Ngân sách hoàng gia Thái Lan bị chất vấn

Lãnh đạo đối lập yêu cầu chính phủ Thái Lan giải trình ngân sách 288 triệu USD cho hoàng gia trong năm tài khóa tới, nhưng chưa được hồi đáp.

Thanathorn Juangroongruangkit, lãnh đạo đảng đối lập Hướng tới Tương lai (FFP), hồi tháng 9 tiết lộ hoàng gia Thái Lan đang sở hữu một đội máy bay có quy mô không thua kém một hãng hàng không, với 38 phi cơ phản lực và trực thăng.

Thanathorn công bố thông tin này sau khi tiến hành một cuộc điều tra chưa từng có tiền lệ về chi tiêu của Quốc vương Maha Vajiralongkorn cùng gia đình và các nhân viên của nhà vua, phá vỡ những điều cấm kỵ lâu nay ở vương quốc này.

Thái Lan đang đối mặt suy thoái kinh tế sâu rộng do Covid-19 và làn sóng biểu tình kêu gọi cải cách chế độ quân chủ nhiều tháng nay.

“Người dân đang giận dữ về điều đó, đặc biệt là khi nhìn vào kinh tế vĩ mô”, Thanathorn nói. “Tăng trưởng GDP của Thái Lan dự báo -8% trong năm nay. Vì vậy, chúng ta cần sử dụng mọi nguồn lực để hồi phục kinh tế”.

Quốc vương Thái Lan Maha Vajiralongkorn trong lễ đăng quang năm 2018. Ảnh: Reuters

Theo bản kiểm kê đội chuyên cơ hoàng gia do văn phòng của Thủ tướng Prayuth Chan-ocha trình bày, đội máy bay phục vụ hoàng gia gồm 4 máy bay thương mại Boeing và Airbus, ba chiếc Sukhoi Superjet 100 do Nga sản xuất, 4 chiến đấu cơ hạng nhẹ Northrop F5-E và 21 trực thăng.

Theo tài liệu, chi phí bảo trì, nhiên liệu, dịch vụ mặt đất và những khoản phí khác của đội máy bay hoàng gia lên tới gần 64 triệu USD cho năm tài khóa tới. Hoàng gia Thái Lan chuyển yêu cầu bình luận tới Bộ Ngoại giao, nhưng cơ quan này không phản hồi các câu hỏi về vấn đề trên.
Vua Maha Vajiralongkorn là một phi công đã qua đào tạo. Ông đang sống ở Đức nhưng thường xuyên trở về Bangkok trong các chuyến thăm ngắn ngày trong năm nay.

Sau khi cha ông là quốc vương Bhumibol Adulyadej qua đời năm 2016, vua Vajiralongkorn nắm quyền chỉ huy hai đơn vị quân đội và kiểm soát hàng tỷ USD cổ phiếu và các tài sản trước đây do Cục Tài sản Hoàng gia nắm giữ, khẳng định vị thế của mình là một trong những quốc vương giàu nhất thế giới.

Vua Vajiralongkorn cũng hợp nhất hội đồng cơ mật, văn phòng hoàng gia và văn phòng an ninh thành một văn phòng hoàng gia duy nhất mà theo thống kê, cơ quan này yêu cầu ngân sách gần 288 triệu USD cho năm tài khóa tới, tăng hơn 100% so với năm 2018.

Đảng FFP đã yêu cầu văn phòng ngân sách chính phủ cung cấp thông tin chi tiết về khoản ngân sách này, nhưng ông Thanathorn cho hay chưa được hồi đáp.

“Đó là tiền thuế của người dân, vì vậy cần minh bạch”, ông nói. “Những thứ này lại không minh bạch”.

Truyền thông Thái Lan đưa tin về những chất vấn của Thanathorn với ngân sách hoàng gia trước quốc hội, bao gồm chi phí duy trì đội chuyên cơ, nhưng tránh đưa tin chi tiết. Thái Lan áp dụng luật khi quân, có thể trừng phạt nặng những người bị cho là xúc phạm Quốc vương và chế độ quân chủ.

Vua Vajiralongkorn dành phần lớn thời gian ở bang Bavaria, Đức, nơi ông thuê nguyên một khách sạn sang trọng cho đoàn tùy tùng của mình. Trong suốt đợt phong tỏa chống Covid-19 năm nay, ông Vajiralongkorn vẫn được tùy ý đến và đi từ Đức, bất chấp lệnh cấm di chuyển, nhờ bay trên chiếc Boeing 737 riêng.

Sự vắng mặt của ông đã đổ thêm dầu vào lửa cho phong trào chống chế độ quân chủ ở Thái Lan, khi một loạt tiêu đề tiêu cực về ông cũng xuất hiện trên báo chí Đức. Bộ Ngoại giao Đức đã cảnh báo nhà vua không điều hành chính trường Thái Lan từ Đức.

Thái Lan đang chứng kiến phong trào biểu tình của thanh niên, sinh viên đòi giải tán quốc hội và soạn thảo hiến pháp mới vì cho rằng hiến pháp hiện nay trao lợi thế bầu cử cho quân đội và phe bảo hoàng.

Một nhóm sinh viên có nguy cơ bị truy tố khi đưa ra yêu cầu chưa từng có về cải cách chế độ quân chủ, bao gồm cắt giảm chi tiêu cho hoàng gia, tách tài sản hoàng gia khỏi tài sản cá nhân của nhà vua. Giới chức Thái Lan đã truy tố hơn 10 lãnh đạo biểu tình về tội gây rối và những hành vi khác.