Ngoại hành tinh nhẹ như bông
Các nhà thiên văn học vừa cập nhật thông tin về 3 ngoại hành tinh (hành tinh ngoài Hệ Mặt trời) với khối lượng riêng rất nhỏ, khiến người ta liên tưởng chúng là những chiếc kẹo bông (cotton candy) khổng lồ.
Hệ hành tinh Kepler 51.
Ba ngoại hành tinh – kẹo bông nói trên được phát hiện vào năm 2012. Chúng quay quanh ngôi sao Kepler 51 có kích thước tương đương Mặt trời. Ngôi sao ở cách chúng ta 2.400 năm ánh sáng.
Cho đến nay, các nhà thiên văn học không phát hiện hành tinh nào có khối lượng riêng thấp như 3 ngoại hành nói trên.
“Chúng rất kỳ lạ” – bà Jessica Libby-Roberts ở ĐH Colorado Boulder (Mỹ), tác giả chính của phát hiện các ngoại hành tinh năm 2012, cho biết như vậy.
Năm 2014, các nhà thiên văn học thấy rằng 3 ngoại hành tinh quay quanh sao Kepler 51 có khối lượng riêng rất nhỏ.
Tuy nhiên, hiện giờ, sử dụng Kính viễn vọng không gian Hubble, các nhà thiên văn học mới có được thông tin chính xác hơn về đặc tính vật lý của các ngoại hành tinh này. Các dữ liệu khẳng định bản chất “nhẹ như bông” của chúng.
Tất cả 3 ngoại hành tinh có kích thước tương đương sao Mộc – hành tinh lớn nhất trong Hệ Mặt trời. Tuy nhiên, khối lượng của chúng nhỏ hơn khối lượng sao Mộc hàng trăm lần. Theo các nhà thiên văn học, khối lượng riêng của 3 ngoại hành tinh này nhỏ hơn 0,1 g/m3. “Đây là khối lượng riêng tương đương khối lượng riêng của kẹo bông” – bà Libby-Robers nói.
Theo các nhà thiên văn học, những ngoại hành tinh này bao gồm chủ yếu là hidro và heli, mặc dù chúng bị bao quanh bởi vành đai methane. Khí quyển những hành tinh này giống như khí quyển Titan – vệ tinh sao Thổ.
Hơn nữa, những hành tinh này sẽ nhanh chóng bị bốc hơi vì chúng ở rất gần ngôi sao chủ. Trong vòng vài tỷ năm tới, kích thước những hành tinh này chắc chắn sẽ giảm đi rất nhiều.
Cho đến nay, các nhà thiên văn học mới phát hiện 15 ngoại hành tinh có khối lượng riêng nhỏ (nhưng không nhỏ như 3 ngoại hành tinh quay xung quanh ngôi sao Kepler 51).
Theo các nhà thiên văn học, những ngoại hành tinh này có thể là ví dụ về giai đoạn chuyển pha trong quá trình tiến hóa các hành tinh – giả thuyết dựa trên hiện tượng là hệ hành tinh xung quanh ngôi sao Kepler 51 tương đối trẻ: Ngôi sao có tuổi khoảng 500 triệu năm (để so sánh: Tuổi của Mặt trời là 4,6 tỷ năm).
Tuấn Sơn
Theo giaoducthoidai.vn
Đột phá về vũ trụ 2019: Từ vật thể xa nhất đến bức ảnh hố đen đầu tiên
Từ vật thể xa nhất và cổ nhất Hệ Mặt trời đến bức ảnh hố đen đầu tiên, dưới đây là những đột phá trong nghiên cứu về vũ trụ năm 2019.
Vào ngày đầu tiên của Năm mới, tàu thăm dò New Horizons của NASA đã ghi lại được những bức ảnh về vật thể xa nhất và cổ xưa nhất trong Hệ Mặt trời mang tên "Ultima Thule".
Chỉ vài ngày sau đó, tàu thăm dò của Trung Quốc đã hạ cánh trên phần tối của Mặt trăng và gửi về những bức ảnh đầu tiên của khu vực này.
Năm 2019 cũng là năm các nhà nghiên cứu tập hợp 7.500 bức ảnh từ dữ liệu trong 16 năm của Kính Thiên văn Hubble để đem tới cái nhìn toàn diện và sâu xa về vũ trụ. Hình ảnh trên được công bố vào tháng 5/2019 với 265.000 thiên hà có thể nhìn thấy, trong khi ánh sáng từ một vài thiên hà này có thể đến từ cách đây 13,3 tỷ năm, chỉ 500 triệu năm sau khi vụ nổ Big Bang diễn ra.
Bức ảnh hố đen đầu tiên đã được NASA công bố vào tháng 4/2019. Đây là hố đen siêu nặng nằm giữa trung tâm thiên hà Messier 87 cách Trái Đất 54 triệu năm ánh sáng. Khối lượng của hố đen này được cho là tương đương với 6,5 tỷ Mặt trời.
Tháng 5/2019, hố đen siêu nặng ở trung tâm Dải Ngân hà đột nhiên lóe sáng dữ dội, cho thấy có thể nó đã nuốt thứ gì đó vô cùng lớn.
Tháng 8/2019, các nhà khoa học đã lần đầu tiên phát hiện ra một sự kiện mà họ cho là cuộc va chạm giữa một hố đen và một sao neutron.
Một vụ nổ dữ dội khác trong vũ trụ mang tên vụ nổ tia gamma phát ra nguồn ánh sáng rực rỡ nhất và giàu năng lượng nhất vũ trụ cũng được các nhà khoa học lần đầu tiên quan sát được.
NASA cũng công bố một phát hiện mới từ tàu thăm dò Parker Solar Probe về những hoạt động chưa từng thấy trước đó về khu vực rìa bầu khí quyển của Mặt trời.
Bên ngoài Hệ Mặt trời của chúng ta, các nhà thiên văn học đã phát hiện ra nhiều ngoại hành tinh mới. Tuần trước, NASA xác nhận về sự tồn tại của một loại hành tinh mới là những "hành tinh kẹo bông". Trước đây, chúng ta chỉ biết có 3 loại hành tinh là hành tinh đất giống như Trái Đất, hành tinh băng giống như sao Hải vương và hành tinh khí giống sao Mộc. Tuy nhiên, NASA vừa xác nhận rằng họ đã phát hiện 3 hành tinh thuộc một loại mới khi chúng lớn gần như sao Mộc nhưng khối lượng lại nhỏ hơn 100 lần.
Tháng 9/2019, các nhà khoa học thông báo rằng họ đã phát hiện ra hơi nước trong bầu khí quyển của 1 hành tinh có kích cỡ tương đương với Trái Đất là K2-18b trong vùng có thể sinh sống được của 1 ngôi sao gần đó.
Một nghiên cứu hồi tháng 8/2019 đã chỉ ra rằng có thể có tới 10 tỷ vật thể giống Trái Đất trong Dải Ngân hà nói riêng. Các nhà khoa học từ Đại học Penn State University nhận định cứ 1 ngôi sao trong 4 ngôi sao giống như Mặt trời lại có 1 hành tinh giống Trái Đất quay quanh ngôi sao này.
Thậm chí cả ở những nơi không giống như Trái Đất, chẳng hạn như mặt trăng Enceladus của sao Thổ, các nhà khoa học cũng đã tìm được các hợp chất hữu cơ trên một đại dương của vệ tinh này. Hợp chất này gồm nitro và oxy - những nguyên tố đóng vai trò quan trọng để tạo ra amino acid hình thành nên chuỗi protein. Không có protein, sự sống trên Trái Đất sẽ không thể tồn tại.
Mặc dù không còn phù hợp để sự sống tồn tại ngày nay nhưng gần đây các nhà khoa học NASA cho biết nước đóng băng ở dưới bề mặt sao Hỏa chỉ 2,5 cm. Phát hiện này có thể mở cánh cửa để con người đặt chân lên Hành tinh Đỏ trong tương lai không xa.
Hạ cánh trên sao Hỏa từ tháng 11/2018, tàu thăm dò Insight của NASA đã ghi lại những những vụ động đất đầu tiên trên sao Hỏa.
Những nghiên cứu về các hành tinh trong Hệ Mặt trời cũng đem đến nhiều bất ngờ khi các nhà khoa học tiết lộ rằng một hành tinh khổng lồ có khối lượng gấp 10 lần Trái Đất đã va vào sao Mộc cách đây 4,5 tỷ năm./.
Kiều Anh/VOV.VN
Theo vov.vn/Business Insider
Sao Thổ trở thành 'Vua mặt trăng' mới của vũ trụ Các nhà thiên văn học vừa tìm thấy 20 mặt trăng mới quay quanh sao Thổ, giúp hành tinh này lên nắm giữ ngôi đầu về số lượng Mặt trăng. Trước đó, sao Mộc giữ vị trí này với 79 mặt trăng quay quanh mình. Quỹ đạo quay của 20 mặt trăng mới quanh sao Thổ Theo báo cáo do Trung tâm hành...