Nghĩa địa xác ướp chim cánh cụt dưới băng Nam Cực

Các nhà nghiên cứu tìm thấy nhiều xác ướp chim cánh cụt được bảo quản nguyên vẹn trong suốt 800 năm và chỉ phát lộ khi tuyết tan gần đây.

Xác chim cánh cụt non 800 năm tuổi trên đảo Ross. Ảnh: Steven Emslie.

Nhà nghiên cứu Steven Emslie tìm thấy cả xác chết cổ đại và xác trông còn mới của chim cánh cụt Adelie ở Irizar, mỏm đá nằm phía nam sông băng Drygalski Ice Tongue thuộc vùng ven biển của đảo Scott trên biển Ross. Phần lớn xác chết là chim non, chết thường xuyên và tích tụ dần ở các đàn. Tuy nhiên, những xác chết còn mới khiến Emslie bối rối bởi không có ghi chép nào về đàn chim cánh cụt sinh sống ở khu vực này từ khi những nhà thám hiểm đầu tiên (Robert Falcon Scott) tới biển Ross vào năm 1901-1903.

Emslie nhận thấy lượng lớn xương chim non nằm rải rác trên mặt đất cùng với vết phân chim, chứng tỏ khu vực này gần đây từng có sự sống, nhưng điều đó không thể xảy ra. Một số xương đến từ xác chim non hoàn chỉnh còn lông bị phân hủy bênh cạnh những xác ướp hoàn chỉnh. Emslie và đồng nghiệp thu thập một số xác chim trên mặt đất để phân tích kỹ hơn và xác định niên đại bằng đồng vị carbon. Họ công bố kết quả nghiên cứu hôm 18/9 trên tạp chí Ecology.

Nhóm nghiên cứu tìm thấy nhiều ụ sỏi cũ nằm rải rác quanh mỏm đá. Những ụ đất này là các địa điểm làm tổ trước đây của chim cánh cụt Adelie bởi chúng sử dụng sỏi để xây tổ. Khi khu vực bị bỏ hoang, các hòn sỏi sẽ phân tán và rất dễ nhận biết do có cùng kích thước.

“Chúng tôi khai quật 3 trong số các ụ đất, sử dụng phương pháp tương tự những nhà khảo cổ, nhằm thu thập phần mô của chim cánh cụt, xương, lông và vỏ trứng, cũng như phần cứng của con mồi trong phân (xương cá)”, Emslie cho biết.

Kết quả phân tích cho thấy ít nhất 3 giai đoạn mỏm đá này là nơi sinh sản của chim cánh cụt. Thời kỳ cuối cùng kết thúc vào khoảng 800 năm trước. Khi đó, do lượng tuyết bao phủ dày lên hoặc vì nhiều yếu tố khác, xác chim mới chết bị vùi dưới băng tuyết và được bảo quản nguyên vẹn, chỉ lộ ra khi tuyết tan gần đây.

Hiện tượng ấm lên toàn cầu khiến nhiệt độ hàng năm ở biển Ross tăng 1,5 – 2,0 độ C từ thập niên 1980. Ảnh vệ tinh trong thập niên vừa qua cho thấy mỏm đá đang dần nhô lên từ dưới lớp tuyết.