Người cuối cùng vẽ sáp ở bản Sín Chải
Những bộ quần áo dệt bằng tay vẽ hoa văn sáp nến của người Mông không có nhiều. Người Mông giờ chỉ mặc quần áo truyền thống vào dịp lễ đặc biệt. Những thiếu nữ cũng không còn nhiều người học và lưu giữ món nghề độc đáo của dân tộc mình.
Những món hàng thổ cẩm được thêu và dệt bằng tay của người dân tộc Mông là một nét văn hóa độc đáo được du khách nước ngoài đặc biệt yêu thích. Nhưng hiện nay những mặt hàng đó càng khan hiếm bởi số người biết làm không nhiều.
Tại chợ Sa Pa, trung tâm thị trấn du lịch Sapa đa phần là loại hàng dệt bằng máy nhập từ Trung Quốc. Giờ đây, người dân tộc Mông cũng chỉ mặc quần áo khăn truyền thống của dân tộc mình vào những dịp lễ đặc biệt. Nhiều bản làng của người Môn đã mất đi nhiều nghề dệt, thêu và vẽ sáp nến truyền thống. Nhưng tại Bản Sín Chải, xã San Sả Hồ, Sa Pa, Lào Cai, cách trung tâm thị trấn Sa Pa chừng hơn 10km, một bản làng chưa bị “du lịch hóa” vẫn còn một người lưu giữ những nét truyền thống này.
Theo chân anh Vàng A Chư, một người chuyên dẫn khách leo đỉnh Phanxipăng từ Sapa vào bản Sín Chải, chúng tôi tìm đến nhà cụ bà Hạng Thị Sai, “nghệ nhân” gần 90 tuổ.i, người cuối cùng biết vẽ các hoa văn bằng sáp nến trên vải. A Chư cho biết, nghề này ở bản anh đang dần mai một và có nguy cơ thất truyền.
Cuộc sống của người Mông đen đơn giản, vào ngày mùa thì trồng lúa và thảo quả, hết mùa thì chỉ vào rừng kiếm củi và nuôi con trâu con ngựa. Người phụ nữ Mông quanh năm may vá. Từ khi trên lưng mẹ, những b.é gá.i người Mông đã biết đến sợi chỉ, sợi lanh… Cô gái Mông có nương trồng lanh của riêng mình để lấy sợi dệt vải may quần áo cho cha mẹ, anh, em và làm cho chính mình bộ váy áo đẹp trong ngày cưới sao cho độc đáo hơn người.
Chỉ với 4 màu chính là xanh, đỏ, trắng, vàng… tất cả đều được thêu bằng tay. Họ thường tước lanh, se lanh khi đi đường, thêu hoa văn khi ngồi nghỉ. Bộ váy áo của người phụ nữ Mông quả thật rất đặc biệt, đặc biệt từ cách làm ra nó đến những điều thiêng liêng lắng sâu trong đó.
Vào ngày nhàn rỗi, phụ nữ Mông quây quần bên bếp lửa thêu thùa, may vá
Ngồi bên bếp lửa, trả lời chúng tôi chỉ bằng những từ “chi pâu” ,”chi pâu” rồi bà Sai lắc đầu rồi, cười móm mém. Gần 90 tuổ.i mà mắt bà vẫn tinh tường, ngồi nắn nót vẽ từng nét nến nhỏ lên mảnh vải lanh. Phiên dịch cho chúng tôi là cô cháu dâu năm nay mới 19 tuổ.i của bà tên là Châu Thị May. “Bà bảo ở bản Sín Chải này chỉ còn bà là tha thiết với những nét hoa văn bằng nến, còn các cụ già khác đều đã không làm. Tất cả 9 người con dâu của bà đều không biết vẽ. Con dâu út đang sống cùng với bà, tên Giàng Thị Già, năm nay 40 tuổ.i cũng không biết vẽ”.
Người Mông tại Sín Chải sống tự cung tự cấp, nhưng món đồ làm tay của họ không bán ra ngoài. Trong nhà bà Sai, tất cả quần áo truyền thống đều do bà, con dâu và cháu gái bà làm ra. Mỗi tuần, bà Sai có thể vẽ được 5 đến 7 chiếc gối. Bà thêu và hoàn chỉnh xong một chiếc áo trong vòng 2 tháng nhưng chưa lần nào bà mang ra chợ bán.
Video đang HOT
Dụng cụ vẽ hoa văn bằng nến cũng rất đơn giản, chỉ cần một chiếc bút đặc biệt làm bằng đồng và tre, một bát nến luôn đặt gần bếp lửa cho đủ nóng. Dưới bàn tay khéo léo của “nghệ nhân” Sai, những hoa văn được vẽ lên thẳng tắp như kẻ chỉ.
Theo phong thục của người Mông, những chiếc áo, chiếc gối của người phụ nữ làm ra chỉ để cho con cháu trong nhà dùng. Đặc biệt, những chiếc áo, gối có hoa văn từ sáp nến được để dành cho nhiều dịp quan trọng, và dành cho những người đã mất mặc khi mai táng. Bà Sai cho biết, bà đã làm xong từ rất lâu quần áo và gối cho mình lúc mất.
Xem cụ bà 90 tuổ.i tinh tường vẽ hoa văn nến trên vải:
Vải lanh được trải thẳng và vạch viền trước khi vẽ
90 tuổ.i cụ Sai vẫn vẽ được những nét thẳng tắp
Dụng cụ đơn giản: Tay cầm vót bằng tre, đầu bút bằng đồng
Nến nung chảy trong chiếc bát là nguyên liệu để vẽ
Phân chia mảnh vải thành các ô để vẽ hoa văn chi tiết hơn
Cô cháu dâu Chu Thị May là người duy nhất trong nhà theo bà học nghề. May nói: “Mới học được 2 ngày thôi, nhưng có lẽ khó lắm, không học đâu”
May bảo, ai muốn học thì bà chỉ luôn cho, nhưng ít có ai kiên trì để học hết được các hoa văn của bà.
Mảnh vải trắng này khi được nhuộm chàm lên và phơi khô thì nến sẽ rơi đi, những nét vẽ có màu trắng đục, tạo ra các hoa văn trên nền màu xanh chàm rõ rệt
Một chiếc vỏ gối của người Mông đen khi hoàn thiện
Theo 24h
Chinh phục cung đường dữ dội
Mường Lát, Thanh Hóa mùa này có "đặc sản" là sương với mưa phùn, dầu vậy những cung đường khúc khuỷu lô nhô đá, trơn trượt bùn lầy với đầy rẫy hiểm nguy lại trở nên có sức hấp dẫn lạ lùng với những tay lái luôn tìm kiếm những thách thức "ngoài tầm tưởng tượng".
"Heo hút cồn mây" trên con đường lên Sài Khao
Từ Hà Nội lên Mường Lát, Thanh Hóa nếu đi theo đường Hồ Chí Minh, tính đến thị trấn trung tâm huyện chừng 420km. 300km đầu không kể, bắt đầu từ Quan Hóa, đường quanh co, khúc khuỷu, nhiều đoạn đang thi công dở, lại thêm hậu quả của trận mưa từ hôm trước nên ngập bùn lầy, trơn trượt. Chúng tôi khởi hành từ 7h sáng, trừ thời gian nghỉ ăn trưa, quá 5h chiều mới đến xã Pù Nhi. Trời đã sập tối, cái mệt của chặng đường dài cũng chưa cho phép các "tâm hồn nghệ sỹ" nảy nở. Cơm nước xong, ai cũng ngủ ngay.
Nghỉ một đêm, sáng hôm sau tiếp tục lên đường. Qua thị trấn Mường Lát, đường đẹp như tranh vẽ, một bên là núi, dưới chân là sông Mã cuồn cuộn chảy. Mùa nước cạn, hai bên bờ sông lộ ra bãi sỏi đá chạy dài. Những khóm hoa cộng sản trắng tím nở đầy bên đường càng tôn thêm vẻ đẹp hoang dã của núi rừng. Đi chừng 5km, đường rải nhựa kết thúc, mới thực sự đến cung đường thử gan những tay lái vững vàng. Đường xoáy như trôn ốc, gió núi xộc vào lộng óc. Lòng trào lên những xúc cảm lẫn lộn đan xen. "Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống" là đây.
Chỉ người cầm lái là vất vả, ngồi đằng sau xe, tôi bắt được những khung hình tuyệt đẹp. Cách một quãng, lại gặp những ngôi nhà sàn xinh xắn của người Thái nằm ngay ven đường. Nhìn về triền núi bên kia sông Mã, nhà sàn của người Mông vắt vẻo trên sườn cao xanh ngắt. Một dòng suối trong rõ đáy vắt ngang đường, tầng cây che kín trên đầu, cảm giác như bỗng dưng lạc vào thung lũng thần tiên.
"Phố chợ" ở trung tâm xã Mường Lý, huyện Mường Lát
Rẽ vào một con đường mòn chỉ vừa một chiếc xe đi, chúng tôi đến một "phố chợ" nhỏ xinh ấm áp. Mấy gian nhà gỗ nằm kề sát bên nhau, bán đủ mọi thứ nhu yếu phẩm. Bọn trẻ con chạy chơi trên đường líu ríu gọi nhau, có vẻ ít rụt rè hơn vì hay va chạm, tiếp xúc với người ngoài. Mấy người phụ nữ dân tộc Mông xúng xính váy áo ghé vào mua khăn, thấy có máy ảnh giơ lên lập tức ngại ngùng nói mấy câu tiếng bản địa, ý chừng bảo chờ một lát, rồi buộc lại chiếc khăn trên đầu cho gọn.
Chỉ chừng 4h chiều, trời đã bắt đầu nặng hơn rồi sẩm tối. Chúng tôi ghé vào một ngôi nhà sàn đơn sơ nằm nghiêng nghiêng bên suối xin ngủ qua đêm. Ông chủ nhà người dân tộc Thái hiếu khách niềm nở mời vào ngay bất chấp người lạ. Sàn nhà ghép từ bương bập bềnh, ánh lửa bập bềnh, bát rượu sắn làm sóng mắt bập bềnh. Con cá lăng mua được dọc đường lập tức trở thành tâm điểm của bữa tối. Cá lăng bơi ngược dòng nên thịt cực kỳ săn chắc, thái miếng kẹp bằng bương rồi đem nướng trên than củi, cá vừa thơm vừa ngọt, ăn tới đâu biết tới đó. Phần đầu với đuôi được đem nấu với măng chua. Cái đói, cái mệt sau một hành trình "dữ dội" được đền bù xứng đáng.
Sáng dậy sớm, ra đứng ngay đầu núi, ở độ cao 700m so với mực nước biển, thấy sương rơi lác đác như mưa bụi dưới xuôi, nhìn về đỉnh non xa xa sương giăng thấp thoáng, nghe ông chủ nhà bảo "trên ấy là bản Sài Khao", thấy lòng xốn xang, lại í ới gọi nhau đi tiếp. Chủ nhà nhất quyết không nhận tiề.n "ngủ trọ", còn gói cho đùm xôi nếp nương nóng hổi. Mấy "con ngựa sắt" lại lên đường, chinh phục những "cồn mây" cao vút.
Theo ANTD
Khám phá rừng Chế Tạo Là một xã vùng cao, với khoảng 1.700 nhân khẩu sống rải rác trên một địa bàn rộng hơn 30km2 bị chia cắt bởi núi cao, vực sâu. Cuộc sống của người dân xã vùng cao Chế Tạo, huyện Mù Cang Chải, Yên Bái gần như biệt lập với xã hội hiện đại, chủ yếu là tự cung tự cấp. Con đường duy...