý kiến phê duyệt nên đơn vị này không thể tự ý bán bảo hiểm cho ngư dân.
Liên quan đến vấn đề trên, ông Đào Nam Hải, Tổng Giám đốc Công ty Bảo hiểm PJICO cho biết, đối với NĐ 67 PJICO đã tham gia rất tích cực được trên 4 năm. Tuy nhiên, trong thời gian tham gia năm nào công ty cũng lỗ, tổn thất quá lớn. Đặc biệt, trong tháng 7/2019, thời điểm lỗ nặng nhất, có 4 đến 5 con tàu liên tục bị chìm có giá trị rất lớn, các tàu bị chìm một cách bất thường, không rõ nguyên nhân.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Trần Châu cho rằng, để tạo điều kiện cho các ngư dân tàu vỏ thép NĐ 67 ở huyện Phù Cát sớm mua được bảo hiểm tàu cá để ra khơi, địa phương đã liên hệ đến Công ty bảo hiểm Bảo Việt và Bảo Minh, chi nhánh tại Bình Định xem xét, tạo điều kiện. Các công ty Bảo hiểm trên cho biết, cần phải có thời gian kiểm tra, đánh giá lại tình trạng thực tế đã.
Nhiều tàu vỏ thép hàng chục tỷ đồng nhưng bị bảo hiểm từ chối bán vì rủi ro cao, thua lỗ.
Tuy nhiên, nếu được chấp thuận bán bảo hiểm, các chủ tàu phải trả đủ số tiền phí bảo hiểm 100% theo quy định. Song trên thực tế, phía Bảo hiểm Bảo Việt Bình Định cho biết, vẫn đang chờ xin ý kiến của đơn vị chủ quản, chưa dám chắc được điều gì cả. Với lý do 5 tàu vỏ thép NĐ 67 tại cảng Đề Gi vẫn chưa thể mua được bảo hiểm, nên phải tiếp tục nằm bờ.
Theo Danviet
Một thuyền viên bị gãy cả tay và chân khi đánh bắt trên biển Trong lúc đánh bắt giữa biển khơi, một thuyền viên của tàu cá Bình Định đã bị tai nạn khiến cả tay và chân bị gãy, hiện đang trong tình trạng nguy kịch. Ngày 25-9, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Bình Định nhận được thông báo có một thuyền viên trên tàu cá BĐ 99389 - TS bị tai nạn...