Nga vạch “lằn ranh đỏ” cho Mỹ ở Trung Á

Nga mới đây đã tuyên bố rõ ràng sẽ không chấp nhận sự hiện diện quân sự của Mỹ ở khu vực Trung Á.

Nga và Tajikistan diễn tập chung gần biên giới Afghanistan-Tajikistan hồi tháng 11/2020 (Ảnh: AFP).

Phát biểu với hãng tin TASS , Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov cho biết, vấn đề Afghanistan đã được đưa ra thảo luận tại một cuộc họp giữa ông với người đồng cấp Mỹ Victoria Nuland khi bà có chuyến thăm đến Moscow ngày 12/10.

“Chúng tôi nhấn mạnh rằng không thể chấp nhận được sự hiện diện quân sự của Mỹ ở các nước Trung Á dưới bất kỳ hình thức nào”, ông Ryabkov nói.

Trước đó, ông Ryabkov cũng đã “dập tắt” chiến dịch được cho là truyền thông sai lệch của Washington, trong đó cho rằng tại hội nghị thượng đỉnh Nga – Mỹ ở Geneva hồi tháng 6, Tổng thống Vladimir Putin đã đề nghị với người đồng cấp Mỹ Joe Biden về việc Lầu Năm Góc có thể sử dụng các căn cứ của Nga ở khu vực Trung Á trong các hoạt động trong tương lai, còn được gọi là kế hoạch “ngoài đường chân trời” ở Afghanistan.

Báo Wall Street Journal trước đó đưa tin rằng, Tướng Mark Milley – Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ – đã thảo luận với Tướng Valery Gerasimov – Tổng tham mưu trưởng của Nga – về khả năng quân đội Mỹ sử dụng các căn cứ của Nga ở Trung Á tại cuộc họp ở Helsinki vào ngày 24/9.

Để chắc chắn hơn, ngay trước cuộc họp Helsinki của hai tướng lĩnh, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cũng đã có một cuộc họp gọi là Bộ trưởng C5 1 vào ngày 22/9 để thảo luận về vấn đề Afghanistan với những người đồng cấp Trung Á.

Chỉ 10 ngày sau đó, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Wendy Sherman có cuộc gặp gỡ giới lãnh đạo ở Tashkent, có lẽ để tìm hiểu xem liệu Uzbekistan có thể sẵn sàng cho phép Lầu Năm Góc mở một số cơ sở căn cứ ở nước này hay không. Nhưng thực tế cho đến nay, tất cả vẫn chưa có gì rõ ràng.

Có thể thấy, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Ryabkov đã đưa ra “lằn ranh đỏ” cho Mỹ dựa trên sự đồng thuận giữa các quốc gia trong khu vực, bao gồm cả Trung Quốc và Iran, về vấn đề Afghanistan. Trong tuần này, Tehran tiết lộ sẽ sớm tổ chức cuộc họp cấp bộ trưởng ngoại giao lần thứ hai giữa các nước láng giềng của Afghanistan và đã tìm cách mở rộng quy mô này như thành những trường hợp đặc biệt, bao gồm cả Nga.

Bình luận của ông Ryabkov được đưa ra sau cuộc họp giữa các quan chức Taliban và phái đoàn Mỹ do Phó Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương dẫn đầu ở Doha vào cuối tuần trước, nơi Taliban bác bỏ mọi hình thức hoạt động quân sự đơn phương của Mỹ trên đất Afghanistan với bất kỳ lý do gì.

Trong khi đó, Pakistan cũng từ chối hỗ trợ bất kỳ hoạt động nào của Mỹ nhằm vào Afghanistan. Mặc dù Ấn Độ ngày càng đóng vai trò là đối tác cấp dưới của Mỹ trong các vấn đề an ninh khu vực, nhưng có lẽ chính phủ của Thủ tướng Narendra Modi cũng không muốn khiêu khích chính quyền Taliban.

Điều đó có nghĩa là, kế hoạch mà Lầu Năm Góc đã đưa ra về việc tổ chức các hoạt động “ngoài đường chân trời” ở Afghanistan dường như chỉ là một “giấc mơ viển vông”. Tuyên bố của ông Ryabkov cũng cho thất sự cảnh giác cực độ của Moscow về sự hiện diện của quân đội hoặc tình báo Mỹ ở trong hoặc xung quanh Trung Á, nơi Nga nhận thấy những lo ngại sâu sắc về an ninh.

Theo Asia Times , lịch sử sử dụng các nhóm khủng bố làm công cụ địa chính trị của Mỹ, Nga tỏ ra hết sức thận trọng.

Tuy nhiên, hiện nay, có câu hỏi lớn đặt ra là việc công nhận ngoại giao của chính quyền Taliban. Pakistan mong muốn các quốc gia trong khu vực nên đưa ra quyết định chung.

Thứ trưởng Bộ Thông tin và Văn hóa trong chính phủ Taliban, Zabihullah Mujahid , nói với TASS : “Chúng tôi đang đàm phán với Nga, chủ yếu là về việc công nhận chính phủ của chúng tôi và nối lại hoạt động của các đại sứ quán. Giải quyết những vấn đề này sẽ mở đường cho sự hợp tác sâu rộng hơn nữa”.