Ngày Tết đổi món với gỏi cá, lẩu cá chống ngán: Chuyên gia cảnh báo nguy cơ nhiễm sán dài cả mét khi ăn cá tái sống
Gỏi cá, lẩu cá đều là những món ăn khoái khẩu nhưng lai co thê ẩn chứa nhiều nguy cơ gây hại sức khỏe. Tất cả đều bắt nguồn từ cá sống.
Gỏi cá, lẩu cá lên ngôi những ngày Tết vì vừa thơm ngon, vừa ăn được nhiều không biết ngán
Khi những món ăn như bánh chưng, thịt đông trở nên quá đỗi ngán ngẩm dịp Tết, chúng ta có xu hướng tìm đến những món ăn thanh mát hơn như cá. Đặc biệt là những món như gỏi cá, lẩu cá. Vừa thơm ngon lại vừa dễ ăn, đây là những món ăn được nhiều người háo hức mỗi khi nghỉ Tết.
Để làm gỏi cá, lẩu cá, bạn sẽ mang cá tươi ra lọc lấy thịt sống rồi tiến hành tẩm ướp gia vị.
Để làm gỏi cá, lẩu cá, bạn sẽ mang cá tươi ra lọc lấy thịt sống rồi tiến hành tẩm ướp gia vị. Với món gỏi cá – đặc sản của người vùng cao, người ta thường thái mỏng hoa chuối tây, rửa sạch vò cho mềm, rau mùi tàu, rau thơm, húng và hom mu chưn (lá của một loại cây có mùi vị đặc trưng, rất hợp với gỏi cá), ớt tươi, tỏi, lạc rang giã nhỏ, đặc biệt không thể thiếu nước được bà con trưng cất từ măng chua để 3 đến 4 năm.
Khi đã chuẩn bị xong nguyên liệu, người chế biến lấy ít nước đun sôi để nguội pha với nước chua thêm muối tinh và mì chính, đảo thêm ít rau thơm rồi khuấy đều cho tan muối và mì chính, nhúng cá và rau rồi thưởng thức.
Đối với người mới ăn, cho thịt cá đã thái mỏng nhúng vào bát nước chua để miếng cá ngấm nước từ 5-10 phút, thịt cá sẽ chuyển sang tái, rồi trộn đều với tất cả hoa chuối cùng một số gia vị làm sẵn và múc ra bát tô hoặc đĩa sâu lòng để chứa nước chua.
Đây là những món ăn khoái khẩu ẩn chứa nhiều nguy cơ gây hại sức khỏe.
Còn với lẩu cá, bạn cũng tiến hành lọc thịt cá rồi đem tẩm ướp gia vị, hành sả gừng… cho hợp khẩu vị rồi nhúng lẩu để ăn cùng nhiều loại rau củ yêu thích. Cách làm tương đối đơn giản, lại có thể quây quần cả gia đình bên nồi lẩu ấm cúng. Lẩu cá do đó nhiễm nhiên trở thành món lẩu rất được ưa chuộng vào dịp Tết.
Video đang HOT
Mặc dù vậy, đây là những món ăn khoái khẩu ẩn chứa nhiều nguy cơ gây hại sức khỏe. Tất cả đều bắt nguồn từ cá sống, cá chưa chín kỹ.
Ăn gỏi cá, lẩu cá chưa chin ki có nguy cơ bị nhiễm giun sán cực cao
Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh (Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách Khoa Hà Nội), gỏi cá hay lẩu cá đều làm từ nguyên liệu cá tươi, đem lọc thịt cá sống rồi tiến hành tẩm ướp. Đây đều là những món ăn khoái khẩu, được nhiều người thích thú ăn vào đầu năm mới nhưng cần cẩn trọng vì nguy cơ nhiễm sán cực cao.
Ở góc độ vệ sinh an toàn thực phẩm, chuyên gia nhận định, cá là thủy sản do đó rất dễ bị nhiễm khuẩn và ký sinh trùng có hại từ trong nguồn nước. Nêu không may ăn phai cac sinh vật có hại này vào cơ thể se gây ra các bệnh về đường ruột. Tuy nhiên, lai co một số người dân có thói quen và thậm chí là “nghiện” ăn cá tái sống dù được cảnh báo nhiều lần.
“Ngay cả với những nước rất sạch về mọi thứ, nổi tiếng với đồ ăn thủy sản sống như Nhật Bản cũng vẫn bị nhiễm độc chất nguy hiểm như thường. Huống hồ, ở nước ta thì không kiểm chứng được cá nuôi thế nào, nguồn nước có sạch không…”, chuyên gia cho hay.
Theo TS Từ Ngữ (Tổng Thư ký Hội Dinh dưỡng Việt Nam), những loại cá nước ngọt như cá trê, cá quả, lươn sẽ chứa nhiều ấu trùng giun, sán. Cá diếc, cá trắm, cá chép mang ấu trùng sán lá gan nhỏ và cua, tôm chứa ấu trùng sán lá phổi.
Còn các loại cá biển như cá mực, cá thu, cá mòi, cá hồi… chứa rất nhiều ấu trùng giun tròn. Loại ấu trùng, ký sinh trùng này có thể gây nên các triệu chứng như đau đầu, buồn nôn, thậm chí dẫn đến tắc ruột, viêm ruột, loét dạ dày…
Khi ăn lẩu cá, làm gỏi cá, người dân thường lựa chọn cá nước ngọt, cá tươi để đảm bảo độ thơm ngon, đúng vị. Tuy nhiên, dù là cá nước ngọt hay nước lợ đi chăng nữa, những loại cá này đều ẩn chứa nguy cơ nhiễm sán cao.
“Nhất là khi sử dụng ở những món dạng gỏi, cá thường không được làm chín chứ đừng nói đến chuyện được làm chín kỹ, lại được nuôi ở môi trường nước bị ô nhiễm thì nguy cơ nhiễm sán là điều không thể tránh khỏi” , chuyên gia nhận định.
Riêng với món lẩu cá, mặc dù nhúng nước ở dạng đun sôi nhưng cũng không loại bỏ 100% nguy cơ nhiễm sán. Bởi lẽ, nhiều người có thói quen nhúng thịt cá sơ qua rồi thưởng thức để cá thơm ngọt hơn. Thói quen này cũng vô tình khiến sán làm tổ trong cơ thể.
Giới chuyên gia khuyến cáo tốt nhất là tuyệt đối không nên ăn cá sống.
Theo giới chuyên gia, để phòng tránh nguy cơ nhiễm sán từ việc ăn gỏi cá, lẩu cá ngay trong thời gian nghỉ Tết, người ăn cần phải thường xuyên quan sát thật kỹ. Sán là loại ký sinh trùng thường thấy trên cá sống, dễ phát hiện bằng mắt thường. Do đó, bạn luôn phải đề cao cảnh giác, luôn quan sát kĩ thịt cá trước khi cho vào miệng. Đó là lời khuyên dành cho những người thèm ăn gỏi cá, lẩu cá đến vô cùng.
Còn không, giới chuyên gia khuyến cáo tốt nhất là tuyệt đối không nên ăn cá sống. Đối với gỏi cá, người ta tẩm ướp gia vị vào cá, áp dụng các biện pháp truyền thống như vắt chanh, chế giấm vào các lát cá… đều không diệt được giun sán, kể cả uống rượu mạnh cũng không có tác dụng. Đối với lẩu cá, thả thịt cá vào nhúng một cái rồi ăn ngay cũng có nguy cơ nhiễm giun sán chẳng kém gì.
Do đó, các chuyên gia nhấn mạnh, cách tốt nhất và hữu hiệu nhất là chỉ ăn cá đã được nấu nướng thật chín. Tốt nhất không nên ăn gỏi cá, lẩu cá nhúng chưa chín kỹ. Trước khi chế biến cá cần lựa chọn cá sạch, tươi, được nuôi từ những vùng nước đảm bảo, nắm rõ nguồn gốc, xuất xứ để tránh mua phải cá bẩn, nguy cơ nhiễm giun sán nhiều hơn. Khi chế biến nên thái thịt cá thật mỏng. Với gỏi cá nên hạn chế tối đa ăn. Nếu ăn cũng cần lựa chọn nguyên liệu kỹ càng. Với lẩu cá nên nhúng thịt cá cho chín hẳn rồi thưởng thức để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
Ăn gỏi tái, hiểm họa cận kề
Ngày Tết đang đến gần, những bữa liên hoan tất niên cũng diễn ra thường xuyên hơn. Trong những bữa tiệc đó, nhiều người thích ăn những món gỏi tái, mà không biết nguy cơ nhiễm bệnh từ các món ăn này rất cao.
Trong các bữa liên hoan hoặc trên bàn nhậu, những món ăn quen thuộc được chế biến từ các loại thịt tái, sống như bê, dê tái chanh, bò tái, thịt lợn tái chanh, gỏi cá, nem chua, tôm tái cuốn lá cải hay tiết sống động vật... được rất nhiều người ưa chuộng bởi vị ngon vừa miệng, đặc biệt thích hợp lai rai trong những cuộc nhậu.
Nếu đảm bảo nguồn thực phẩm cung cấp đạt tiêu chuẩn an toàn vệ sinh, thì khi ăn những món tái vẫn giữ nguyên hàm lượng dinh dưỡng và không gây hại cơ thể.
Tuy nhiên, ở nước ta, khi thưởng thức các món ăn này, người sử dụng không thể tránh khỏi nguy hiểm rình rập đến sức khỏe bởi nguồn cung cấp thực phẩm thiếu an toàn. Ẩn sâu trong những món ăn đó, chứa vô vàn những loại vi khuẩn, ký sinh trùng như giun sán, thậm chí là vi khuẩn liên cầu lợn gây chết người.
Theo nghiên cứu, có khoảng 50 loại giun sán ký sinh được tìm thấy ở thủy sản, một số loại có thể gây chết người. Trứng giun sán trên sông biển ao hồ, trung chuyển qua ốc, tôm, cua rồi ẩn sâu vào thịt cá.
Với những món tái như gỏi, trứng giun sán vẫn sống trong miếng thịt và theo đường tiêu hóa xâm nhập vào cơ thể người. Sau đó, ấu trùng này sẽ nở thành giun sán và bắt đầu gây bệnh.
Khi ăn thực phẩm tái chưa nấu chín, nguy cơ nhiễm ấu trùng sán dây lợn khá cao. Bệnh nhân khi ăn phải thịt nhiễm ấu trùng giun sán chưa được nấu chín, ấu trùng sẽ theo đường tiêu hóa trú tại dạ dày và ruột non. Sau 24h, những ấu trùng này phát triển trưởng thành và ký sinh trong niêm mạc ruột, gây ra những vấn đề nghiêm trọng với sức khỏe.
Vài ngày sau, vi khuẩn, giun sán sẽ sinh sôi, nảy nở một cách chóng mặt, tạo kén, xâm nhập vào hệ tuần hoàn, cơ hoành và các tổ chức cơ vân làm hại cơ thể. Thời gian ủ bệnh cũng khá lâu, 30- 45 ngày tùy thể trạng và lượng ấu trùng có trong cơ thể. Như kén giun xoắn có thể tồn tại trong cơ thể từ vài năm, thậm chí là vài chục năm.
Người bị nhiễm giun sán thường có biểu hiện đau bụng thành từng cơn, rối loạn tiêu hóa, đi ngoài phân lỏng, thiếu máu, người xanh xao, ngứa, mề đay, suy nhược cơ thể. Đặc biệt hơn, một số người còn có thể xuất hiện tình trạng xuất huyết dưới giác mạc, võng mạc, sốt nhẹ, sốt tăng dần, đau lưng cơ đổ mồ hôi, ớn lạnh, mệt mỏi và kiệt sức... Thậm chí, có người bị viêm màng não mủ, tụt huyết áp rất nguy hiểm.
Bất cứ một loài ký sinh trùng nào, kể cả vi khuẩn khi xâm nhập vào cơ thể sẽ đi vào máu đầu tiên, sau đó đi vào các bộ phận khác. Trong khi đó, cấu tạo của bộ não rất lỏng lẻo nên các loại sán, ký sinh trùng rất dễ xâm nhập và thích nghi ở đó.
Đáng ngại hơn, khi ăn phải những thức ăn tái có chứa ấu trùng giun, sán, vi khuẩn gây bệnh sẽ xuyên qua thành ruột lên não và tồn tại trong đó, tạo thành vôi. Sau đó, tùy thuộc vào cơ địa và hệ miễn dịch của từng người mà gây hại cho cơ thể. Giun, sán ký sinh trong não có thể để lại di chứng thần kinh như ngớ ngẩn, mất trí nhớ, liệt, phải cắt bỏ chi, thậm chí gây thiệt mạng nếu bệnh nhân chủ quan.
Khi ăn các thực phẩm tái chưa nấu chín, nguy cơ nhiễm ấu trùng sán dây lợn khá cao.
Ngoài nguy cơ nhiễm giun sán, các món ăn tái sống nếu được chế biến từ thực phẩm không an toàn, có chứa vi khuẩn tụ cầu, liên cầu, E.Coli có thể gây bệnh cho người qua đường tiêu hóa.
Triệu chứng lâm sàng khi nhiễm E.Coli bao gồm đau bụng và tiêu chảy cấp, phân lẫn máu, kèm theo có thể có sốt hoặc nôn. Một số trường hợp nặng gây hội chứng tan máu suy thận cấp tăng urê huyết, đây là nguyên nhân chính gây tử vong (hay gặp ở trẻ nhỏ và người cao tuổi).
Ngoài ra, nguy cơ nhiễm liên cầu khuẩn lợn do ăn thực phẩm chế biến tái sống cũng ngày càng phổ biến. Bệnh liên cầu khuẩn lây từ lợn bệnh sang người gồm 3 thể: nhiễm trùng huyết, viêm màng não mủ hoặc kết hợp cả hai. Bệnh nhân bị liên cầu khuẩn lợn thể viêm màng não mủ phải nằm viện điều trị ít nhất là 3 tuần.
Những người bị nhiễm trùng huyết phải điều trị đến 2 tháng, tùy thuộc di chứng có trầm trọng hay không. Nếu thấy người bệnh có biểu hiện sốt cao (40-41 độ C), xuất hiện các mảng xuất huyết hoại tử dưới da, tiêu chảy, cứng cổ, khó thở, gia đình nên lập tức đưa đến bệnh viện, tránh nguy cơ tử vong.
Để ngăn ngừa nguy cơ nhiễm ấu trùng giun sán, khuyến cáo dành cho mọi người là, nên thực hiện nghiêm việc ăn chín, uống sôi, rửa tay sạch và dụng cụ làm bếp sau khi chế biến. Ngoài ra, không nên ăn những món ăn chưa được nấu chín, vì tất cả các món ăn từ thực phẩm sống đều có thể là nguy cơ và nguồn lây nhiễm ký sinh trùng, vi trùng nguy hiểm.
Ăn hạt bí ngô ngày Tết bồi bổ nội tạng, giúp giảm cân nhưng cần lưu ý 4 việc kẻo hại cơ thể Theo khuyến cáo của lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng, hạt bí ngô có nhiều lợi ích dinh dưỡng nhưng cần lưu ý không nên ăn quá nhiều. Những ngày lễ Tết, hầu như gia đình nào cũng có rất nhiều món ăn vặt. Trong đó, các loại hạt giàu chất béo như hướng dương, hạt điều, hạt bí ngô là món...