Nga – Iran kề vai sát cánh trong xử lý khủng hoảng Syria

Cả Nga và Iran đều đang cho thấy dấu hiệu chấp thuận sự ra đi của Tổng thống Syria nếu thực sự đây là giải pháp chính trị có thể đem lại hòa bình cho quốc gia này.

Tổng thống Nga Vladimir Putin và Lãnh tụ Tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei tháng trước gặp mặt tại Tehran. Ảnh: Reuters

Dù vẫn công khai thể hiện lập trường ủng hộ Tổng thống Syria Bashar al-Assad, Nga gần đây bắt đầu đưa ra những biểu hiện cho thấy họ không phản đối việc ông Assad rời văn phòng tổng thống nếu đó là một phần trong tiến trình hòa bình ở Syria, Reuters dẫn lời một số nhà ngoại giao cho biết.

Iran trong khi đó tuyên bố có “quan điểm thống nhất” với Nga đối với vấn đề Syria. Đây được xem như dấu hiệu cho thấy quan điểm kiên quyết phản đối việc Tổng thống Assad ra đi của nước này cũng đang dần được điều chỉnh theo chiều hướng bớt quyết liệt hơn trước.

Theo một quan chức Iran am hiểu vấn đề, quyết định đẩy mạnh phối hợp với Moscow của Tehran được đưa ra hồi tháng trước sau cuộc gặp mặt giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Lãnh tụ Tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei.

Giống như Nga, Iran cũng công khai thể hiện lập trường cho rằng việc ông Assad đi hay ở chỉ nên được quyết định thông qua một cuộc bầu cử chính thức.

“Điều chúng tôi đồng thuận đó là Iran và Nga sẽ theo đuổi cùng một chính sách có lợi cho cả Tehran, Moscow cũng như Damascus”, quan chức cấp cao Iran nói. “Chính người Syria phải quyết định số phận của mình. Nhưng trước tiên sự ổn định cần được lập lại”.

“Nếu người Syria muốn Assad ra đi, khi đó, ông ấy buộc phải đi”, ông này nhấn mạnh. “Nếu ông ấy không thể phụng sự đất nước và người dân của mình thì một người kế nhiệm có khả năng hơn nên làm điều đó”.

Một quan chức Iran khác cũng khẳng định Tehran và Moscow đang “có chung tiếng nói” về vấn đề Syria và số phận ông Assad. “Cuộc gặp giữa ông Putin với lãnh tụ Khamenei rất thành công. Giờ đây, Iran và Nga có cùng quan điểm về Assad”, ông này nói.

Việc Tổng thống Assad đi hay ở hiện là điểm bất đồng lớn nhất giữa các cường quốc khi bàn thảo về tiến trình chính trị dẫn tới hòa bình ở Syria.

Giới quan chức Mỹ và châu Âu cho rằng ông Assad đã đánh mất tín nhiệm bởi các hành vi đàn áp và lạm dụng quyền lực, vì thế không đủ tư cách tham gia bất kỳ cuộc bầu cử nào. Còn lãnh đạo một số quốc gia phương Tây khác, Thổ Nhĩ Kỳ và Arab Sabdi lại miễn cưỡng chấp thuận việc để ông Assad nắm quyền lực ở vào giai đoạn chuyển đổi.

Trong một cuộc họp nhằm thảo luận về lộ trình hòa bình cho Syria diễn ra hôm 18/12, có sự tham gia của 17 nước, bao gồm, Mỹ, Nga, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ, Arab Saudi, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cho hay vẫn còn “những khác biệt sâu sắc” về số phận của ông Assad.

Làm sao để đưa ra một bản thỏa thuận ngừng bắn và lên kế hoạch tổ chức những phiên đối thoại giữa phe đối lập Syria và chính quyền nhằm hợp nhất các lực lượng vào một mối đồng thời hỗ trợ lẫn nhau trong cuộc chiến chống Nhà nước Hồi giáo (IS) là trọng tâm của cuộc thảo luận.

Sau cuộc gặp với Tổng thống Nga Putin, Lãnh tụ Tối cao Iran Khamenei đã công khai lên tiếng chỉ trích Mỹ, lên án chính sách mà Washington thực thi ở Trung Đông không khác gì một mối đe dọa với cả Moscow và Tehran. Ông cũng kêu gọi Nga và Iran nỗ lực để làm khăng khít hơn mối quan hệ song phương.

Nga và Iran đang can thiệp quân sự vào Syria nhằm hỗ trợ chính quyền Tổng thống Assad đối phó với các lực lượng chống chính phủ trong cuộc nội chiến kéo dài 5 năm, đã cướp đi sinh mạng của 250.000 người tại quốc gia Trung Đông này. Hai quốc gia từng là đối thủ trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh nay đều có lợi ích trong việc củng cố mối quan hệ mới dựa trên sự không tin tưởng phương Tây và mong muốn cạnh tranh ảnh hưởng với Mỹ ở Trung Đông.

Trong hai phiên họp cấp bộ trưởng đầu tiên về xung đột Syria tổ chức ở Vienna, Áo, Iran đã miễn cưỡng ký vào một bản lộ trình được xây dựng dựa trên cái gọi là Thông cáo Geneva được đưa ra từ tháng 6/2012.

Thông cáo Geneva kêu gọi thực hiện quá trình chuyển đổi chính trị ở Syria. Tehran chưa bao giờ chính thức chấp thuận điều này bởi nó đồng nghĩa với sự chấm dứt của chính quyền Assad, theo Reuters.

Các nhà ngoại giao phương Tây nhận định Iran sẽ phải tiến gần hơn về phía Nga và rời bỏ hoàn toàn Tổng thống Assad nếu đó là giải pháp ngoại giao hữu hiệu để kết thúc cuộc chiến ở Syria.

Mỹ, châu Âu và các nước Arab vùng Vịnh kiên quyết cho rằng ông Assad phải từ chức và không nên tham gia vào bất cứ cuộc bầu cử nào trong tương lai.

Theo một quan chức phương Tây, điều quan trọng đối với Nga và Iran lúc này là tìm ra chính xác cách để từ bỏ chính quyền Assad. Thạm chí khi người Iran bắt đầu chấp nhận khả năng Tổng thống Assad phải rời ghế, mục tiêu này vẫn rất khó đạt được.

Vũ Hoàng

Theo VNE