Ngoại giao thiếu nhất quán Mỹ – Trung: Biển Đông vẫn nóng
Với chính sách ngoại giao đầy mâu thuẫn, Mỹ và Trung Quốc khiến các nước phải dò đoán và các cuộc khủng hoảng kéo dài hơn.
Mỹ và Trung Quốc là 2 cường quốc lớn do đó, chính sách ngoại giao của hai nước có ảnh hưởng lớn tới toàn thế giới.
Vấn đề ở đây là cả Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Barack Obama là giảm vị thế lãnh đạo toàn cầu của hai nước này để tập trung vào các vấn đề đối nội bức thiết hơn. Tuy nhiên, cả ông Tập Cận Bình và ông Obama đều có những ưu tiên nhất định ở bên ngoài mà họ sẵn sàng đơn phương theo đuổi một cách quyết liệt.
Chiến thuật &’tằm ăn dâu’ và động thái tiếp của TQ ở Biển Đông
Mỹ với chính sách ngoại giao của “chiếc búa và cái đinh”
Gần đây nhất, ông Obama có bài diễn thuyết thiếu nhất quán về chính sách ngoại giao. Trong bài phát biểu tại Học viện quân sự West Point, ông cho rằng Mỹ không có lợi ích cốt lõi trong việc tham gia vào các cuộc xung đột. Ông nhấn mạnh chiến lược đầu tư cho các mối quan hệ đối tác đồng minh và quân sự chỉ là giải pháp cuối cùng.
“Chúng ta có chiếc búa tốt nhất không có nghĩa mọi vấn đề đều là một chiếc đinh”, ông nói.
Tuy nhiên, xét về cách thức can thiệp quân sự kiểu mới, ông Obama không ngần ngại “dùng búa”. Thực ra, ông tỏ ra quyết liệt hơn người tiền nhiệm. Ước tính, hàng nghìn người đã thiệt mạng trong các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái dưới sự lãnh đạo của ông và các cuộc tấn công này liên tiếp vi phạm chủ quyền của các nước khác.
Mối đe dọa với nước Mỹ phải lớn đến mức nào để Obama quyết định can thiệp?
Nghị sĩ Mỹ bóc trần chiến lược “gặm nhấm” Biển Đông của TQ
Chính sách ngoại giao kiểu này có vẻ giống 2 mặt của một đồng xu. Do e ngại rủi ro của can thiệp quân sự kiểu truyền thống, ông Obama sẵn sàng áp dụng các phương án can thiệp kiểu mới. Biện hộ cho những hành động can thiệp đơn phương này, ông Obama cho rằng Mỹ có thể “hành động trực tiếp khi cần thiết để tự vệ”. Tuy nhiên, mối đe dọa với nước Mỹ phải lớn đến mức nào để Obama quyết định can thiệp?
Phản ứng trước việc lực lượng Hồi giáo cực đoạn chiếm thành phố Mosul của Iraq, ông Obama tuyên bố “không loại trừ bất kỳ khả năng nào” khi nói về cách đáp trả của Mỹ. Tuy nhiên, ông cũng nói “sẽ không đưa quân Mỹ quay trở lại Iraq”.
Iraq phơi bày rõ nhất sự mâu thuẫn của ông Obama. Cuộc xung đột này là mối đe dọa thực sự đối với các lợi ích của Mỹ. Tuy nhiên, ông Obama cho rằng việc ông rút khỏi các cuộc chiến tranh ở Afghanistan và Iraq là thắng lợi về ngoại giao.
Ngoài ra, ông Obama cũng không đề cập đến việc sẽ bảo vệ Philippines trong tranh chấp của nước này với Trung Quốc tại Biển Đông mặc dù tuyên bố quyết tâm bảo vệ Philippines của Mỹ là “sắt thép”.
Về lâu dài, chính sách ngoại giao tránh rủi ro và đầy mâu thuẫn của ông Obama làm tổn hại tới lợi ích của nước Mỹ.
Chi tiết chiến thuật, thủ đoạn leo thang giàn khoan 981 của Trung Quốc
Trung Quốc và chính sách “gần cứng rắn, xa mềm mỏng”
Video đang HOT
Chủ tịch Tập Cận Bình có nhiều các kế hoạch cải cách đầy tham vọng nhằm thay đổi mô hình kinh tế của Trung Quốc. Đây là một thí nghiệm mà Trung Quốc chưa từng trải qua và có thể điều đó lý giải tại sao Bắc Kinh vẫn không sẵn lòng và chưa đủ khả năng để trở thành một “người chơi có trách nhiệm” trên bàn cờ thế giới. Ông Tập Cận Bình muốn hạ thấp vị thế toàn cầu của Trung Quốc cho tới khi nước này thực sự mạnh mẽ hơn nhiều.
Trung Quốc chưa sẵn sàng dấn thân vào các mối quan hệ quốc tế nên đến nay nước này vẫn theo đuổi chính sách không can thiệp vào công việc nội bộ của quốc gia khác như các thập kỷ qua. Sau khi phiến quân dòng Sunni chiếm thành phố lớn thứ hai Iraq, Trung Quốc thậm chí còn không đưa ra tuyên bố lên án các cuộc tấn công này. Nước này bỏ phiếu trắng tại Liên Hợp Quốc về việc Nga sát nhập bán đảo Crimea và đứng bên lề cuộc khủng hoảng Ukraine, không ngả về Nga hay phương Tây.
Trung Quốc “im hơi lặng tiếng” trước các vấn đề toàn cầu nhưng hung hăng ngang ngược trong khu vực.
Giàn khoan thứ 2 đặt cửa vịnh Bắc Bộ: Thủ thuật thủ đoạn của TQ!
Nhưng về những lợi ích cốt lõi ở sát biên giới Trung Quốc, ông Tập Cận Bình tỏ ra rất hiếu chiến. Năm 2013, Trung Quốc thiết lập “Vùng phòng không xác định” trên biển Hoa Đông, yêu cầu các máy bay nước ngoài bay qua vùng này phải gửi báo cáo cho giới chức Trung Quốc. Kết quả không khiến dư luận ngạc nhiên, mối quan hệ Nhật – Trung leo thang căng thẳng sau hành động này của Bắc Kinh.
Trung Quốc tuyên bố chủ quyền với gần như toàn bộ diện tích Biển Đông. Trong năm 2014, Trung Quốc đã có hàng hoạt hành động đẩy căng thẳng Biển Đông lên cao cho thấy nước này sẵn sàng sử dụng hành động để hiện thực hóa các yêu sách lãnh thổ. Điển hình là hành động ngang ngược hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Mới đây nhất, Trung Quốc cũng tuyên bố triển khai thêm 4 giàn khoan khác vào Biển Đông nhằm khai thác dầu mỏ mặc dù biết những hành động này sẽ “chạm dây thần kinh nhạy cảm” của Việt Nam và Philippines.
Tất cả các hành động của Trung Quốc một phần vì Ông Tập muốn đánh lạc hướng dư luận khỏi những vấn đề ngày càng nghiêm trọng trong nội bộ Trung Quốc. Tuy nhiên, những hành động ngoại giao bộc phát vừa qua của nước này sẽ có những tác động nguy hiểm, làm tổn hại tới lợi ích kinh tế của Trung Quốc về dài hạn.
Ai gánh chịu sự thiếu nhất quán của Trung Quốc và Mỹ?
Cả ông Obama và ông Tập Cận Bình đều thiếu sự nhất quán trong các chính sách ngoại giao. Về lâu dài, điều đó sẽ gây hại cho cả hai nước.
Tình trạng “bất nhất” như trên khiến cả hai nhà lãnh đạo này rơi vào thế khó xử. Chính sách ngoại giao không thống nhất khiến các quốc gia khác phải dò đoán, làm giảm sự hợp tác toàn cầu và để các cuộc khủng hoảng như Ukraine, Iraq hay Biển Đông bùng phát mạnh hơn, kéo dài hơn và lan rộng hơn.
Các nước đồng minh và láng giềng phải gánh chịu hậu quả của các chính sách ngoại giao này. Họ không thể trông chờ hai quốc gia quyền lực nhất thế giới đóng vai trò lãnh đạo toàn cầu nhưng họ vẫn phải chuẩn bị cho những hành động khó lường và đơn phương của hai nước này. Các quốc gia bị kẹt “giữa hai làn đạn” sẽ chịu hậu quả nặng nề nhất.
Việc ông Tập và ông Obama tập trung vào các vấn đề nội bộ là điều có thể hiểu được tuy nhiên nếu hai ông giải quyết được các mâu thuẫn về chính sách ngoại giao thì điều đó sẽ giúp ích cho các vấn đề nội bộ của hai nền kinh tế lớn nhất thế giới này.
Theo Kiến thức
Obama đang đau đầu với những vấn đề gì?
Tổng thống Mỹ Barack Obama, ngày 28/5, đã bảo vệ chính sách ngoại giao của mình trong một bài phát biểu ở Học viện Quân sự Mỹ ở West Point, trong đó ông trình bày một chính sách ngoại giao theo chủ nghĩa can thiệp, nhưng không quá mức.
CNN đưa tin, bài phát biểu được Obama đưa ra trong bối cảnh chính sách ngoại giao của Tổng thống Mỹ chịu nhiều chỉ trích gay gắt, sau khi ông công du tới châu Á tháng trước.
Obama người đã thận trọng tránh bất kỳ một kiểu đối đầu quân sự khi phản ứng trước những thách thức ở Syria và Ukraina - phản hồi rằng mục tiêu của ông là tránh mắc phải "những sai lầm" đắt giá trên trường quốc tế.
Tổng thống Barack Obama khi phát biểu tại Học viện Quân sự Mỹ ở West Point. (Ảnh: AP)
Nhưng thế giới không chờ đợi ai. Obama có thể chủ trương một chính sách ngoại giao né tránh rủi ro, nhưng ông lại đối mặt với hàng loạt thử thách cấp bách trên toàn cầu mà nhiều khả năng sẽ chi phối phần còn lại trong nhiệm kỳ của ông.
Nga
Khủng hoảng chính trị ở Ukraina và việc Tổng thống Putin sáp nhập bán đảo Crưm đã đẩy Nga và Mỹ vào căng thẳng. Điều này đã nhanh chóng trở thành một cuộc khủng hoảng ngoại giao lớn của chính quyền Obama, thử thách sự can đảm của Mỹ và liên minh của nước này với châu Âu.
Mỹ và các đồng minh cáo buộc Moscow ủng hộ phe li khai và gây bất ổn ở miền đông Ukraina. Và trong khi khen ngợi cuộc bầu cử ở Ukraina hồi cuối tuần trước, phương Tây cáo buộc Nga tìm cách phá vỡ cuộc bỏ phiếu.
Nga còn bị loại khỏi nhóm các nước công nghiệp phát triển nhất thế giới G8. Mỹ và Liên minh châu Âu cũng áp đặt một loạt đòn cấm vận lên các quan chức và công ty Nga.
Mỹ cho rằng, Nga đang cảm thấy sức nóng kinh tế từ cấm vận, nhưng trong tháng này ở Thượng Hải, ông Puntin đã ký thỏa thuận bán khí đốt trị giá 400 tỷ USD cho Trung Quốc trong vòng 30 năm.
Không chỉ có thế, Nga còn chứng minh nước này có thể trả đũa. Mặc dù Washington và Moscow đã cùng làm việc về một thỏa thuận nằm loại bỏ vũ khí hóa học ở Syria, việc Nga ủng hộ Tổng thống Bashar al-Assad và cam kết cung cấp vũ khí cho các chính phủ ở Trung Đông tiếp tục khiến Mỹ "đau đầu".
Với quyền phủ quyết trong vai trò thành viên thường trực tại Hội đồng Bảo an, Nga có thể vô hiệu hóa hành động về các cuộc khủng hoảng trên thế giới. Mỹ cần phải hợp tác với Nga về một thỏa thuận hạt nhân với Iran và ngăn chặn tham vọng hạt nhân của Triều Tiên.
Syria
Ba năm lao vào nội chiến đẫm máu, phe đối lập ở Syria vẫn non yếu trong khi các nhóm cực đoan ngày càng lớn về số lượng và ảnh hưởng, còn Tổng thống al-Assad vẫn giữ vững quyền lực.
Nỗ lực kéo dài nhằm đưa phe đối lập và chính phủ vào bàn đàm phán hòa bình đã thất bại. Thương lượng chính trị dường như càng xa vời hơn bao giờ hết và thảm họa nhân đạo ngày càng trầm trọng.
Obama phải chịu áp lực rất lớn từ nhiều cố vấn cấp cao cho rằng, Mỹ phải tham gia sâu hơn vào cuộc xung đột này. Nếu không có một sự thay đổi quyết định về cán cân sức mạnh quân sự thì ít có khả năng Tổng thống Assad sẽ cảm thấy buộc phải nhượng bộ.
Iran
Các cường quốc thế giới chỉ còn chưa đầy 2 tháng nữa là đến thời hạn chót 20/7 phải đạt một thỏa thuận toàn diện với Iran về chương trình hạt nhân của nước này.
Thỏa thuận tạm thời đạt được với Tehran hồi tháng 11 năm ngoái đã nới lỏng một số lệnh cấm vận kinh tế để đổi lấy việc Iran phải cắt giảm nhiều phần trong chương trình hạt nhân của nước này.
Trong khi Mỹ và một số nước nghi ngờ Iran đang nỗ lực chế tạo vũ khí nguyên tử, Tehran khẳng định các ý định hạt nhân của nước này chỉ phục vụ mục đích hòa bình.
Nhóm đàm phán Mỹ cho rằng, tiến bộ đã đạt được ở một số vòng đàm phán và nhóm P5 1 - gồm Mỹ, Trung Quốc, Nga, Anh, Pháp, Đức - và Iran đã bắt đầu soạn thảo một thỏa thuận.
Tuy nhiên, vẫn còn quá nhiều trở ngại lớn, trong đó có tương lai của lò phản ứng nước nặng ở Arak, cơ sở ngầm ở Fordo và liệu Iran có tiếp tục giữ quyền làm giàu một số lượng nhỏ hạt nhân cấp độ thấp ở trong nước để phục vụ nghiên cứu và y học hay không.
Iran tuyên bố đó là những điểm bất biến nhưng chúng lại bị Israel và Mỹ phản đối.
Một báo cáo mới đây của Liên Hợp Quốc cũng cảnh báo Iran tiếp tục theo đuổi khả năng về tên lửa đạn đạo, và Tehran dường như không muốn thảo luận về công nghệ hạt nhân như một phần đàm phán hạt nhân, khiến Mỹ và các đồng minh châu Âu không hài lòng.
Đe dọa khủng bố
Mỹ đã tiêu diệt được trùm khủng bố Osama bin Laden và làm giảm sức mạnh của ban lãnh đạo al-Qaeda ở Pakistan. Tuy nhiên, một báo cáo của Bộ Ngoại giao ở Washington nói rằng các tổ chức chi nhánh của mạng lưới này đang ngày càng tàn ác hơn.
Một loạt đe dọa tấn công các mục tiêu Mỹ và phương Tây đang gây quan ngại bên trong cộng đồng tình báo Mỹ. Báo cáo của Bộ Ngoại giao cho thấy, chi nhánh al-Qaeda ở Yemen đang tiếp tục gây ra mối đe dọa lớn nhất đối với Mỹ.
Châu Á
Các cuộc khủng hoảng ở Ukraina và Syria đã phân tán sự tập trung của chính quyền Obama vào chủ trương "xoay trục tới châu Á" vốn đã được hoạch định để tăng cường sự hiện diện của Mỹ trong khu vực và đối trọng với Trung Quốc.
Tuy nhiên, châu lục này cũng đang chứng kiến nhiều bất ổn, và việc kiềm chế Trung Quốc tỏ ra là một thách thức rất lớn.
Trong khi giữa Nhật Bản và Trung Quốc đang leo thang căng thẳng về một chuỗi đảo ở Biển Hoa Đông thì Bắc Kinh còn gia tăng các tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông.
Hai đồng minh thân thiết nhất của Mỹ trong khu vực - Nhật Bản và Hàn Quốc - đang bất hòa bởi những gì Seoul coi là thiếu ăn năn về quá khứ cai trị thuộc địa tàn ác của Nhật.
Ở Đông Nam Á, Thái Lan tiếp tục bế tắc chính trị, với việc quân đội đã tiến hành đảo chính hồi tuần trước.
Tham vọng của Washington nhằm tăng cường thương mại với khu vực dường như cũng bị cản trở. Obama công du tới Nhật Bản hồi tháng trước, để tiến tới một thỏa thuận với Nhật Bản nhằm thúc đẩy Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP), nhưng đã phải rời Tokyo "với hai bàn tay trắng".
Đó là chưa kể những khó khăn của Mỹ trong quan hệ với Ai Cập sau bầu cử và nỗ lực cứu vãn tiến trình hòa bình Trung Đông sau khi các cuộc hội đàm đổ vỡ hồi tháng trước.
Tìm cách vận hành một chính sách ngoại giao tránh né rủi ro trong khi đối mặt với những ý kiến kêu gọi Mỹ phải xốc vác hơn nữa, rõ ràng ông Obama đang phải đối mặt với rất nhiều bài toán nan giải.
Thanh Hảo
Theo_VietNamNet
Nhật Bản đẩy mạnh trợ giúp các nước có tranh chấp với Trung Quốc Thủ tướng Shinzo Abe khẳng định trọng tâm trong dự thảo chính sách ngoại giao mới của Nhật Bản sẽ tập trung tăng cường hỗ trợ hàng hải cho Việt Nam để đối phó với tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc trên Biển Đông. Theo tờ Tiếng nói nước Nga, chiến lược mở rộng ngoại giao của Thủ tướng Abe không nằm...