Nghị sĩ Mỹ đòi điều tra vụ Tổng thống Afghanistan bỏ chạy ra nước ngoài

Thành Đạt22:20 25/08/2021

Các thành viên của đảng Cộng hòa kêu gọi điều tra cáo buộc Tổng thống Afghanistan bỏ chạy ra nước ngoài khi Taliban kiểm soát thủ đô Kabul.

Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani (Ảnh: Getty).

Các thành viên của đảng Cộng hòa tại Ủy ban Giám sát Hạ viện Mỹ đã hối thúc Tổng chưởng lý Merrick Garland điều tra nghi vấn cho rằng, Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani đã bỏ trốn khỏi đất nước vào tuần trước với số tiền thuế lớn của người Mỹ.

Trong thư gửi Tổng chưởng lý Merrick Garland và Ngoại trưởng Antony Blinken hôm 24/8, các nghị sĩ James Comer và Glenn Grothman nhấn mạnh rằng, chính quyền Tổng thống Joe Biden “phải làm mọi cách trong khả năng của mình để thu hồi bất kỳ khoản tiền bất hợp pháp nào bị Tổng thống Ghani biển thủ”.

Hai nghị sĩ Mỹ cũng cho rằng hành động của Tổng thống Ghani “nhiều khả năng” đã đẩy nhanh quá trình giành quyền lực ở Afghanistan của Taliban, dẫn đến “tình hình hỗn loạn hiện nay mà người dân Mỹ và các đồng minh của Mỹ phải đối mặt”.

Ông Ghani là tổng thống chính thức của chính quyền Afghanistan được phương Tây hậu thuẫn. Hôm 15/8, khi Taliban bao vây thủ đô Kabul từ mọi hướng, ông Ghani cùng với một số quan chức cấp cao của chính quyền đã lên máy bay rời đất nước trước khi các tay súng Taliban kiểm soát thủ đô Kabul và chiếm dinh tổng thống.

Video đang HOT

Các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất ( UAE) sau đó xác nhận Tổng thống Ghani và gia đình đã đến đây. Ông Ghani cho biết ông quyết định rời Afghanistan vì muốn ngăn có thêm đổ máu và tránh một “thảm họa lớn” sau khi Taliban chiếm thủ đô Kabul.

Trong video đăng tải trên Facebook cá nhân ngày 18/8, Tổng thống Ghani cho biết ông “đang tham vấn để trở lại đất nước, để có thể tiếp tục nỗ lực mang lại công lý cho người dân Afghanistan”. Ông Ghani khẳng định những cáo buộc nói ông “bán đứng” đất nước, “bỏ trốn vì lợi ích riêng để bảo toàn mạng sống của mình” là vô căn cứ.

Tại cuộc họp báo ngày 18/8, đại sứ Afghanistan tại Tajikistan Mohammad Zahir Aghbar cáo buộc Tổng thống Ghani biển thủ 169 triệu USD công quỹ, trong khi người phát ngôn Đại sứ quán Nga tại Afghanistan Nikita Ishenko cho biết ông Ghani đã rời đất nước cùng với “4 ô tô chất đầy tiền”.

Tổng thống Ghani đã bác bỏ các cáo buộc trên. Ông khẳng định đã đến UAE với hai bàn tay trắng, thậm chí không kịp thay dép để xỏ giày trước khi rời đi.

Bất chấp lý do mà ông Ghani đưa ra, các quan chức còn lại của chính quyền Afghanistan đã chỉ trích gay gắt hành động này của ông. Một quan chức chỉ trích việc ông chạy ra nước ngoài giống như là “bán đứng đất nước”. Bộ trưởng Quốc phòng Bismillah Khan Mohammadi đã đề nghị Tổ chức Cảnh sát Hình sự Quốc tế (Interpol) bắt giữ ông Ghani. Ngoài ra, ông Mohammadi cũng cáo buộc ông Ghani tham nhũng và “trói tay quân đội”.

Người phát ngôn Taliban ngày 22/8 cho biết tổ chức này đã ân xá cho Tổng thống lưu vong Ashraf Ghani và cho phép ông về nước nếu muốn.

Mỹ rơi vào thế khó khi Tổng thống Afghanistan chạy ra nước ngoài

Các cuộc đàm phán hòa bình giữa Taliban và chính phủ Afghanistan do Mỹ và đồng minh làm trung gian đã sụp đổ sau cuộc tháo chạy bất ngờ của Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani ra nước ngoài.

Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani (Ảnh: Reuters).

Theo Reuters, đằng sau cuộc tấn công chớp nhoáng của Taliban và sự sụp đổ chóng vánh của chính phủ Afghanistan trong những ngày qua là nỗ lực của Mỹ và đồng minh ở hậu trường, khi họ làm trung gian hòa giải giữa 2 lực lượng trong nhiều tuần.

Trong các cuộc đàm phán hòa bình trước đó ở Qatar, đại diện của phái đoàn Afghanistan và Taliban dự kiến đạt được một thỏa thuận trong đó tất cả các bên sẽ tuyên bố ngừng bắn trong hai tuần để đổi lấy việc Tổng thống Ghani từ chức và bắt đầu các cuộc đàm phán về việc thành lập một chính phủ chuyển tiếp.

Tuy nhiên, Reuters dẫn các nguồn thạo tin cho biết, nỗ lực đàm phán do Mỹ làm trung gian hòa giải đã sụp đổ khi ông Ghani quyết định từ chức và chạy khỏi đất nước hôm 15/8. Theo các quan chức, hành động mà ông Ghani mô tả là rời đi "để tránh đổ máu" đã gây bất ngờ cho phái đoàn đàm phán Afghanistan ở Doha, Qatar, các nhà ngoại giao Mỹ và ngay cả chánh văn phòng cũng như các trợ lý hàng đầu của ông.

Giới quan sát cho rằng, việc Taliban tiến về Kabul chớp nhoáng và việc ông Ghani tháo chạy đã khiến cho viễn cảnh đạt được thỏa thuận hòa bình trên giờ đây trở nên xa vời. Taliban ngày 15/8 đã vào được thủ đô Kabul và giành quyền kiểm soát hầu hết lãnh thổ. Giờ đây, thách thức sẽ là làm sao để Taliban chịu chia sẻ quyền lực khi họ đã nắm gần như toàn bộ chúng trong tay.

Diễn biến nhanh chóng trên chiến trường cũng khiến chính Taliban bất ngờ. Phó lãnh đạo Taliban Mullah Abdul Ghani Baradar - người đứng đầu phái đoàn đàm phán ở Qatar - hôm 16/8 thừa nhận rằng việc Taliban chiếm được Kabul nhanh chóng như vậy là không thể ngờ tới.

Đặc phái viên Mỹ Zalmay Khalilzad, người làm trung gian trong cuộc đàm phán giữa Afghanistan và Taliban, giờ đây dường như đang cố gắng tìm ra một hướng đi mới khi các cuộc thảo luận trước đó về cơ bản đã không còn nhiều ý nghĩa.

Tập trung của Mỹ lúc này là một cuộc chuyển giao quyền lực hòa bình và trơn tru cho một chính phủ mới bao gồm mọi thành phần trong xã hội Afghanistan, không chỉ Taliban. Điều này hiện trở thành thách thức lớn khi Taliban đang nắm quyền kiểm soát Afghanistan và họ có thể không sẵn lòng chia sẻ quyền lực với bên khác khi đang nắm trong tay lợi thế to lớn.

Taliban hiện đang nắm quyền kiểm soát trên hầu hết Afghanistan (Ảnh: EPA-EFE).

Mỹ ra điều kiện để công nhận chính phủ Afghanistan mới

Mỹ ngày 16/8 cho biết, họ sẽ chỉ công nhận chính phủ Afghanistan của Taliban nếu nhóm này tôn trọng quyền phụ nữ và tránh xa các phong trào cực đoan như Al-Qaeda.

"Khi nhắc đến sự công nhận của chúng tôi với bất cứ chính phủ trong tương lai nào của Afghanistan, điều đó sẽ phụ thuộc vào hành động của chính phủ đó. Sẽ phụ thuộc vào hành động của Taliban", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price cho biết.

"Một chính phủ Afghanistan duy trì các quyền cơ bản của người dân, không chứa chấp những kẻ khủng bố và bảo vệ các quyền cơ bản của người dân, bao gồm các quyền cơ bản cơ bản của một nửa dân số - phụ nữ và trẻ em gái - là một chính phủ mà Mỹ có thể sẽ hợp tác cùng", ông Price nhấn mạnh.

Ông khẳng định: "Liên quan tới Taliban, chúng tôi sẽ xem họ hành động hơn là chỉ lắng nghe những gì họ nói".

Hành tung bí ẩn của Tổng thống Afghanistan sau khi rời đất nước Hiện vẫn chưa có thông tin chính xác về nơi ở của Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani sau khi ông rời bỏ đất nước vào thời điểm lực lượng Taliban chiếm thủ đô Kabul. Tổng thống Ashraf Ghani (Ảnh: Reuters). Tổng thống Ashraf Ghani ngày 15/8 đã lên máy bay rời khỏi Afghanistan. Ông Ghani được cho là đi cùng một số phụ...