Người chăn tuần lộc chật vật trong mùa đông bất thường

Theo dõi VGT trên

Tộc người Sami ở Thụy Điển đang đau đầu tìm kiếm nguồn thức ăn cho cho tuần lộc vào mùa đông do hiện tượng Trái đất nóng lên làm thay đổi thảm thực vật, đe dọa sự sống còn và nguồn thức ăn của loài động vật này.

Người chăn tuần lộc chật vật trong mùa đông bất thường - Hình 1

Tuần lộc Thụy Điển

Theo báo cáo của Viện Khí tượng Thụy Điển, trong giai đoạn 1991-2019, nhiều vùng ở phía Bắc và phía Đông nước này ghi nhận mức tăng nhiệt độ trung bình gần 2C so với thời kỳ 1860-1900. Đặc biệt, nhiệt độ ở miền Bắc cao hơn bình thường tới 10C trong một số ngày đầu tháng 1-2020. Trong tháng 2 vừa qua, 3 trạm quan trắc ở miền Trung ghi nhận mức nhiệt cao nhất trong tháng kể từ năm 1971. Nhiệt độ cao trái mùa khiến tuyết tan rồi lại đóng băng khi trời lạnh trở lại, khiến lớp băng trở nên dày hơn, làm cho tuần lộc không thể đào bới tìm địa y.

Những người chăn tuần lộc không còn cách nào khác là phải thay nhau đi tìm kiếm nguồn thức ăn ở những khu vực xa hơn trong suốt 2 tháng trước khi lên đường với bầy tuần lộc. Họ thường phải lùa bầy gia súc tránh đường cao tốc, các trang trại điện gió và công trình thủy điện. Thời tiết khó lường khiến hành trình thường bị kéo dài gấp đôi và đây đang là thách thức lớn nhất hiện nay với tộc người Sami, cộng đồng duy nhất ở Thụy Điển được phép nuôi tuần lộc lấy thịt, da và gạc. Tộc người này hàng năm di chuyển hàng trăm kilômét để vận chuyển đàn gia súc, trước tiên bằng xe tải, sau đó thả chúng ra, theo sau bằng xe trượt tuyết và theo dõi chúng bằng vòng cổ định vị GPS.

Tập quán chăn nuôi tuần lộc vốn là một phần quan trọng trong nền văn hóa cũng như kinh tế của người Sami. Với dân số khoảng 80.000-100.000 người, tộc người Sami đã chăn nuôi tuần lộc ở khắp miền Bắc Thụy Điển, Na Uy, Phần Lan và Nga từ thế hệ này qua thế hệ khác, trong đó nhiều người sống phía trên Vòng Bắc cực.

1001 thắc mắc: Thung lũng Chết nằm ở đâu, có điều gì lạ kỳ nhất thế giới?

Thung lũng Chết có điều kiện tự nhiên rất khắc nghiệt, nhiệt độ mùa hè mức kỷ lục 56,7C, mùa đông dưới 0C. Ở thung lũng này có một hiện tượng kỳ lạ có một không hai trên thế giới, đá biết chạy.

1001 thắc mắc: Thung lũng Chết nằm ở đâu, có điều gì lạ kỳ nhất thế giới? - Hình 1

Tọa lạc gần biên giới bang California và Nevada, thung lũng Chết nằm ở nơi thấp nhất, khô nhất và nóng nhất Bắc Mỹ. Trải dài trên 136,2km và có diện tích đạt 7.800km2, thung lũng Chết nằm dưới chân núi Whitney, có chiều cao 4.421m.

Thung lũng Chết là một phần của Công viên quốc gia cùng tên thuộc Khu dự trữ sinh quyển sa mạc Mojave và Colorado. Nó sở hữu nhiều đặc tính cơ bản của những khu vực nằm dưới mực nước biển.

Trên thực tế, đáy thung lũng Chết chứa rất nhiều muối. Vào giữa kỷ nguyên Pleistocene (khi con người bắt đầu xuất hiện), vẫn tồn tại những vùng biển nằm giữa các lục địa mà một trong số đó chính là thung lũng Chết ngày nay. Khi nước biển bốc hơi hết, những mỏ muối khổng lồ đọng lại dưới đáy thung lũng.

Theo nguyên tắc chung, những nơi càng thấp thì nhiệt độ sẽ càng cao bởi ánh nắng mặt trời chiếu xuống làm nhiệt độ tăng lên. Ở những vùng thấp, nhiệt độ không khí tăng cao nhưng không thể bốc lên mà bị những điểm cao chặn lại khiến không khí càng nóng hơn. Trong khi đó, áp suất không khí ở trên nó cũng tạo ra lực ép khiến khí nóng không thể thoát ra ngoài.

Thung lũng Chết là một trong những điển hình của loại địa hình này. Được bao quanh bởi những dãy núi cao, bề mặt bằng phẳng khiến nhiệt độ bị mặt trời nung nóng khó có thể bị hấp thụ hoặc thoát khỏi thung lũng. Khí nóng bốc lên ngay lập tức bị áp suất không khí nén xuống, khiến cho không khí bên trong thung lũng nóng và ngột ngạt hơn. Quá trình này diễn ra liên tiếp khiến không khi nóng lưu thông khắp thung lũng Chết.

1001 thắc mắc: Thung lũng Chết nằm ở đâu, có điều gì lạ kỳ nhất thế giới? - Hình 2

Thung lũng Chết ở Mỹ nóng đến gần 57 độ C.

Dù thời tiết chưa cực đoan, thung lũng Chết từng là nơi sinh sống của bộ tộc Timbisha, gốc gác của người Mỹ bản xứ suốt hơn 1.000 năm qua. Do đất đá đều mang một màu đỏ rực nên người thổ dân Timbisha gọi đây là "thung lũng sơn".

Thung lũng Chết ở Mỹ là một trong những nơi đặc biệt nhất thế giới và là nơi khô và nóng nhất trên toàn bộ lục địa Bắc Mỹ. Cụ thể, mùa Hè năm 2001, trong 154 ngày liên tục, nhiệt độ ở Thung lũng Chết luôn trên 38 độ C. Nhiệt độ cao nhất đo được ở Thung lũng Chết là 56,7 độ C vào ngày 10/7/1913.

Một điều đặc biệt ở thung lũng Chết là khả năng di chuyển của những hòn đá nặng hàng trăm kg. Các nhà khoa học nhận thấy, hiện tượng đá "di chuyển" chỉ xảy ra ở nơi duy nhất mang tên gọi Racetrack, lòng hồ cạn khô bên trong thung lũng. Những hòn đá liên tục thay đổi vị trí theo những quỹ đạo bất định, để lại dấu vết trải dài hàng trăm m trên nền đất khô cằn.

Vì sao đá biết di chuyển?

Nhiều giả thuyết được đưa ra nhằm lý giải cho hiện tượng kỳ bí trên bao gồm cả tác động của từ trường hoặc thậm chí là do việc làm của người ngoài hành tinh. Mãi cho đến mới đây, nhóm các nhà nghiên cứu tại Viện hải dương học Scripps thuộc Đại học San Diego đã có lời giải đáp thỏa đáng cho hiện tượng kỳ lạ nói trên.

1001 thắc mắc: Thung lũng Chết nằm ở đâu, có điều gì lạ kỳ nhất thế giới? - Hình 3

Từ mùa đông năm 2011, nhóm đã đặt một trạm khí tượng với độ chính xác và tin cậy cao nhằm đo đạc sức gió trong khoảng thời gian mỗi giây 1 lần. Đồng thời, nhóm mang tới đây 15 hòn đá có trang bị hệ thống định vị GPS để phục vụ công tác nghiên cứu.

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện rằng chuyển động của các tảng đá đòi hỏi một sự phối hợp hoàn hảo của nhiều yếu tố khác nhau.

Đầu tiên, bề mặt thung lũng phải được phủ lớp nước với độ sâu đủ lớn để tạo thành lớp băng nổi trong suốt mùa đông nhưng vẫn còn đủ độ nông để các hòn đá còn nhô lên không khí.

1001 thắc mắc: Thung lũng Chết nằm ở đâu, có điều gì lạ kỳ nhất thế giới? - Hình 4

Khi nhiệt độ xuống thấp vào ban đêm, hồ cạn sẽ đóng một lớp băng mỏng (windowpane ice) phía trên, bên dưới vẫn là nước lỏng. Lượng băng sau đó sẽ dày lên để đủ độ cứng và tạo đủ lực đẩy tảng đá, nhưng vẫn còn phải đủ mỏng để có thể tự do di chuyển (ở bước tiếp theo). Khi đó, hòn đá sẽ được bao quanh bởi lớp băng mỏng nói trên, một phần tảng đá nhô lên, phần còn lại ngập trong nước.

Cuối cùng, khi mặt trời dần xuất hiện, băng sẽ tan chảy và nứt ra thành từng mảng. Những tảng băng sẽ được những cơn gió nhẹ đẩy trôi đi trên bề mặt hồ cạn và đẩy những hòn đá di chuyển theo.

Một điều đáng ngạc nhiên là chuyển động trên khá nhẹ nhàng và không cần phải dùng nhiều lực: Mỗi tấm băng chỉ dày từ 3-5mm, được di chuyển bởi cơn gió có tốc độ 3-5m/s và đẩy những hòn đá đi với tốc độ vài inch mỗi giây. Với tốc độ này, gần như con người không thể nhìn thấy được trừ khi tiến lại thật gần để quan sát kỹ.

Khám phá thung lũng chết. Clip nguồn youtube

Châu Anh (t/h)

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Vợ "bóc phốt" chồng 7 năm không chịu đi làm kiếm tiền, chồng công khai 1 thứ khiến ai cũng sửng sốtVợ "bóc phốt" chồng 7 năm không chịu đi làm kiếm tiền, chồng công khai 1 thứ khiến ai cũng sửng sốt
10:47:49 07/03/2025
Người mang dòng máu quý hiếm nhất thế giới qua đờiNgười mang dòng máu quý hiếm nhất thế giới qua đời
16:36:19 06/03/2025
Người phụ nữ nặng 357kg, béo đến mức phải đối mặt nguy cơ nằm liệt giường cả đời gây kinh ngạc vì diện mạo hiện tạiNgười phụ nữ nặng 357kg, béo đến mức phải đối mặt nguy cơ nằm liệt giường cả đời gây kinh ngạc vì diện mạo hiện tại
10:15:53 06/03/2025
Loài chó hung dữ bậc nhất thế giới, trung thành và săn được cả sư tửLoài chó hung dữ bậc nhất thế giới, trung thành và săn được cả sư tử
11:18:19 07/03/2025
Sắp diễn ra hiện tượng 'Trăng máu' của nămSắp diễn ra hiện tượng 'Trăng máu' của năm
11:16:05 06/03/2025
Hàng dài du khách xếp hàng, hào hứng được ghé thăm cặp gấu trúc song sinh siêu đáng yêu ở Hồng Kông (Trung Quốc)Hàng dài du khách xếp hàng, hào hứng được ghé thăm cặp gấu trúc song sinh siêu đáng yêu ở Hồng Kông (Trung Quốc)
20:09:21 06/03/2025
Ngắm hồ axit lớn nhất thế giới, màu nước xanh kỳ diệu chết ngườiNgắm hồ axit lớn nhất thế giới, màu nước xanh kỳ diệu chết người
11:17:14 07/03/2025
Khám phá thế giới bí ẩn dưới lòng đất: Hố sụt và những điều kỳ diệu đang bị ẩn giấuKhám phá thế giới bí ẩn dưới lòng đất: Hố sụt và những điều kỳ diệu đang bị ẩn giấu
14:12:49 07/03/2025

Tin đang nóng

Xót xa cảnh mẹ Quý Bình lo hậu sự cho con trai: Mất cả chồng lẫn con chỉ trong hơn 1 nămXót xa cảnh mẹ Quý Bình lo hậu sự cho con trai: Mất cả chồng lẫn con chỉ trong hơn 1 năm
18:16:44 07/03/2025
Chưa từng có: Tất cả nghệ sĩ hủy show sát giờ G, khán giả đến nơi sốc toàn tập, còn BTC nói gì?Chưa từng có: Tất cả nghệ sĩ hủy show sát giờ G, khán giả đến nơi sốc toàn tập, còn BTC nói gì?
21:27:23 07/03/2025
Khởi tố Chủ tịch Coco Lee Diamond vì bán vàng giảKhởi tố Chủ tịch Coco Lee Diamond vì bán vàng giả
21:16:00 07/03/2025
Hôn nhân dang dở, đầy nuối tiếc của Quý Bình và bà xã đại giaHôn nhân dang dở, đầy nuối tiếc của Quý Bình và bà xã đại gia
20:21:48 07/03/2025
Hoa hậu Thùy Tiên không phải cổ đông của CER GROUPHoa hậu Thùy Tiên không phải cổ đông của CER GROUP
18:12:42 07/03/2025
Quý Bình và những nghệ sỹ Việt qua đời vì bạo bệnhQuý Bình và những nghệ sỹ Việt qua đời vì bạo bệnh
19:52:00 07/03/2025
Ánh Viên lộ "rổ hint" sống chung cùng bạn trai tin đồn trong căn hộ bạc tỷ mới tậu ở trung tâm Sài GònÁnh Viên lộ "rổ hint" sống chung cùng bạn trai tin đồn trong căn hộ bạc tỷ mới tậu ở trung tâm Sài Gòn
17:28:22 07/03/2025
Baby Three bất ngờ bị kêu gọi tẩy chayBaby Three bất ngờ bị kêu gọi tẩy chay
19:20:00 07/03/2025

Tin mới nhất

Nhổ nước bọt vào đồ ăn trong đám cưới, nam thanh niên bị bắt giữ

Nhổ nước bọt vào đồ ăn trong đám cưới, nam thanh niên bị bắt giữ

11:28:29 07/03/2025
Video ghi lại cảnh một người đàn ông khạc nhổ vào bánh roti trong khi đang chuẩn bị phục vụ cho khách tại một đám cưới đã khiến dư luận phẫn nộ.
Cảnh sát cải trang thành siêu anh hùng để truy bắt tội phạm móc túi

Cảnh sát cải trang thành siêu anh hùng để truy bắt tội phạm móc túi

10:13:50 06/03/2025
Trong những ngày diễn ra lễ hội Carnival, cảnh sát São Paulo quyết định cải trang thành các nhân vật siêu anh hùng để ngăn những kẻ trộm cắp.
Mang trang sức nhặt từ bãi rác đi kiểm tra, người phụ nữ không ngờ có vàng thật

Mang trang sức nhặt từ bãi rác đi kiểm tra, người phụ nữ không ngờ có vàng thật

10:13:05 06/03/2025
Một phụ nữ mang trang sức thu nhặt được từ bãi rác đến tiệm vàng để kiểm định, không ngờ phát hiện nhiều món đồ làm từ vàng thật.
Nước trong vũ trụ có từ lâu, trước khi các thiên hà đầu tiên xuất hiện

Nước trong vũ trụ có từ lâu, trước khi các thiên hà đầu tiên xuất hiện

06:54:21 06/03/2025
Nước trong vũ trụ có lẽ hình thành sau sự kiện Big Bang khoảng 100 đến 200 triệu năm, và nhiều khả năng là thành phần chính của các thiên hà đầu tiên, theo báo cáo đăng trên chuyên san Nature Astronomy.
Đang ăn kem, người đàn ông sốc nặng khi nhìn thấy thứ đáng sợ

Đang ăn kem, người đàn ông sốc nặng khi nhìn thấy thứ đáng sợ

20:23:53 05/03/2025
Theo Thethaiger, một người đàn ông Thái Lan ở tỉnh Ratchaburi miền trung đã lên facebook chia sẻ cảnh tượng kinh hoàng khi phát hiện ra một con rắn độc trong cây kem của mình.
Đám đông vây kín xem robot tuần tra đường phố thay cảnh sát

Đám đông vây kín xem robot tuần tra đường phố thay cảnh sát

14:47:58 05/03/2025
Người dân ở thành phố Thâm Quyến, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc xúm quanh xem những robot hình người được triển khai để hỗ trợ cảnh sát tuần tra đường phố.
Được cùng một người cứu 2 lần trong 25 năm, người phụ nữ ôm ân nhân khóc nấc

Được cùng một người cứu 2 lần trong 25 năm, người phụ nữ ôm ân nhân khóc nấc

12:58:27 05/03/2025
Năm 2024, câu chuyện một người phụ nữ ở Hồ Nam (Trung Quốc) lái xe rơi xuống nước và được người đàn ông 71 tuổi cứu sống từng gây xôn xao mạng xã hội. Chuyện càng ly kỳ hơn khi người phụ nữ tới cảm ơn ân nhân và phát hiện điều bất ngờ.
Người phụ nữ nặng 329kg, béo đến mức từng nguy kịch đến tính mạng "lột xác" với diện mạo hiện tại gây sốc

Người phụ nữ nặng 329kg, béo đến mức từng nguy kịch đến tính mạng "lột xác" với diện mạo hiện tại gây sốc

11:01:13 05/03/2025
Tammy Slaton (37 tuổi, Dixon, Kentucky, Mỹ) cùng em gái Amy bắt đầu được biết đến qua những video vui nhộn trên YouTube trước khi tham gia chương trình 1000-lb Sisters (show thực tế về giảm cân nổi tiếng tại Mỹ) vào năm 2020.
3 thanh niên tìm thấy "kho báu" bằng vàng trị giá 9,4 tỷ đồng dưới ghế

3 thanh niên tìm thấy "kho báu" bằng vàng trị giá 9,4 tỷ đồng dưới ghế

11:00:11 05/03/2025
Ba nam thanh niên đã tìm thấy đồng xu vàng trị giá 9,4 tỷ đồng dưới một chiếc ghế dài. Sự việc xảy ra vào năm ngoái nhưng vẫn được nhiều người nhắc lại vì giá trị khổng lồ của đồng xu.
Hội thi độc lạ bậc nhất Bắc Ninh: Gà đứng trên mâm, xôi trắng tinh không vết nứt

Hội thi độc lạ bậc nhất Bắc Ninh: Gà đứng trên mâm, xôi trắng tinh không vết nứt

23:06:02 04/03/2025
Gà đạt giải phải đứng vững trên mâm, màu da vàng, hai cánh và đầu phải thẳng, còn mâm xôi phải trắng tinh, bề mặt mịn, không có vết nứt.
Video ghi lại cảnh tượng lạ giữa biển khơi: Ban đầu cứ ngỡ sóng đẹp, nhìn kỹ mới thấy lạnh gáy

Video ghi lại cảnh tượng lạ giữa biển khơi: Ban đầu cứ ngỡ sóng đẹp, nhìn kỹ mới thấy lạnh gáy

23:02:37 04/03/2025
Sóng vuông hình thành khi có hai hệ sóng di chuyển với tốc độ và hướng đi khác nhau, giao nhau tạo thành các góc vuông đầy nguy hiểm trên mặt biển.
Người đàn ông trổ tài bắt rắn khổng lồ bằng tay không và cái kết bất ngờ

Người đàn ông trổ tài bắt rắn khổng lồ bằng tay không và cái kết bất ngờ

18:05:42 04/03/2025
Vừa qua một người đàn ông tại chợ Khlong Toei, Bangkok đã trở thành hiện tượng mạng xã hội nhờ khả năng bắt rắn bằng tay không vô cùng chuyên nghiệp và gan dạ.

Có thể bạn quan tâm

Cô gái bị bỏng suýt mù vì hóa chất chảy vào mắt khi uốn mi

Cô gái bị bỏng suýt mù vì hóa chất chảy vào mắt khi uốn mi

Sức khỏe

22:48:23 07/03/2025
Hóa chất vô tình chảy vào mắt cô gái trong lúc uốn mi, gây nên biến chứng nguy hiểm khiến nạn nhân phải nhập viện cấp cứu.
Triệt phá sới bạc ở Lào Cai, thu giữ tang vật trị giá gần 720 tỷ đồng

Triệt phá sới bạc ở Lào Cai, thu giữ tang vật trị giá gần 720 tỷ đồng

Pháp luật

22:44:58 07/03/2025
Đột kích câu lạc bộ thể thao Bridge và Poker Khải Hoàng (ở Lào Cai), cảnh sát đã bắt giữ 97 người, thu giữ tang vật trị giá khoảng 720 tỷ đồng.
"Người mẹ" ở Mỹ nói một câu, Trấn Thành bật khóc

"Người mẹ" ở Mỹ nói một câu, Trấn Thành bật khóc

Sao việt

22:29:09 07/03/2025
Hương Lan nói xong, Trấn Thành bật khóc vì xúc động. Được biết, Trấn Thành gọi Hương Lan là mẹ, Hương Lan cũng gọi Trấn Thành là con.
Chưa bao giờ thấy Jennie thế này: Cởi đồ cực táo bạo, khóc nghẹn khi hát về người yêu cũ

Chưa bao giờ thấy Jennie thế này: Cởi đồ cực táo bạo, khóc nghẹn khi hát về người yêu cũ

Nhạc quốc tế

21:32:03 07/03/2025
Jennie bật khóc nức nở khi hát ca khúc cuối cùng của album. Ánh mắt nghẹn ngào, long lanh nước của Jennie khiến fan luỵ tim .
Đúng 3 ngày tới (10/3/2025), 3 con giáp ôm trọn may mắn, phú quý lâm môn, muốn gì được nấy, ngồi không cũng hưởng lộc

Đúng 3 ngày tới (10/3/2025), 3 con giáp ôm trọn may mắn, phú quý lâm môn, muốn gì được nấy, ngồi không cũng hưởng lộc

Trắc nghiệm

21:22:57 07/03/2025
Tuổi Mão nên tránh đưa ra các quyết định mạo hiểm hoặc liều lĩnh. Ngày này, có khả năng bạn sẽ phải đi công tác xa, vì vậy cần đặc biệt chú ý đến an toàn giao thông, cẩn thận để tránh những sự cố không đáng có.
Gia đình người Anh chuyển đến Hà Nội sống 2 năm qua vì chi phí sinh hoạt rẻ

Gia đình người Anh chuyển đến Hà Nội sống 2 năm qua vì chi phí sinh hoạt rẻ

Netizen

21:11:35 07/03/2025
Từng đi nhiều nơi trên thế giới, cặp vợ chồng trẻ người Anh quyết định sống ở Hà Nội suốt 2 năm qua vì thích văn hóa ở đây và chi phí sinh hoạt rất rẻ.
Trung Quốc khẳng định xu thế hợp tác để duy trì hòa bình và ổn định thế giới

Trung Quốc khẳng định xu thế hợp tác để duy trì hòa bình và ổn định thế giới

Thế giới

21:06:39 07/03/2025
Về chính sách, ngoại giao nguyên thủ là hình thức cao nhất của ngoại giao Trung Quốc. Ông nêu rõ: Trong năm qua, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã thực hiện nhiều hoạt động ngoại giao nguyên thủ và đạt được kết quả tốt đẹp.
Lamine Yamal đối mặt với tháng Ba khó khăn

Lamine Yamal đối mặt với tháng Ba khó khăn

Sao thể thao

20:26:37 07/03/2025
Tiền đạo Lamine Yamal của Barca sẽ gặp nhiều khó khăn trong tháng Ba này. Bởi đó là tháng Ramadan và anh sẽ phải nhịn ăn trường vào ban ngày.
Đêm 7/3, tàu thuyền hoạt động trên biển đề phòng gió giật mạnh, sóng lớn

Đêm 7/3, tàu thuyền hoạt động trên biển đề phòng gió giật mạnh, sóng lớn

Tin nổi bật

19:46:48 07/03/2025
Ngoài ra, đêm 7 và ngày 8/3 vùng biển từ Quảng Trị đến Quảng Ngãi và khu vực nam Biển Đông (bao gồm vùng biển quần đảo Trường Sa) có mưa rào và dông rải rác. Trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc xoáy và gió giật mạnh.
Hoa hậu sexy nhất Hàn Quốc mang thai lần 2 ở tuổi 42

Hoa hậu sexy nhất Hàn Quốc mang thai lần 2 ở tuổi 42

Sao châu á

19:41:31 07/03/2025
Truyền thông Hàn Quốc mới đây dẫn nguồn tin từ thông báo của TEAMHOPE - công ty quản lý nữ diễn viên Honey Lee, tiết lộ việc cô đang mang thai nhóc tì thứ 2.