Nga xé thỏa thuận ngầm với Israel, ra đòn mới cho Idlib?

Tốp F-16 của Israel đã “núp” sau khi chiếc Il-20 đang hạ cánh, qua đó đẩy máy bay Nga trở thành mục tiêu của phòng không

Sự tinh quái của Israel

Chiều 18/9 theo giờ Hà Nội, thông tin mới nhất từ Bộ Quốc phòng Nga cho biết, tốp F-16 của Israel đã “núp” sau chiếc Il-20 của Nga khi chiếc máy bay trinh sát và tác chiến điện tử này đang hạ cánh. Chính điều đó đã đẩy Il-20 trở thành mục tiêu của phòng không Syria.

Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Nga Igor Konashenkov cho biết: “Bay núp sau máy bay Nga, các phi công Israel đã đặt nó vào tầm bắn của phòng không Syria. Kết quả là chiếc Il-20, với bề mặt phản xạ hiệu dụng lớn hơn F-16, đã bị tổ hợp tên lửa S-200 bắn hạ”.

Một tốp 4 chiếc F-16 của Israel bay “núp” dưới một máy bay trinh thám của Mỹ trong tập trận

Tướng Konashenkov cũng cáo buộc cuộc tấn công của Israel đã tạo ra tình huống nguy hiểm đối với các tàu nổi và máy bay trong khu vực.

Theo đó, tốp máy bay F-16 của Israel thực hiện đòn tấn công từ khu vực gần nơi tàu chiến Auvergne của Pháp hiện diện và sát ngay chiếc Il-20 của Nga đang hạ cánh.

Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Nga cho biết phía Israel đã không thông báo cho cụm quân của Nga tại Syria về cuộc tấn công. Thông tin chỉ được báo cho phía Nga qua đường dây nóng khoảng một phút trước khi tấn công do đó đã “đặt máy bay Nga vào khu vực nguy hiểm”.

Bộ Quốc phòng Nga đánh giá hành động của Israel là “thù địch” và Nga có quyền đáp trả “hành động vô trách nhiệm của Israel khiến 15 quân nhân Nga thiệt mạng”.

Như vậy, với sự thừa nhận chính thức của Nga, thông tin trước đó do phía Mỹ đưa ra về việc hệ thống phòng không Syria bắn hạ chiếc Il-20 là hoàn toàn chính xác.

Một quan chức giấu tên của Mỹ ngay sáng nay đã thông báo với báo chí rằng giả thuyết của chính quyền Mỹ là hệ thống phòng không Syria vô tình bắn hạ máy bay Nga trong khi tấn công các tên lửa Israel đang tới gần.

Máy bay trinh sát và tác chiến điện tử tối tân Il-20 của Nga

Đại tá Patrik Steiger, người phát ngôn quân đội Pháp cũng khẳng định, nước này không liên quan tới vụ biến mất của chiếc Il-20 trên vùng trời Syria.

Trả lời phỏng vấn hãng tin Reuters, ông Steiger nhấn mạnh: “Chúng tôi bác bỏ mọi sự liên quan”.

Điều đáng chú ý, khi tốp F-16 của Israel tấn công các mục tiêu ở Latakia, phía Nga cũng ghi nhận tàu khu trục Auvergne đã phóng tên lửa. Điều này đặt ra nghi vấn Israel và Pháp đã có sự phối hợp từ trước nhằm gây bất ngờ cho Nga và Syria.

Tứ bề thọ địch

Diễn biến mới này cho thấy Nga, Iran cùng quân đội Syria sẽ gặp nhiều trở ngại từ phương Tây một khi muốn giành chiến thắng hoàn toàn, mà trước hết là phải “đạp tan” hang ổ cuối cùng của các lực lượng cực đoan, nổi dậy ở Idlib.

Sau thất bại của hội nghị thượng đỉnh ba bên Nga, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ tại Tehran ngày 7/9, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan và người đồng cấp Nga Vladimir Putin lại gặp nhau tại thành phố Sochi ngày 17/9 để bàn về “quan hệ song phương và hồ sơ Syria”.

Kết quả của cuộc gặp là hai bên nhất trí thiết lập “khu vực phi quân sự” ở Idlib, thực chất là một giới tuyến rộng chừng 15-20 km ngăn cách các lực lượng của Nga, Syria với các nhóm vũ trang cực đoan và nổi dậy, trong đó có Quân đội Syria Tự do (FSA) do Thổ Nhĩ Kỳ bảo trợ.

Trong khuôn khổ tiến trình Astana được Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran “đỡ đầu”, Thổ Nhĩ Kỳ đã đưa hàng trăm binh sĩ sang đóng tại 12 điểm quan sát ở Idlib để bảo đảm rằng các bên tôn trọng thỏa thuận “giảm căng thẳng” tại khu vực này.

Ankara vừa muốn bảo đảm an toàn về tính mạng cho số lính này, vừa muốn bảo vệ phe nổi dậy mà Thổ Nhĩ Kỳ gọi là “thành phần ôn hòa”, chủ yếu tập trung ở phía nam Idlib.

Tổng thống Nga V. Putin (phải) và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ T. Erdogan tại Sochi hôm 17/9

Trong khi đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin dường như muốn nhanh chóng dẹp phe nổi dậy Syria, tức là thiên về giải pháp tấn công, giúp chính phủ Syria giành lại toàn bộ lãnh thổ sau một cuộc khủng hoảng kéo dài từ năm 2011 tới nay.

Moscow cũng muốn tránh cắt đứt đối thoại với Ankara, một đối tác kinh tế quan trọng của Nga. Thổ Nhĩ Kỳ hiện là một trong những đối tác của các tập đoàn dầu khí Nga, là khách hàng của nước Nga trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử, kể cả trong lĩnh vực trang thiết bị quân sự.

Bên cạnh yếu tố kinh tế còn phải kể đến tính toán chiến lược của điện Kremlin. Nga cần Thổ Nhĩ Kỳ, một nước Hồi giáo theo dòng Sunni để làm đối trọng với sự hiện diện của các lực lượng Shi’ite ở miền Bắc Syria.

Ngay sau cuộc gặp thượng đỉnh Nga-Thổ tại Sochi ngày 17/9, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu đã tuyên bố sẽ không có chiến dịch quân sự tại Idlib trong thời gian tới. Phía Nga cũng đảm bảo đã tham vấn và được chính phủ Syria đồng ý.

Hành động tàu chiến Auvergne của Pháp phóng tên lửa đúng thời điểm chiếc Il-20 của Nga biến mất khỏi màn hình radar cho thấy Paris tiếp tục muốn can dự sâu hơn nữa vào tình hình Syria bất chấp bất đồng với Mỹ và Anh (đang trong tiến trình rời EU).

Tàu chiến Auvergne của Pháp

Các thông tin cho thấy Pháp vẫn lặng lẽ tiếp tục củng cố vị thế tại vùng lãnh thổ Syria có chủ quyền.

Từ Euphrat về phía Đông ở tỉnh Deir ez Zor, đơn vị của Pháp đã triển khai xây dựng căn cứ ở khu vực lân cận làng Al-Jourdi Sharkey, nằm cách thành phố Hajin 20 km về phía Tây Bắc.

Bên cạnh đó, truyền thông Syria cho biết, tham gia cùng vụ tấn công của Israel vào Trung tâm Công nghiệp Kỹ thuật ở Latakia (được cho là các kho chứa đạn dược) còn có cả những chiếc máy bay không người lái (UAV).

Với tầm bay ngắn, những chiếc UAV này chắc chắn chỉ được phóng đi từ khu vực lân cận hoặc ngay tại Latakia.

Như vậy, hai diễn biến mới nhất (Il-20 bị bắn hạ và thỏa thuận ngừng tấn công Idlib), Nga cùng Iran và chính phủ Syria đang phải đối đầu với các đòn ngoại giao và quân sự phối hợp trong ngoài.

Điều này đòi hỏi Nga phải vạch ra chiến lược mới để vừa có thể hỗ trợ quân đội Syria đi đến giải phóng hoàn toàn Idlib, vừa không đột ngột kích động các bên có lợi ích khác.

Với riêng Israel, Nga đã ra lời cảnh báo về hành động “thù địch” và khả năng “đáp trả”.

Việc Nga có xé bỏ thỏa thuận ngầm, chấm dứt “tự do hành động” của Israel ở Syria hay không vẫn là câu hỏi cần thời gian giải đáp.

Đông Triều

Theo baodatviet