Ngoại hạng Anh & chuyện ‘gia sư’ ở các đội bóng

Thời gian gần đây rộ lên chuyện các CLB tại Premier League thuê “gia sư” kèm các cầu thủ trẻ của mình. Việc thuê các HLV phát triển cá nhân cụ thể là như thế nào và có tác dụng gì?

Mốt mới

Cách nói “gia sư” với những HLV này là cách nói dân dã cho dễ hình dung về những người thực hiện vai trò đào tạo một kèm một với các cầu thủ trẻ ở CLB mà họ được thuê. Còn tên chính thức của vị trí đặc biệt này là HLV phát triển cá nhân (Individual Development Coach). Hàng loạt CLB tại Premier League như Liverpool, Southampton và Sheffield United đều đã bổ sung vị trí này vào biên chế của mình.

Rhys Carr là HLV phát triển cá nhân của Sheffield. Khi được hỏi về vai trò cụ thể của mình, Carr lý giải rằng nhiệm vụ của những người như ông là “cung cấp cho các cầu thủ trẻ thêm những sự chú ý và những chi tiết mà họ cần”. Lý giải như vậy vẫn khá chung chung và mơ hồ. Vậy cụ thể các HLV phát triển cá nhân hay các “gia sư” theo cách nói dân dã làm những gì và có tác dụng gì?

Trước hết, cần xác định đối tượng học viên của những HLV phát triển cá nhân như Rhys Carr thường là các cầu thủ trong đội tuổi 18-22 hoặc trẻ hơn. Họ được xác định là đội ngũ “vị thành niên” trong bóng đá. Đó hầu hết là các cầu thủ trên ngưỡng có được vị trí chính thức trong đội Một của các đội bóng (tất nhiên vẫn có ngoại lệ là những ngôi sao ở đội tuổi đó đã có vị thế trụ cột của đội rồi).

Rhys Carr đang làm HLV phát triển cá nhân tại Sheffield

Carr cho biết theo kết quả nghiên cứu khoa học, nhóm cầu thủ ở độ tuổi kể trên dễ thích ứng hơn với cái mới, nhưng cũng mẫn cảm hơn với những cảm xúc tiêu cực so với các cầu thủ trưởng thành. Vì thế việc uốn nắn cầu thủ trong giai đoạn này có vai trò rất quan trọng. Chứ để cầu thủ nhiều tuổi lên thì rất khó có thể tác động được nữa. Việc uốn nắn ở đây bao gồm cả những kỹ năng chơi bóng và tâm lý để các cầu thủ trẻ không bị ngợp khi hòa nhập cùng đội Một ở đội bóng chủ quản của họ.

Carr khẳng định công việc của những người như ông dựa vào khoa học thần kinh với những nghiên cứu bài bản chứ không phải chuyện cảm tính. Đành rằng về khâu kỹ chiến thuật, các tài năng trẻ tập theo giáo án chung của các lứa ở mỗi đội. Đành rằng họ còn được đội nhà phân giáo viên bổ túc ngoại ngữ hay chuyên gia tâm lý học làm công tác tư tưởng. Tuy nhiên theo Carr, vẫn cần những “gia sư” như ông để uốn nắn các cầu thủ trẻ theo dạng một kèm một. Rất nhiều cầu thủ được các “gia sư” của mình hoàn thiện cho một vài kỹ năng nhất định. Ví dụ, người thì được kèm chuyên bài đi bóng qua đối phương, người thì được kèm chuyên bài thoát bóng khỏi vòng cấm địa đội nhà khi bị đối phương vây hãm.

Tiền lệ từ xưa

Thực ra phương pháp “gia sư” một kèm một thế này đã được áp dụng cách đây khá lâu tại M.U. Cách đây hơn 10 năm, Sir Alex Ferguson đã bố trí trợ lý Rene Meulensteen kèm Cristiano Ronaldo hoàn thiện những kỹ năng cá nhân, trước khi anh trở thành siêu sao trong đội hình Quỷ đỏ.

Meulensteen cũng không phải người tiên phong trong chuyện “gia sư” một kèm một như vậy. Meulensteen chỉ học theo phương pháp huấn luyện Coerver. Đây là phương pháp được đặt theo tên vị HLV đồng hương người Hà Lan với Meulensteen, Wiel Coerver – vị chiến lược gia nổi tiếng được ví như Albert Einstein của bóng đá. Coerver từng dẫn dắt Feyenoord vô địch Hà Lan vào năm 1974. Sau quá trình nghiên cứu về các cầu thủ vĩ đại trong lịch sử, Coerver đúc kết các cầu thủ hơn nhau ở kỹ năng xử lý bóng. Và quan trọng hơn, Coerver tin rằng những kỹ năng ấy có thể và nên được huấn luyện cho các cầu thủ theo phương pháp một kèm một (kết quả mỗi cầu thủ thu về đến đâu lại là chuyện khác).

Phương pháp “gia sư” một kèm một từng được M.U áp dụng với Ronaldo

Luận điểm ấy của Coerver vấp phải nhiều tranh cãi, trước nhất từ chính những nhà cầm quân nổi tiếng của Hà Lan. Cả Rinus Michels và Johan Cruyff đều cho rằng luận điểm của Coerver quá đề cao chủ nghĩa cá nhân.

Sau nhiều năm, đến nay chuyện các đội bóng thuê “gia sư” về huấn luyện riêng từng tài năng trẻ của mình lại rộ lên. Carr đánh giá nếu ngày trước CR7 không được Meulensteen dạy một kèm một, chưa chắc anh đã phát triển được rực rỡ như bây giờ. Và nếu M.U đã thành công với CR7, sao các đội khác không thể làm điều tương tự?

Phía sau thành công của Sancho

Theo nguồn tin từ phía Watford, sở dĩ Jadon Sancho trưởng thành vượt bậc một phần nhờ anh sớm được đầu tư huấn luyện theo phương pháp một kèm một từ hồi anh còn là học viên trong lò của Watford. Sancho có “gia sư” như kiểu Rhys Carr kèm từ năm 2013, tức là từ khi anh mới 13 tuổi.

“Những HLV phát triển cá nhân giúp các cầu thủ học một cách chủ động hơn và hoàn thiện mình nhanh hơn. Khả năng tự lập của họ qua đó cũng được cải thiện hơn rõ rệt” HLV Danny Cowley của Huddersfield Town đánh giá