‘Ngôi sao chống dịch’ gốc Việt ở biên giới Mỹ

Điểm đến cuối cùng tối đó của bác sĩ Tien Vo là nhà của một phụ nữ 35 tuổi bị tiểu đường, hen suyễn, viêm khớp dạng thấp và Covid-19.

Covid-19 đã cướp đi sinh mạng cha của Cynthia Reyes 6 ngày trước. Cậu con cả 15 tuổi trong 4 đứa con của cô cũng vừa hay tin bị nhiễm nCoV sáng đó. Nghiêng lưng trên chiếc ghế tựa ở cạnh giường gắn thiết bị thở oxy, Reyes nói với bác sĩ Vo rằng cô không thể tự đứng dậy được nữa.

“Tôi không thể thở được. Tôi lết mãi mới vào được nhà vệ sinh. Tôi như sắp ngất đi”, cô lo lắng nói.

Vo, người cứ vài giờ lại nhắn tin kiểm tra tình hình của Reyes và trò chuyện với cô hàng ngày, lắng nghe và gật đầu.

“Tôi đã cố hết sức, nhưng đôi khi, các bạn biết đó, nỗ lực của chúng tôi vẫn không đủ”, bác sĩ 43 tuổi nói sau khi rời đi.

Bác sĩ Tien Vo rời đi sau khi đến thăm một gia đình bị cách ly ở thành phố Calexico, hạt Imperial, bang California, hôm 23/7. Ảnh: AP

Reyes sống ở hạt Imperial, một vùng nông trại bị quên lãng dọc biên giới với Mexico ở bang California. Gần đây, Imperial ghi nhận tỷ lệ lây nhiễm nCoV cao nhất bang và hai bệnh viện địa phương đều quá tải. Cư dân ở hạt này phần lớn là người thu nhập thấp.

Vo được ví như một “ngôi sao nhạc rock” khi đưa dịch vụ y tế tới Imperial, Alex Cardenas, cựu thị trưởng của thành phố El Centro, cho hay. Hai phòng khám của anh đã thực hiện hơn 27.000 xét nghiệm nCoV kể từ hôm 23/3 với tỷ lệ dương tính là 25-30%.

Vo và vợ anh, một y tá, đều từ Việt Nam sang Mỹ định cư từ thời niên thiếu. 10 năm trước, họ chuyển từ New York về sinh sống ở Imperial, nơi sản xuất phần lớn rau cho các siêu thị Mỹ vào mùa đông.

Bác sĩ gốc Việt cho hay mình ở lại đây vì người dân rất thân thiện và tôn trọng anh. Anh nhìn thấy hạnh phúc trong mắt họ mỗi khi chào hỏi.

“Họ thực sự cần một bác sĩ ở đây”, Vo nói từ ghế trước của chiếc xe van khi các cuộc gọi liên tiếp reo lên. “Họ dễ tính. Họ trò chuyện với tôi. Họ nhắn tin cho tôi hàng ngày”.

Hạt Imperial hiện ghi nhận tỷ lệ hơn 5.200 ca nhiễm trên 100.000 dân, gần gấp 3 hạt Los Angeles, hạt lớn nhất Mỹ và chịu ảnh hưởng nặng nề của Covid-19. Gần 20% bệnh nhân ở Imperial dương tính với nCoV, trong khi tỷ lệ toàn bang là 6,3%.

Số ca tử vong ở đây hiện là 220 trên 180.000 dân. San Francisco có dân số cao gấp 5 lần nhưng số ca tử vong chỉ bằng 2/3 Imperial.

Trung tâm Y tế Vùng El Centro, bệnh viện lớn nhất khu vực này, nơi đã dừng tiếp nhận bệnh hồi tháng 5, “đang vỡ tung”, bác sĩ Adolphe Edward, giám đốc điều hành, cho hay. Các căn lều được dựng lên ở một bãi đỗ xe để phục vụ bệnh nhân Covid-19, với một phòng cấp cứu và một phòng chăm sóc tích cực.

Tình trạng thiếu giường bệnh buộc họ phải chuyển hơn 600 bệnh nhân Covid-19 đến bệnh viện ở những nơi khác tại California và nhận một loạt viện trợ của bang và liên bang, trong đó có một bệnh viện dã chiến 80 giường tại một phòng tập thể dục của trường đại học và các giường chăm sóc tích cực bổ sung.

Y tá chăm sóc bệnh nhân Covid-19 tại Trung tâm Y tế Vùng El Centro ở El Centro, California hôm 21/7. Ảnh: AP

Imperial có tỷ lệ thất nghiệp cao nhất trong số 389 vùng đô thị của Mỹ. Tỷ lệ thất nghiệp ở đây hồi tháng 6 là 27,3%. 85% dân cư ở đây là người Latinh, với tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường và béo phì cao. Bụi do gió thổi góp phần gây ra bệnh hen suyễn.

Tỷ lệ đói nghèo 21% ở Imperial cũng thuộc hàng cao nhất bang California. Các hộ gia đình đông đúc, đa thế hệ khiến nCoV lây lan nhanh chóng.

Hạt Imperial được bao quanh 3 phía là sa mạc rộng lớn, không người sinh sống và vùng đô thị Mexicali của Mexico trải dài về phía nam. Mexicali, một thành phố công nghiệp với một triệu dân, mang thêm áp lực cho Imperial khi nhiều người vượt biên từ đây sang để được chăm sóc y tế.

Phòng khám của bác sĩ Vo nằm bên ngoài khu mua sắm ở trung tâm thành phố Calexico, phía nam hạt Imperial. Tổng thống Donald Trump từng đến thăm thành phố 40.000 dân này năm ngoái để thị sát bức tường biên giới bằng các cốt thép cao 9 mét mà ông ra lệnh xây dựng nhằm ngăn chặn dòng người nhập cư trái phép.

Những chiếc xe chen kín bãi đỗ xe của phòng khám bác sĩ Vo khi anh bắt đầu thực hiện xét nghiệm nCoV trên xe hơi hồi tháng 3. Vo gặp vợ khi cô còn học cao đẳng ở thành phố New York. Họ từng sống ở New York, Phoenix, Yuma, Arizona và cuối cùng ở lại Imperial, nơi họ đã điều trị cho khoảng 40.000 bệnh nhân. Hai vợ chồng cũng làm chủ một nhà dưỡng lão 31 giường.

Một phần lý do khiến vợ chồng bác sĩ Vo lựa chọn Imperial là vì được sống gần gia đình ở quận Cam, thủ phủ của người gốc Việt. Cha mẹ họ vẫn sống ở đây. Họ có hai con trai 9 và 10 tuổi.

Nam bác sĩ không biết mệt mỏi thường đi thăm khám trong trang phục màu xanh da trời, ngay cả sau khi phòng khám của anh đóng cửa lúc 18h các ngày trong tuần. Vào chủ nhật, phòng khám nghỉ sớm hơn, lúc 14h.

Bác sĩ Vo phát đồ ăn miễn phí cho một người nhiễm nCoV đang tự cách ly ở nhà tại Calexico hôm 23/7. Ảnh: AP

Cardenas, cựu thị trưởng và là một cư dân lâu năm của El Centro, đã làm tài xế cho bác sĩ Vo khi anh đi phát bữa ăn miễn phí cho những người bị cách ly vào một buổi tối gần đây.

Điểm dừng đầu tiên của họ là ngôi nhà di động của một người đàn ông 62 tuổi, sống một mình, bị tiểu đường và hen suyễn. Điểm tiếp theo là căn nhà hai tầng khiêm tốn của một bệnh nhân tiểu đường 55 tuổi, một trong 7 người nhiễm nCov trong gia đình có 12 người thuộc 3 thế hệ.

Judith Aguirre, 53 tuổi, tin rằng chồng bà nhiễm nCoV tại trung tâm lọc máu mà ông lui tới hàng ngày vì có nhiều bệnh nhân khác ở đây cũng dương tính. Aguirre, con gái đang mang thai và 4 trong số 8 đứa cháu của bà là những người tiếp theo bị nhiễm virus trong căn nhà 5 phòng ngủ của họ.

“Bác sĩ, chúng tôi thực sự trân trọng những gì anh làm cho thung lũng này”, Aguirre nói sau khi Vo trao những hộp thịt bò nướng, macaroni sốt phô mai, bánh mỳ và xà lách trộn.

Tại điểm dừng cuối cùng, Reyes đã chia sẻ với Vo về người cha 69 tuổi của cô, “một người đàn ông rất mạnh mẽ” ra đi 3 tuần sau khi được chẩn đoán nhiễm nCoV.

“Bỗng dưng ông ấy đến bệnh viện và không thở được”, Reyes nói.

Một tuần sau đó, các triệu chứng bệnh của Reyes đã thuyên giảm nhưng cô vẫn phải dùng đến thiết bị thở oxy và còn rất lâu mới hồi phục.