Ngoài Fordow của Iran, thế giới còn bao nhiêu căn cứ quân sự ngầm?

Các bức ảnh vệ tinh đã hé lộ nhiều địa điểm quân sự bí mật trên thế giới bao gồm cơ sở hạt nhân Fordow của Iran, nơi đang là tâm điểm chú ý trong đợt không kích gần đây của Israel.

Cơ sở hạt nhân Fordow của Iran nằm sâu dưới lòng núi gần thành phố Qom. Độ sâu chính xác của cơ sở này không được công khai, nhưng một số nguồn tin cho rằng nó nằm dưới độ sâu từ 80 – 90m, được xây dựng bằng bê tông cốt thép kiên cố, và được nhiều hệ thống phòng không bao quanh bảo vệ. Ngay cả khi bị không kích trực tiếp, cơ sở này vẫn có thể tồn tại và tiếp tục hoạt động.

“Fordow là cơ sở tối quan trọng trong hoạt động hạt nhân của Iran”, ông Behnam Ben Taleblu, thành viên cấp cao tại Quỹ Bảo vệ Dân chủ tại Mỹ chia sẻ với tờ Financial Times.

Cơ sở hạt nhân Fordow của Iran được chụp ngày 14/6. Ảnh: Planet Labs PBC

Theo ước tính của Viện Khoa học và An ninh Quốc tế, Fordow có thể sản xuất đủ uranium cấp độ vũ khí cho 9 quả bom hạt nhân trong khoảng 3 tuần.

Iran thông báo cơ sở Fordow đã bị tấn công vào tuần trước, song thiệt hại không đáng kể. Hầu hết các nhà phân tích quân sự cho rằng, địa điểm này chỉ có thể bị hư hại nặng nề hoặc bị phá hủy bằng bom phá boongke thông minh hạng nặng GBU-57/B với trọng lượng hơn 13.600kg do Mỹ sản xuất, và thường được thả từ máy bay ném bom tàng hình B-2.

Tuy nhiên, nhà phân tích Danny Citrinowicz tại Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia Israel, nhận định: “Fordow vẫn là một thách thức lớn. Cơ sở này được gia cố rất kỹ, và nằm sâu trong núi. Tôi không chắc chúng ta có thể gây ra mức độ thiệt hại bao nhiêu ở đó”.

Theo tờ Newsweek, trên thực tế, ngoài Fordow của Iran, hầu hết các cường quốc quân sự đều đã xây dựng những boongke nằm sâu dưới lòng đất, mà trong đó một số đã có từ thời Chiến tranh Lạnh. Theo ước tính có thể có hơn 10.000 địa điểm như vậy trên khắp thế giới, nhưng chỉ một số ít được biết đến.

Mỹ

Khu phức hợp núi Raven ở Pennsylvania. Ảnh: Google Earth

Tại Mỹ, khu phức hợp núi Raven ở Pennsylvania còn được gọi là “Lầu Năm Góc ngầm” kết nối với núi Weather ở Virginia và núi Cheyenne ở Colorado. Các địa điểm này được xây dựng để duy trì hoạt động của chính phủ Mỹ trong trường hợp khủng hoảng.

Trong đó, núi Cheyenne là nơi hoạt động của Bộ Tư lệnh Phòng thủ Hàng không Vũ trụ Bắc Mỹ (NORAD), và được thiết kế để chịu được vụ nổ hạt nhân 30 megaton. Tại Bắc Dakota, Căn cứ Không quân Minot của Mỹ còn có một mạng lưới các hầm ngầm chứa tên lửa hạt nhân.

Ngoài ra, căn cứ West Fort Hood ở Texas từng cất giữ vũ khí hạt nhân trong các đường hầm đào sâu vào sườn đồi. Trong Chiến tranh Lạnh, Dự án Iceworm ở Greenland là nơi Mỹ cất giữ thiết bị hạt nhân trong các đường hầm băng tại Trại Century.

Nga

Núi Yamantau ở Nga. Ảnh: Newsweek

Hệ thống vận tải ngầm bí mật của Nga Metro-2 hay còn gọi là D-6 được cho liên kết các sở chỉ huy quan trọng phía dưới thủ đô Moscow với các cơ sở như sân bay Vnukovo-2.

Trong khi đó, núi Yamantau bí ẩn ở phía nam Ural được cho là cất giấu một kho vũ khí hạt nhân, hoặc cơ sở chỉ huy rộng lớn của Nga.

Trung Quốc

Căn cứ Hải quân Longpo của Trung Quốc. Ảnh: Google Earth

Căn cứ Hải quân Longpo của Trung Quốc nằm trên đảo Hải Nam bao gồm một hệ thống đường hầm tinh vi cho phép tàu ngầm ra và vào một cách bí mật.

Cơ sở này là một tổ hợp ngầm được thiết kế để bảo vệ tàu ngầm hạt nhân của Trung Quốc khỏi sự giám sát trên không, cùng nguy cơ bị tấn công. Căn cứ này bao gồm 6 cầu cảng với mỗi cầu cảng dài 230m, và có khả năng chứa tới 12 tàu ngầm. Longpo là một phần của tổ hợp Căn cứ Hải quân Yulin quy mô lớn hơn, nơi đóng vai trò là trung tâm chiến lược cho Hạm đội Nam Hải của Hải quân Trung Quốc.

Bên cạnh đó, Dự án 131 ở tỉnh Hồ Bắc của Trung Quốc cũng là một địa điểm chỉ huy khác thời Chiến tranh Lạnh, song hiện đã ngừng hoạt động.

Triều Tiên

Cơ sở ngầm Kumchang-ri của Triều Tiên. Ảnh: Google Earth

Triều Tiên đã xây dựng các căn cứ tên lửa ngầm rộng lớn bao gồm cơ sở Kumchang-ri được phát hiện vào năm 1989. Dù Bình Nhưỡng tuyên bố đây là nơi lưu trữ lương thực, nhưng tình báo Mỹ nghi ngờ cơ sở này được sử dụng cho mục đích hạt nhân. Những căn cứ này nằm sâu trong núi, và được thiết kế để chống chọi trước các cuộc tấn công.

Iran mở rộng cơ sở bí mật

Fordow không phải là địa điểm an toàn duy nhất của Iran. Tehran được cho đang xây dựng một cơ sở được bảo vệ thậm chí còn nghiêm ngặt hơn tại Kuh-e Kolang Gaz La hay còn được gọi là núi Pickaxe ở phía nam Natanz. Địa điểm này được cho nằm ở độ sâu lớn dưới lòng đất với ít nhất 4 lối vào đường hầm, và không gian bên trong rộng hơn so với cơ sở Fordow. Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) không được phép kiểm tra nơi đây.

Fordow được xây dựng bí mật, nhưng đã bị phát hiện vào năm 2009 khi các quan chức Mỹ, Anh, và Pháp giải mật thông tin tình báo về sự tồn tại của cơ sở này. Thông tin tiết lộ dẫn đến việc Iran phải chịu các lệnh trừng phạt tăng cường. Fordow còn là trọng tâm trong thỏa thuận hạt nhân mang tên Kế hoạch hành động toàn diện chung (JCPOA) năm 2015 do chính quyền của cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama đàm phán với phía Iran.

Sau khi ông Trump rút Mỹ khỏi thỏa thuận JCPOA vào nhiệm kỳ đầu làm tổng thống vào năm 2018, Iran đã tiếp tục làm giàu uranium ở mức độ cao hơn bằng cách tái khởi động cơ sở Fordow.