Ngành nông nghiệp với mục tiêu về an ninh lương thực và xuất khẩu
Trong khi nhiều quốc gia đang phải tìm cách ứng phó để đảm bảo an ninh lương thực thì Việt Nam nhờ cơ bản kiểm soát được dịch bệnh COVID trong nước, sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản tiếp tục đạt kết quả tốt, đồng thời xuất khẩu nông sản tăng mạnh với thặng dư thương mại 5 tháng đầu năm gấp 3 lần so với cùng kỳ năm ngoái.
Thu hoạch lúa ở quận Ô Môn, thành phố Cần Thơ. Ảnh tư liệu: Thanh Liêm/TTXVN
Nga và Ukraine lần lượt là các nước xuất khẩu lúa mỳ lớn nhất và lớn thứ 5 thế giới. Hai nước này đóng góp 19% nguồn cung lúa mạch thế giới, 14% lúa mỳ và 4% ngô, chiếm hơn 30% lượng ngũ cốc xuất khẩu toàn cầu. Tuy nhiên, căng thẳng giữa Nga và Ukraine đã khiến hoạt động xuất khẩu ngũ cốc và nhiều loại hàng hóa bị đình trệ, gây ra cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu với giá ngũ cốc, dầu nấu ăn, nhiên liệu và phân bón tăng vọt.
Tình trạng trên khiến nhiều quốc gia đã hạn chế xuất khẩu những mặt hàng lương thực và thực phẩm. Ngay như Malaysia xuất khẩu 3,6 triệu tấn thịt gà mỗi tháng cũng đã ban hành lệnh cấm xuất khẩu thịt gà giữa bối cảnh nước này đối mặt với tình trạng thiếu hụt nguồn cung nội địa và giá cả tăng cao.
Trong nước, lương thực chính được sử dụng là lúa gạo hiện cả nước gần như đã cơ bản thu hoạch xong vụ lúa Đông Xuân. Đến trung tuần tháng 5, cả nước gieo cấy được 4.282 nghìn ha lúa Đông Xuân và Hè Thu; trong đó đã thu hoạch khoảng 2.673 nghìn ha, tăng 3,6% cùng kỳ; năng suất bình quân đạt 66,2 tạ/ha; sản lượng thu hoạch đạt khoảng 17,7 triệu tấn.
Với sản lượng trên, nguồn cung lúa gạo đáp ứng dồi dào cho tiêu dùng trong nước và còn phục vụ cho xuất khẩu với khối lượng 2,86 triệu tấn trong 5 tháng đầu năm, tăng 10,3% so với cùng kỳ năm ngoái và mang về giá trị 1,39 tỷ USD.
Hiện các địa phương phía Nam đã xuống giống vụ Hè Thu. Một số tỉnh ở Đồng bằng sông Cửu Long đã bắt đầu thu hoạch lúa trà sớm như: Long An, Đồng Tháp… Các địa phương miền Bắc cũng bắt đầu gieo cấy vụ Hè Thu, vụ Mùa.
Theo ông Nguyễn Như Cường, Cục trưởng Cục Trồng trọt, Việt Nam có diện tích xấp xỉ 7,3 triệu ha trồng lúa, 1 triệu ha trồng rau… nên về cơ bản Việt Nam không có nguy cơ mất an ninh lương thực, an ninh dinh dưỡng trên bình diện quốc gia trước mắt cũng như lâu dài.
“Với khả năng sản xuất như hiện nay và không có tác động bất ngờ nào như thiên tai… thì Việt Nam luôn bảo đảm an ninh lương thực”, ông Cường nhấn mạnh.
Với thực phẩm, mặc dù ngành chăn nuôi cũng gặp khó khăn do giá thức ăn ở mức cao; nguy cơ tái phát dịch tả lợn châu Phi lớn… nhưng các địa phương đã tích cực hướng dẫn người chăn nuôi thực hiện nghiêm các biện pháp phòng, chống dịch bệnh cho đàn vật nuôi thông qua biện pháp tăng cường chăn nuôi an toàn dịch bệnh, an toàn sinh học.
Nhìn chung, đàn lợn, đàn bò và gia cầm tiếp tục phát triển ổn định. Cụ thể, đàn bò ước tăng khoảng 1,6% so với cùng kỳ tháng 5/2021; đàn lợn tăng 5,7% và đàn gia cầm tăng 1,9 %; riêng đàn trâu ước giảm khoảng 1,5%;
Với sự phát triển ổn định trong chăn nuôi không chỉ đáp ứng cơ bản cho nhu cầu trong nước mà hiện, một số sản phẩm động vật của Việt Nam đã được xuất khẩu chính ngạch sang nhiều thị trường. Điển hình như thịt gà chế biến xuất khẩu sang 7 nước và vùng lãnh thổ; sữa và sản phẩm sữa xuất khẩu sang gần 50 nước, nhất là thị trường Trung Quốc có tiềm năng rất lớn; thịt lợn sữa, lợn choai, lợn mảnh, trứng gia cầm… cũng đã được xuất khẩu sang một số thị trường.
Video đang HOT
Tuy nhiên, việc xuất khẩu động vật, sản phẩm động vật của Việt Nam sang các nước còn nhiều hạn chế do điều kiện sản xuất, chưa tương xứng với tiềm năng của ngành chăn nuôi Việt Nam.
Theo ông Nguyễn Văn Long, Quyền Cục trưởng Cục Thú y, từ đầu năm đến nay, Cục Thú y cũng đã hỗ trợ 9 doanh nghiệp có sản phẩm động vật xuất khẩu sang Hàn Quốc chuẩn bị hồ sơ đ.ánh giá từ xa theo yêu cầu của Hàn Quốc. Cục đang hỗ trợ các công ty sữa có nhu cầu xuất khẩu sang Trung Quốc theo quy định mới của Lệnh 248 và Lệnh 249 của Trung Quốc. Hiện nay, đã có 8 doanh nghiệp Việt Nam với 12 nhà máy sản xuất sữa đã được Trung Quốc cấp mã số xuất khẩu sữa vào thị trường này.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến cho biết, trong thời gian tới, để đẩy mạnh xuất khẩu động vật, sản phẩm động vật của Việt Nam, các đơn vị, địa phương và doanh nghiệp cần tập trung xây dựng thành công các chuỗi sản xuất, vùng chăn nuôi đạt yêu cầu an toàn dịch bệnh, an toàn thực phẩm theo tiêu chuẩn của quốc tế và của nước nhập khẩu; nâng cao chất lượng sản phẩm động vật xuất khẩu của Việt Nam nhằm đáp ứng được quy định của các thị trường nhập khẩu.
Do vậy, để bảo đảm an toàn trong chăn nuôi cũng như từng bước xây dựng vùng chăn nuôi an toàn dịch bệnh theo tiêu chuẩn của Tổ chức Thú y Thế giới (OIE) hướng tới xuất khẩu, đến nay Cục Thú y và cơ quan quản lý chuyên ngành thú y các tỉnh đã cấp Giấy chứng nhận an toàn dịch bệnh cho 3.705 lượt cơ sở, vùng chăn nuôi tại 52 tỉnh, thành phố, bao gồm: 1.462 cơ sở, vùng chăn nuôi gia cầm; 2.039 cơ sở, vùng chăn nuôi lợn và 204 cơ sở, vùng chăn nuôi gia súc khác.
Riêng việc xây dựng vùng an toàn dịch bệnh theo tiêu chuẩn của OIE hướng tới xuất khẩu, mục tiêu của ngành nông nghiệp đến năm 2025, xây dựng vùng chăn nuôi gia cầm của 9 huyện thuộc tỉnh Bình Dương, Bình Phước và Đồng Nai an toàn dịch đối với bệnh cúm gia cầm và Newcastle. Đồng thời, UBND các tỉnh, thành phố thiết lập vùng đệm 23 huyện. Các huyện này từng bước xây dựng vùng an toàn dịch bệnh theo quy định của Việt Nam, sau đó tiến tới áp dụng và đạt tiêu chuẩn theo quy định của OIE.
ADVERTISING
00:00
Với chăn nuôi gia súc, đến năm 2025, ngành nông nghiệp đặc mục tiêu xây dựng vùng chăn nuôi an toàn theo tiêu chuẩn của OIE của 7 huyện của tỉnh Bình Dương và tỉnh Bình Phước an toàn với một số loại bệnh.
Bộ chỉ đạo Cục Thú y thành lập Tổ công tác kỹ thuật thúc đẩy xuất khẩu động vật và sản phẩm động vật để tổ chức hướng dẫn, hỗ trợ địa phương, doanh nghiệp đẩy nhanh tiến độ xây dựng các vùng, cơ sở an toàn dịch bệnh đáp ứng yêu cầu của nước nhập khẩu để đẩy mạnh xuất khẩu động vật, sản phẩm động vật.
Để đảm bảo kế hoạch tăng trưởng của ngành, đồng thời góp phần đảm bảo an ninh lương thực quốc gia, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, ngành tiếp tục chỉ đạo chăm sóc, thu hoạch vụ Hè Thu, xuống giống vụ Mùa tại các tỉnh phía Nam; triển khai gieo cấy vụ Hè Thu, vụ Mùa tại các tỉnh phía Bắc.
Ngành tập trung chỉ đạo đồng bộ các giải pháp tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển chăn nuôi, đảm bảo nguồn cung thực phẩm; hỗ trợ tiêu thụ, lưu thông sản phẩm chăn nuôi. Đồng thời, tăng cường chỉ đạo triển khai nhanh mô hình chăn nuôi an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh trên các đối tượng vật nuôi, nhất là đối với chăn nuôi lợn.
Trước tình trạng, giá vật tư đầu vào phục vụ sản xuất lương thực, thực phẩm tăng cao. Điều này, dẫn đến một số hệ lụy, tác động trực tiếp tới ngành nông nghiệp nói chung và lĩnh vực sản xuất lương thực, thực phẩm nói riêng. Để ổn định thu nhập cho người nông dân, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Quốc Doanh cho biết, Bộ đã tập trung chỉ đạo điều chỉnh kế hoạch sản xuất linh hoạt, phù hợp với điều kiện thực tiễn, hạn chế tối đa tác động tiêu cực của các yếu tố bất lợi.
Ngành nông nghiệp đẩy mạnh khuyến cáo nông dân áp dụng các quy trình sản xuất tiên tiến giảm chi phí đầu vào, thúc đẩy sản xuất nông nghiệp tuần hoàn, gia tăng sử dụng phế phụ phẩm trong nông nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất. Đặc biệt là đổi mới tư duy sản xuất, đó là chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy làm kinh tế nông nghiệp; tập trung vào nâng cao giá trị, hiệu quả, đa dạng theo chuỗi giá trị phù hợp với yêu cầu của thị trường.
Tháo gỡ khó khăn, đảm bảo mục tiêu tăng trưởng nông nghiệp
Quý I/2022, giá trị xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đã vượt kế hoạch nhưng về tăng trưởng toàn ngành dù đạt mức tăng tích cực 2,45% nhưng vẫn chưa đạt kế hoạch đề ra (3,1%).
Điều này, đòi hỏi toàn ngành nông nghiệp phải tiếp tục tháo gỡ khó khăn, thực hiện đồng bộ các giải pháp cơ cấu lại ngành nông nghiệp gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, tính tự chủ và sức cạnh tranh nông sản hàng hóa của từng vùng miền để tăng trưởng quý II có thể đạt từ 2,9 - 3%.
Thu hoạch lúa trên cánh đồng mẫu lớn tại xã Vị Thanh, huyện Vị Thủy, tỉnh Hậu Giang. Ảnh minh họa: Ngọc Thiện - Lê Nghĩa/Báo Tin Tức
Nỗ lực tháo gỡ khó khăn
Những tháng đầu năm, thời tiết rét đậm rét hại kéo dài tại các tỉnh phía Bắc, dịch bệnh trên vật nuôi vẫn xảy ra, giá nguyên liệu đầu vào, vật tư nông nghiệp tăng. Nhưng giá sản phẩm nông, lâm, thủy sản lại bấp bênh, đặc biệt đối với những sản phẩm vào vụ thu hoạch như: thanh long, mít, xoài, thịt lợn, tôm trong khi nhu cầu tiêu thụ trong nước hạn chế, xuất khẩu gặp nhiều khó khăn.
Đặc biệt, tình hình xung đột chính trị giữa các nước trên thế giới đã khiến giá nhiều nguyên liệu thức ăn chăn nuôi tăng cao. Cụ thể: ngô hạt tăng gần 23% so với cùng kỳ năm ngoái; khô dầu đậu tương tăng 13,4%; DDGS (bã ngô) tăng 14,3%; bột cá tăng trên 14%... Theo đó, giá các loại thức ăn chăn nuôi công nghiệp thành phẩm cho lợn thịt tăng 22,5%; cho gà lông trắng tăng 28,8%; cho gà lông màu tăng 24,2%.
Trong tình hình đó, các lĩnh vực đã chủ động điều chỉnh kế hoạch sản xuất nhằm hạn chế thiệt hại do thiên tai và biến động thị trường. Các địa phương chuẩn bị giống, phân bón, vật tư nông nghiệp để xuống giống, chăm sóc và thu hoạch lúa, hoa màu trong khung thời vụ tốt nhất, hạn chế tối đa ảnh hưởng của rét đậm, rét hại, hạn hán, xâm nhập mặn.
Tính đến trung tuần tháng 3/2022, vụ lúa Đông Xuân, cả nước đã thu hoạch được 864,6 nghìn ha, năng suất trên diện tích thu hoạch đạt 71,2 tạ/ha. Các địa phương Đồng bằng sông Cửu Long cũng đã hoàn thành thu hoạch lúa Mùa với sản lượng tăng khá và đạt 881,2 nghìn tấn, tăng 32,4% (tương đương 215,8 nghìn tấn).
Sản lượng nhiều cây ăn quả và cây công nghiệp chủ lực tăng so với cùng kỳ; chăn nuôi bò, lợn và gia cầm giữ nhịp tăng trưởng, sản lượng thịt hơi các loại đều tăng. Sản lượng nuôi trồng thủy sản và khai thác gỗ tăng mạnh.
Đặc biệt, lĩnh vực thủy sản tiếp tục được điều chỉnh sản xuất theo đúng định hướng là giảm khai thác, tăng nuôi trồng. Tổng sản lượng ước đạt 1.863,6 nghìn tấn, tăng 2% so với cùng kỳ năm ngoái nhưng sản lượng khai thác đã giảm 1,2%, còn nuôi trồng tăng 5,1% so với cùng kỳ năm ngoái.
Theo Tổng cục Thủy sản, ngành tiếp tục hướng dẫn các địa phương tập trung phát triển nuôi trồng các đối tượng nuôi chủ lực và các đối tượng nuôi có giá trị kinh tế cao theo hướng nâng cao giá trị thương mại và phát triển bền vững. Theo dõi diễn biến thời tiết, dự báo ngư trường, tình hình khai thác hải sản của ngư dân trên các vùng biển để kịp thời hỗ trợ ngư dân yên tâm sản xuất an toàn, hiệu quả.
Trước tình hình giá thức ăn chăn nuôi tăng cao, ông Tống Xuân Chinh, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi cho rằng, các địa phương cần từng bước điều chỉnh cơ cấu vật nuôi theo hướng tăng chăn nuôi gia súc ăn cỏ, giảm chăn nuôi lợn, gia cầm để tận dụng các loại phụ phẩm trồng trọt, ngô sinh khối, cỏ, giảm tiêu thụ ngô, khô dầu các loại. Tăng diện tích đất trồng thâm canh các loại cỏ, ngô sinh khối làm thức ăn cho gia súc ăn cỏ. Hay việc ứng dụng công nghệ, xây dựng công thức khẩu phần thức ăn có nguyên liệu trong nước để giảm giá thành sản phẩm thức ăn chăn nuôi.
Đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm
Trang trại chăn nuôi lợn liên kết với doanh nghiệp ở huyện Quốc Oai, TP Hà Nội. Ảnh: Vũ Sinh/TTXVN
Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, thời gian tới, ngành nông nghiệp tiếp tục phải đối mặt với những khó khăn trên trong khi nhu cầu tiêu thụ trong nước hạn chế, xuất khẩu gặp nhiều khó khăn.
Ông Nguyễn Như Cường, Cục trưởng Cục trồng trọt cho biết, Cục sẽ theo dõi sát diện tích lúa tại khu vực nhiều khả năng bị ảnh hưởng khô hạn, xâm nhập mặn để có các giải pháp chỉ đạo sớm, tích trữ nước ngọt nhằm đảm bảo năng suất, sản lượng lúa. Ngành sẽ cùng các địa phương theo dõi, chỉ đạo sản xuất các cây công nghiệp, cây ăn quả, đặc biệt đối với cây ăn quả chủ lực phục vụ xuất khẩu như thanh long, nhãn, xoài, chôm chôm, sầu riêng để có chỉ đạo rải vụ các đối tượng cây trồng này phù hợp với thị trường tiêu thụ, có giá bán tốt và hiệu quả kinh tế cao.
Đến nay, việc rải vụ trái cây tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long thành công mang hiệu quả kinh tế đối với 5 loại cây như: thanh long, xoài, chôm chôm, sầu riêng, nhãn, giúp tăng hiệu quả từ 1,5 - 2 lần so sản xuất chính vụ.
Để thúc đẩy phát triển chăn nuôi, đảm bảo nguồn cung thực phẩm, Cục Chăn nuôi cho biết, đơn vị tiếp tục hỗ trợ phát triển, hỗ trợ tiêu thụ, lưu thông sản phẩm của các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất chăn nuôi. Đặc biệt là triển khai nhanh mô hình chăn nuôi an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh trên các đối tượng vật nuôi, nhất là đối với chăn nuôi lợn.
Cục tăng cường giám sát quản lý chất lượng vật tư lĩnh vực chăn nuôi, đặc biệt là kiểm soát an toàn thực phẩm. Đồng thời phối hợp với các đơn vị chức năng có liên quan tiến hành xử lý các vụ việc vi phạm về chất lượng giống vật nuôi, thức ăn chăn nuôi...
Để phát triển thị trường tiêu thụ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, Bộ theo dõi, nắm bắt và tổng hợp thông tin, số liệu về giá cả, tình hình sản xuất và nguồn cung các mặt hàng nông sản tại các địa phương trong nước trong điều kiện mới. Qua đó tăng cường hỗ trợ kết nối, thúc đẩy chế biến, tiêu thụ trong nước. Đặc biệt là tiếp tục tháo gỡ khó khăn tiêu thụ, xuất khẩu nông sản tại địa phương sản xuất nông nghiệp trọng điểm và tại các cửa khẩu chính với Trung Quốc.
Các đơn vị chức năng tiếp tục thúc đẩy mở cửa thị trường nông sản với các nước; kịp thời cung cấp các thông tin, các quy định thị trường, kiểm soát xuất nhập khẩu Việt Nam-Trung Quốc.
Riêng với thị trường Trung Quốc, xuất khẩu nông sản sang thị trường này quan trọng là việc thực hiện Lệnh 248 và Lệnh 249. Bên cạnh đó, Trung Quốc vẫn siết chặt nhập khẩu bởi chính sách "Zero COVID" với tất cả các nước nhập khẩu, nên các cơ quan quản lý khuyến cáo các doanh nghiệp kiểm soát hàng hóa từ khâu đóng gói, vận chuyển... để đảm bảo trong kiểm soát dịch.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến cho biết, đối với thị trường truyền thống thì cần tận dụng tối đa; tập trung phát huy các thị trường ngách; thị trường mới cũng cần nghiên cứu, phát huy. Khi dịch COVID-19 làm đứt gãy nhiều chuỗi sản xuất nhiều quốc gia thì cần đẩy nhanh xuất khẩu vào các thị trường như Mỹ, EU, Nhật Bản... Việc phát triển toàn diện các thị trường, vừa để phát triển xuất vừa để thúc đẩy xuất khẩu nông sản.
Xúc tiến xuất khẩu nông sản, thủy sản sang Trung Quốc sau COVID-19 Ngày 27/4, tại thành phố Cao Lãnh, UBND tỉnh Đồng Tháp và Bộ Công Thương phối hợp tổ chức Hội nghị Xúc tiến xuất khẩu nông sản, thủy sản sang thị trường Trung Quốc giai đoạn sau COVID-19. Quang cảnh Hội nghị. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp Huỳnh Minh Tuấn cho biết, hàng năm, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa chính...