Ngoại giao Tòa thánh với châu Á
Chuyến thăm của Giáo hoàng Francis đến châu Á từ 20-26/11 là cơ hội tuyệt vời để các nước tại khu vực thắt chặt quan hệ với Tòa thánh, vốn có tầm ảnh hưởng ngoại giao – chính trị sâu sắc tại châu Á cũng như trên thế giới.
Giáo hoàng Francis để lại nhiều dấu ấn đậm nét trong đời sống quốc tế. (Nguồn: Telegraph)
Giáo hoàng sẽ bắt đầu chuyến công du châu Á năm nay với chặng dừng chân đầu tiên tại Thái Lan từ ngày 20-23/11 để dự lễ kỷ niệm 350 năm phái đoàn Vatican đặt chân đến Siam (năm 1669), sau đó ông sẽ sang Nhật Bản từ ngày 23-26/11.
Đây sẽ là chuyến công du lần thứ tư của Giáo hoàng Francis tới châu Á, trước đó ông đã thăm Hàn Quốc, Sri Lanka, Philippines, Myanmar và Bangladesh. Sự hiện diện của Giáo hoàng Francis tại thủ đô Bangkok đ.ánh dấu chuyến thăm đầu tiên của một vị Giáo hoàng tới đất nước Nụ cười kể từ chuyến thăm của Giáo hoàng John Paul II vào năm 1984. Dự kiến Giáo hoàng Francis sẽ có các cuộc gặp với Quốc vương Maha Vajiralongkorn, Đức Tăng thống Somdet Phra Maha Muniwong và chủ trì hai buổi lễ cho những người theo Thiên chúa giáo.
Và cũng là lần đầu tiên, một vị Giáo hoàng thăm đất nước Mặt trời mọc trong vòng 38 năm qua. Giáo hoàng dự kiến có các cuộc gặp với Nhật hoàng Naruhito và thăm hai thành phố Nagasaki và Hiroshima. Ông được cho là sẽ đưa ra những thông điệp đáng chú ý về vấn đề giải trừ hạt nhân và quyền con người.
Vị thế vô cùng đặc biệt
Vatican là cơ quan ngoại giao lâu đời nhất thế giới với khoảng 500 năm lịch sử. Các nhà ngoại giao của Vatican phải trải qua bốn năm đào tạo bắt buộc và phải thông thạo ít nhất hai ngoại ngữ. Đây thường là những sứ thần có tinh thần kỷ luật cao và năng lực xuất sắc.
Giới quan sát cho rằng, Thái Lan và Nhật Bản sẽ không bỏ lỡ cơ hội này để tăng cường quan hệ với Vatican, chủ yếu là bởi vị thế ngoại giao của Tòa thánh. Mặc dù Vatican lâu nay thường kín đáo, thận trọng trong các hoạt động ngoại giao của mình, tầm ảnh hưởng của Tòa thánh vẫn được khẳng định trong nhiều vấn đề quốc tế.
Chẳng hạn, Vatican can thiệp sâu trong việc đàm phán kết thúc hai cuộc Thế chiến. Hay như trong cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba năm 1962, chính Tòa thánh đã đứng ra dàn xếp giữa Tổng thống Mỹ John F. Kennedy và nhà lãnh đạo Liên Xô Nikita Khrushchev nhằm ngăn chặn một cuộc chiến tranh hạt nhân.
Video đang HOT
Thời gian qua, bản thân Giáo hoàng Francis đã có nhiều dấu ấn đậm nét trong đời sống quốc tế, đặc biệt có thể kể đến việc ông thúc đẩy sự trao đổi giữa Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Cuba Raul Castro vào giai đoạn 2014-2015, qua đó giúp tiến tới bình thường hóa quan hệ Washington – Havana.
Tháng Hai năm nay, Giáo hoàng Francis đã có các buổi trao đổi với lãnh đạo phe đối lập Venezuela, ông Juan Guaido, nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng chính trị đang diễn ra tại quốc gia Mỹ Latinh. Cùng trong tháng này, Giáo hoàng có chuyến thăm lịch sử đến Các Tiểu Vương quốc Arab thống nhất (UAE), trở thành người đứng đầu Vatican đầu tiên đến thăm Bán đảo Arab.
Tổng Giám mục Paul Gallagher, Bộ trưởng Ngoại giao của Vatican, giải thích sự năng động ngoại giao của Tòa thánh rằng: “Mục tiêu hoạt động ngoại giao của Vatican là phối hợp với các quốc gia và các tổ chức quốc tế chủ chốt nhằm đảm bảo sự hạnh phúc của nhân loại”.
Tổng Giám mục Gallagher cho biết thêm: “Một sứ mệnh thiêng liêng của nhà thờ là thúc đẩy những giá trị của phúc âm”. Vatican đặt trọng tâm vào hoạt động ngoại giao vì tầm quan trọng của hòa bình đối với việc tự do thực hành tôn giáo.
Giáo hoàng Francis gặp lãnh đạo Phật giáo Myanmar Bhaddanta Kumarabhivamsa tại Yangon, tháng 11/2017. (Nguồn: Reuters)
Mạng lưới tình báo xuất sắc
Theo các chuyên gia ở Rome, một mấu chốt trong sức mạnh ngoại giao trên toàn cầu của Vatican là mạng lưới “tình báo” – vốn có năng lực thậm chí xuất sắc hơn lực lượng tình báo của các cường quốc. Tòa thánh kiểm soát một mạng lưới rộng khắp gồm các hồng y, linh mục, phó tế… có thể cung cấp thông tin quý giá về quốc gia hay cộng đồng mà những người này đang làm việc.
Bên cạnh đó, Vatican có quan hệ ngoại giao với 180 quốc gia và đặt cơ quan đại diện – gọi là “Sứ thần Tòa thánh” tại các quốc gia lớn. Nhiều nước cũng có mong muốn mạnh mẽ xây dựng quan hệ tốt đẹp với Tòa thánh, đơn cử như Iran. Các nguồn tin ở Vatican cho hay các nhà ngoại giao Iran thường xuyên xuất hiện tại các sự kiện của Tòa thánh cũng như tích cực xây dựng quan hệ với giới chức Vatican. Iran hiện là một trong những nước có phái bộ ngoại giao lớn nhất tại Vatican.
Quyền lực ngoại giao của Tòa thánh còn được củng cố bởi các nhà ngoại giao nhiều kinh nghiệm của mình, cũng như truyền thống đối ngoại của Giáo hoàng. Có thể nói, Vatican là cơ quan ngoại giao lâu đời nhất thế giới với khoảng 500 năm lịch sử. Theo quy định, các nhà ngoại giao của Vatican phải trải qua bốn năm đào tạo bắt buộc và phải thông thạo ít nhất hai ngoại ngữ. Đây thường là những sứ thần có tinh thần kỷ luật cao và năng lực xuất sắc.
Chính những năng lực kể trên khiến các quốc gia trên thế giới, bao gồm các nước châu Á, luôn mong muốn đối thoại và hợp tác với Tòa thánh. Mạng lưới thông tin của Tòa thánh có thể vươn đến những khu vực mà các quốc gia châu Á không có nhiều ảnh hưởng, như Mỹ Latinh, Đông Âu hay Trung Đông.
Trên thực tế, tại Nhật Bản, người dân nước này vẫn hiểu biết không nhiều về Tòa thánh, bởi chỉ chưa đến 0,5% dân số Nhật theo Thiên chúa giáo. Trong khi đại đa số người dân Thái Lan theo đạo Phật, chỉ có khoảng 388.000 người theo Thiên chúa giáo trong tổng số 69 triệu dân.
Bất chấp thực tế đó, một mối quan hệ sâu sắc và kênh thông tin liên lạc chặt chẽ hơn với Vatican sẽ mang lại lợi ích cho không chỉ hai quốc gia Thái Lan và Nhật Bản, mà còn cho cả châu Á nói chung.
Theo baoquocte/Nikkei Asian Review
“Vết c.hém” mới trong thỏa thuận hạt nhân Iran
Hôm 5-11, Tổng thống Iran Hassan Rouhani tuyên bố nước này sẽ bắt đầu đưa khí uranium vào khoảng 1.000 máy ly tâm tại cơ sở hạt nhân Fordow, căn cứ được xây dựng bên trong một ngọn núi. Đây được xem là động thái mới nhất đưa chính quyền Iran ngày càng xa rời thỏa thuận hạt nhân mà họ từng ký với các cường quốc thế giới từ khi Mỹ tuyên bố rút lui cách dây một năm.
Đại diện Iran tại cơ quan nguyên tử quốc tế (IAEA) Kazem Ghaibabadi cho biết, Iran đã thông báo với tổ chức này về việc khởi động quá trình đưa chất UF6 (uranium hexafluoride) vào các máy ly tâm tại Fordow. Thỏa thuận hạt nhân năm 2015 cấm sử dụng các nguyên liệu hạt nhân tại Fordow, và việc đưa UF6 vào các máy ly tâm đồng nghĩa với việc cơ sở này sẽ trở thành một căn cứ hạt nhân chứ không còn là khu vực nghiên cứu.
Bên trong cơ sở hạt nhân Fordow của Iran. Ảnh tư liệu
Tuyên bố của nhà lãnh đạo Iran là diễn biến đáng chú ý bởi 1.044 máy ly tâm tại cơ sở Fordow vốn bị bỏ không theo các điều khoản của thỏa thuận 2015. Điều này cũng tạo áp lực lớn đối với các nước châu Âu vẫn còn tuân thủ thỏa thuận và muốn chừa cho Iran một con đường để xuất khẩu dầu thô ra bên ngoài. Tổng thống Rouhani trước đó đã đe dọa rút Iran khỏi thỏa thuận hạt nhân vào đầu tháng 1-2020, hành động về cơ bản sẽ đồng nghĩa với việc chấm dứt các hoạt động giám sát quốc tế đối với chương trình làm giàu nguyên liệu sản xuất vũ khí hạt nhân của quốc gia này.
Tổng thống Iran phát biểu trong một chương trình được truyền hình trực tiếp: "Chúng tôi hoàn toàn ý thức được sự nhạy cảm của các đối tác về cơ sở Fordow và các máy ly tâm... Tuy nhiên, chúng tôi không thể chấp nhận việc trong khi mình hoàn toàn tôn trọng các cam kết còn đối phương thì không". Nhà lãnh đạo Iran không nói rõ liệu các máy ly tâm có làm giàu uranium hay không.
Người phát ngôn Liên minh châu Âu (EU) Maja Kocijancic cho biết khối này lo ngại về quyết định của Iran. Pháp hối thúc Iran rút lại quyết định của mình trong khi Ngoại trưởng Anh Dominic Raab cho rằng "hành động mới nhất của Iran hoàn toàn đi ngược lại thỏa thuận và đặt ra mối nguy đối với an ninh quốc gia". Nga cũng bày tỏ lo ngại, dù rằng quốc gia này có mối quan hệ khá tốt đẹp với Iran. Người phát ngôn của Tổng thống Nga Dmitry Peskov nói: "Chúng tôi đang theo sát tình hình. Nga ủng hộ việc duy trì thỏa thuận". Ông Peskov cho biết thêm Moscow hoàn toàn hiểu các lo ngại của Tehran đối với "những đòn trừng phạt chưa từng có t.iền lệ và phi pháp" mà Washington áp đặt.
Trước đó, ngày 4-11, Nhà Trắng vừa ra quyết định trừng phạt các thành viên thân cận của Lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei, một phần trong chiến dịch gia tăng sức ép tối đa nhằm vào Tehran. Về tuyên bố mới của Tehran, Washington cho rằng đây là "bước tiến dài theo hướng sai lầm," nhấn mạnh Iran không có bất kỳ lý do nào để mở rộng chương trình làm giàu uranium.
Giới chuyên gia nhận định tuyên bố của Iran là một vết c.hém sâu đối với thỏa thuận hạt nhân vốn đã bị xói mòn lâu nay. Học giả Richard Nephew thuộc ĐH Columbia, người từng tham gia thúc đẩy thỏa thuận 2015 khi vẫn còn là một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ nói: "Các bên ngày càng tiến gần tới khả năng dùng vũ lực. Họ đang g.iết dần mòn thỏa thuận hạt nhân".
Tuy nhiên, Tổng thống Iran khẳng định những biện pháp mà họ tiến hành, như vượt quá giới hạn quy định trong thỏa thuận về làm giàu uranium và kho chứa hạt nhân, có thể được rút lại nếu châu Âu tìm cách giúp Tehran tránh được các đòn trừng phạt mà Mỹ áp đặt, những biện pháp đang bóp nghẹt ngành xuất khẩu dầu thô của quốc gia này. Các chính phủ châu Âu đã vật lộn tìm cách thiết lập một cơ chế thương mại nhằm cho phép DN quốc tế có thể làm ăn với Iran mà không vi phạm lệnh trừng phạt của Mỹ. Tuy nhiên, cơ chế thương mại này vẫn chưa có hiệu lực trong khi khoản tín dụng trị giá 15 tỷ USD mà Pháp hứa hẹn dành cho Iran cũng không thấy tăm hơi.
Có một thực tế là Trung Quốc, Ấn Độ và Nga không chịu nhiều áp lực từ thị trường dầu mỏ đến mức phải tìm cách giúp đỡ Iran. Nhu cầu tiêu thụ toàn cầu giảm, nguồn cung lại dồi dào, còn giá dầu thì vẫn ở mức thấp. Vậy tại sao họ phải mạo hiểm đối đầu với các đòn trừng phạt của Mỹ để mua dầu từ Iran? Trung Quốc là khách hàng mua dầu lớn nhất của Iran song sản lượng thu mua hiện khá ít. Từ khi Mỹ áp đặt trừng phạt, Trung Quốc đã chuyển hướng sang nguồn cung khác là Saudi Arabia. Ấn Độ cũng có rất nhiều nguồn cung dầu thô để lựa chọn thay vì phải mạo hiểm. Trong khi đó Nga dường như không có nhiều động lực để hậu thuẫn một nhà xuất khẩu dầu mỏ khác, nhất là trong bối cảnh họ đang cùng Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) tìm cách cắt giảm sản lượng.
Iran từng trải qua vài cú sốc khi nền kinh tế bị cô lập. Song hiện có nhiều tín hiệu cho thấy nền kinh tế này đang trên đà phục hồi và ổn định. Quỹ T.iền tệ quốc tế và Ngân hàng Thế giới ước tính nền kinh tế Iran sẽ từ suy thoái hồi phục lên mức tăng trưởng 0% trong năm 2020. Lạm phát trong năm 2019 là 35,7% sẽ giảm xuống 31% vào năm tới trong khi đồng rial duy trì mức ổn định so với đồng USD, trong khi tỷ lệ thất nghiệp sụt giảm.
Theo Foreign Affairs, nền kinh tế Iran vẫn đứng vững vì họ có sự đa dạng, một thực tế mà Washington thường bỏ qua. Vào năm 2017, dầu thô chỉ chiếm 43% khối lượng xuất khẩu, vì vậy khi lĩnh vực này bị ảnh hưởng, các ngành hàng khác như nông nghiệp nhanh chóng trở thành đệm đỡ giúp Iran hóa giải phần nào gánh nặng thu nhập do thiệt hại trong xuất khẩu dầu thô.
Một số nhà phân tích từng dự đoán rằng các đối tác của Iran tại châu Âu và châu Á sẽ phớt lờ sức ép của Mỹ và giúp đỡ nền kinh tế Iran. Một số khác lại dự đoán các đòn trừng phạt sẽ đẩy nền kinh tế Iran tới "đường cùng", buộc Tehran phải lựa chọn giữa việc đầu hàng hoặc sụp đổ. Tuy nhiên, không dự báo nào trở thành hiện thực. Thay vào đó, Iran giờ đã bước sang năm thứ hai dưới áp lực tối đa từ Mỹ, với sự tự tin vào một nền kinh tế ổn định và vị thế khu vực vững chắc.
Theo giới phân tích, Iran sẽ tiếp tục làm náo loạn thị trường dầu mỏ trong khi củng cố các lĩnh vực kinh tế khác, và Tehran sẽ tiếp tục mở rộng chương trình hạt nhân trong khi khước từ đối thoại với Washington.
Hồng Phúc
Theo phapluatxahoi.vn
Trung Quốc và “vũ khí nước” Tờ Nikkei Asian Review của Nhật Bản vừa cho đăng tải bài phân tích có tựa đề "Trung Quốc biến nguồn nước thành vũ khí, gây thêm hạn hán ở châu Á" của giáo sư Ấn Độ Brahma Chellaney, tố cáo Trung Quốc lợi dụng vị trí đầu nguồn các con sông chảy qua các nước khác, ồ ạt xây đ.ập để biến...
