“Ngủ thăm” kén vợ
Văn hóa của dân tộc Thái đã có nhiều biến đổi qua năm tháng, nhưng những gì thuộc về bản sắc vẫn luôn được người Thái gìn giữ. Cách phân chia chỗ ngủ cho các thành viên trong gia đình và tục ngủ thăm kén vợ, cưới hỏi là ví dụ.
Nhà sàn truyền thống của dân tộc Thái ở xã Ea Kuêh.
Trong ngôi nhà sàn truyền thống của dân tộc mình, chị Nguyễn Thị Sáu (xã Ea Kuêh huyện Cư M’gar, tỉnh Đắk Lắk) người Thái di cư từ tỉnh Nghệ An vào cho biết: Trai gái đến tuổ.i trưởng thành được chọn bạn đời. Nhà trai mang lễ vật ăn hỏi gồm: Hai con gà trống tơ, một con trắng, một con đỏ, năm chai rượu. Nhận lễ ăn hỏi, nhà gái hẹn ngày lành, tháng tốt cho chàng trai đến ở rể. Từ đấy, chàng rể phải đảm đương mọi việc của gia đình nhà vợ trong ba năm. Nếu nhà gái ưng thuận mới chính thức cho làm lễ thành hôn. Búi tóc giữa đỉnh đầu phụ nữ là dấu hiệu người này đã có chồng.
Từ “ngủ thăm” đến “ngủ thật”
Chị Lang Thị Xuân (xã Ia Lốp, huyện Ea Súp) nói: Đối với đồng bào Thái, Dao, Mường ở các huyện miền núi phía Tây Thanh Hóa, chàng trai muốn tìm hiểu người con gái mình lấy làm vợ, có thể đến để “ngủ thăm”. Ban ngày các cô gái đi làm, tối đến đốt một ngọn đèn, buông màn sớm và nằm trong đó, nếu đèn trong buồng còn sáng, nghĩa là chưa có ai đến ngủ thăm, chàng trai phải tự cạy cửa vào nhà và nằm bên cạnh cô gái, cô gái phải tự tắt hay vặn nhỏ ngọn đèn. Hai người chỉ được trò chuyện, không được đụng vào người nhau.
Phụ nữ Thái nhảy sạp.
Video đang HOT
Sau 5-6 đêm tìm hiểu, cô gái quyết định cho chàng trai “ngủ thật” hay không. Để được “ngủ thật”, hai người phải thưa với bố mẹ hai bên gia đình để xem tuổ.i. Thời gian “ngủ thật” bắt đầu là lúc chàng trai đến ở làm công cho gia đình nhà gái. Trong thời gian này, chàng trai không được về nhà mình, muốn về phải được gia đình cô gái cho phép. Nếu cô gái không thích chàng trai nữa thì sẽ gói quần áo, một gói cơm nắm cho vào địu và bảo: “Anh cứ về thôi”… Bây giờ tục lệ này đối với đồng bào Thái vẫn còn, nhưng ít.
Ông Hà Văn Sơn, cán bộ văn hóa xã Ia Lốp, huyện Ea Súp cho biết: “Xã có 788 hộ gồm 13 dân tộc, trong đó dân tộc Thái chiếm 80%, di cư theo dự án giải phóng mặt bằng hồ thuỷ điện Cửa Đặt huyện Thường Xuân, Thanh Hóa vào đây. Mặc dù nhà ở của họ đã có nhiều cách tân nhưng sự phân chia chỗ ngủ trong gia đình, tục cưới hỏi, bản chất vẫn giữ được nét riêng của dân tộc”.
Phân chia chỗ ngủ
Xã Ea Kuêh, huyện Cư M’gar, tỉnh Đắk Lắk có 95% dân tộc Thái di cư từ các huyện miền núi phía Tây của tỉnh Nghệ An vào lập nghiệp cách đây hơn 20 năm. Hiện có gần 200 hộ người Thái.
Ông Lô Văn Dậu – trưởng buôn Thái xã Ea Kuếh kể: Ngày nay trong các gia đình người Thái, cách phân chia chỗ ngủ vẫn còn rất rõ rệt, thể hiện vai trò, vị trí của từng người trong mỗi gia đình. Nhà sàn của người Thái sẽ được chia thành hai bên, bên có bàn thờ là nơi để ngủ của các thành viên trong gia đình, nửa còn lại là nơi sinh hoạt chung. Ông bà hoặc người cao tuổ.i nhất sẽ nằm sát bàn thờ tổ tiên, kế đến là bố mẹ, con trai cả nằm gần bố mẹ, kế đến là những người con tiếp theo, còn con gái thì ngủ ở phía ngoài cầu thang đi lên, cũng cùng một dãy đó.
Phụ nữ Thái giã gạo.
Những chàng “rể ngoài” (tức là mới trong giai đoạn đính hôn, chưa cưới) chỉ được nằm ngủ ở gian đầu nhà sàn dành cho khách nam giới. Sau ba tháng, bố mẹ vợ tương lai ưng ý anh ta mới được đem chăn đệm của nhà mình đến và vẫn nằm gian đầu nhà. Khi thành hôn mới được ngủ ở phòng riêng của vợ chồng.
Đối với phụ nữ chồng mất đi bước nữa, khi về thăm con cháu sẽ phải ngủ ở phía cầu thang đi lên, nơi vốn dành cho các con gái, cháu gái ngủ. Còn nếu người phụ nữ không tái giá thì vẫn được ngủ chỗ cũ. Riêng với đàn ông, dù họ có tái hôn đến bao nhiêu lần thì cũng không bị dịch chuyển chỗ ngủ. Phụ nữ sau sinh trong thời gian ở cữ sẽ ngủ ở gần bếp từ hai tuần đến một tháng.
Ông Y Kô Niê, phó trưởng phòng Quản lý văn hóa, Sở Văn hóa thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk: “Dân tộc Thái di cư vào Tây Nguyên sinh sống khá lâu, nhưng họ cố gắng gìn giữ những luật tục cha ông để lại. Trong các lễ hội, cưới hỏi, trang phục truyền thống, nhảy sạp, giã gạo vẫn mang đậm bản sắc người Thái. Kiến trúc nhà sàn là biểu hiện rõ rệt. Ngày nay dù nhiều gia đình đã chuyển sang xây nhà tầng như người Kinh, nhưng họ vẫn chọn nơi thờ tổ tiên ở những tầng cao nhất.
Theo Nguyễn Thảo (Tiề.n Phong)
Điều luật lạ: Đi chơi sau 9 giờ tối sẽ bị bắt... cưới vợ
Ở Indonesia mới ban hành một đạo luật kỳ lạ khiến nhiều chàng trai trên thế giới "sợ hãi".
Giới trẻ ở miền tây Java của Indonesia mới đây đã rất ngạc nhiên về một quy định mới được ban hành. Theo đó, từ ngày 1.10 họ sẽ bị cấm hẹn hò sau 9 giờ tối.
Quyết định vừa được đưa ra bởi hội đồng quận Purwakarta, phía đông của thủ đô Jakarta, Indonesia, áp dụng riêng cho các thanh niên dưới 17 tuổ.i. Theo lời của thị trưởng quận Purwakarta thì đạo luật này giúp các thanh thiếu niên nâng cao ý thức đạo đức, phòng tránh việc mang thai ngoài ý muốn và bảo vệ danh dự của gia đình.
Ngài Mulyadi cũng nói thêm, quy định này để đảm bảo cho các bạn trẻ đi ngủ sớm như truyền thống cũ trước đây. "Sau một ngày làm việc mệt mỏi, bạn không nên đi thăm hàng xóm sau 9 giờ tối, bởi vì khi đó họ đã đi ngủ để có thể dậy sớm và bắt đầu làm việc."
"Các thanh niên chỉ có thể vô tình vi phạm 2 lần, Nếu bị bắt gặp vi phạm lần thứ 3, hội đồng của làng sẽ yêu cầu bố mẹ họ phải tổ chức lễ cưới cho họ" - ngài Mulyadi tuyên bố.
Các teen Indonesia sẽ phải khôn ngoan để bố trí việc hẹn hò của mình để tránh "phải cưới vợ".
Người dân bản địa hiện rất thắc mắc về khả năng thực thi của điều luật khi mà tuổ.i kết hôn hợp pháp của Indonesia là 16 tuổ.i. Và không biết các teen tại đây có muốn tận dụng cơ hội này không khi các đám cưới trước tuổ.i vẫn xảy ra ở các vùng nông thôn của Indonesia.
Được biết Purwakarta không phải là địa phương duy nhất ở Indonesia quan tâm đến tình trạng quan hệ trước hôn nhân. Ở tỉnh Bengkulu của Sumatra, từ năm ngoái, chính quyền đã đưa ra một mức phạt để hạn chế việc bán ba.o ca.o s.u và thuố.c tránh thai, đặc biệt là đối với trẻ v.ị thàn.h niê.n. Theo suy nghĩ của những người bảo thủ của Indonesia thì các phương pháp tránh thai bị coi là kích động, cổ vũ cho các hoạt động tìn.h dụ.c ngoài hôn nhân.
Ở tỉnh Bengkulu, quy định này lại xuất phát từ mối quan tâm về bệnh AIDS và HIV với quan niệm nếu ba.o ca.o s.u không có sẵn dễ dàng thì mọi người sẽ kiềm chế và sẽ không bị lây bệnh.
Rõ ràng là các quy định này của các nhà lãnh đạo chính quyền hoàn toàn xuất phát từ mối quan tâm đến các vấn đề xã hội và căn bệnh thế kỷ AIDS, nhưng giới trẻ sẽ phải khôn ngoan để thu xếp việc hẹn hò của mình để tránh "phải cưới vợ" sớm hơn dự kiến.
Theo Dân Việt