Nga “đọc vị” chiến thuật của Ukraine khi đề xuất ngừng bắn

Quan chức Nga tuyên bố đề xuất ngừng bắn ở Ukraine sẽ cho phép quân đội Kiev có thêm thời gian để tập hợp lại lực lượng và tái vũ trang .

Lính Ukraine ở mặt trận Donetsk (Ảnh: Reuters).

“Chúng tôi coi đây là nỗ lực nhằm cung cấp cho lực lượng Ukraine một khoảng dừng trong giai đoạn khó khăn. Quân đội Nga đang tiến quân trên mọi mặt trận và trong bối cảnh này, lệnh ngừng bắn có thể được coi là một cách để Ukraine củng cố vị thế của mình”, ông Yuri Ushakov, trợ lý của Tổng thống Nga Vladimir Putin, nói với truyền thông Nga hôm 16/3.

Ông Ushakov nói thêm rằng Nga đã nêu mối quan ngại của mình tới Mỹ. Quan chức Nga nhận định đây là chiến thuật “câu giờ” của Ukraine trong bối cảnh lực lượng Kiev gặp khó khăn trên tiền tuyến.

Trước đó, trong cuộc hội đàm hôm 11/3 ở Ả rập Xê út, phái đoàn Mỹ đã đưa ra đề xuất ngừng bắn 30 ngày giữa Nga và Ukraine. Kiev đã nhất trí với đề xuất để đổi lấy việc Mỹ khôi phục ngay lập tức viện trợ quân sự và chia sẻ thông tin tình báo.

Hôm 13/3, Đặc phái viên của Tổng thống Trump, ông Steve Witkoff, đã đến Moscow để thảo luận với Tổng thống Putin về đề xuất ngừng bắn.

Sau cuộc họp, ông Putin cho biết, Nga ủng hộ ý tưởng ngừng bắn, nhưng đề xuất hiện nay vẫn cần giải quyết một số câu hỏi.

Theo các điều kiện mới mà ông Putin đưa ra, Ukraine phải ra lệnh cho quân đội của họ ở Kursk đầu hàng, phương Tây phải ngừng cấp vũ khí và Ukraine ngừng huy động quân. Ông nhấn mạnh, bất cứ thỏa thuận nào cũng phải giải quyết nguyên nhân gốc rễ của cuộc xung đột Ukraine, mang lại một nền hòa bình bền vững.

Tổng thống Putin từng nhiều lần bác bỏ lệnh ngừng bắn ngắn hạn.

“Chúng ta không cần lệnh ngừng bắn, chúng ta cần một nền hòa bình lâu dài được đảm bảo bằng các cam kết cho Nga và công dân Nga. Làm thế nào để đảm bảo những cam kết này là một câu hỏi khó”, ông Putin nói vào tháng 12 năm ngoái.

Vào tháng 1, nhà lãnh đạo Nga cũng tuyên bố “không nên có một lệnh ngừng bắn ngắn hạn, không nên có một hình thức ngừng bắn để tập hợp lại lực lượng và tái vũ trang với mục đích tiếp tục xung đột sau đó, mà là một nền hòa bình lâu dài”.

Tổng thống Putin hiện phải đối mặt với một câu hỏi: Nga sẽ phản hồi “có” hay “không” với lệnh ngừng bắn?

Theo trang tin Telegraph , ông Putin đã có 3 phương án để cân nhắc. Thứ nhất là chấp nhận đề nghị ngừng bắn 30 ngày và mất đà tiến công trên chiến trường. Thứ hai là từ chối một cách cứng rắn và có nguy cơ khiến Mỹ phật lòng. Thứ ba là phản ứng một cách phù hợp để tránh trở thành bên không muốn hòa bình, đồng thời đạt được lợi thế tối đa trên tiền tuyến.

Ông Putin đã chọn phương án thứ ba. Bằng cách cảm ơn Tổng thống Mỹ vì nỗ lực mang lại hòa bình, ông Putin kỳ vọng sẽ không làm căng thẳng leo thang với Washington. Mặc khác, ông liệt kê hàng loạt khía cạnh cần thảo luận cho một lệnh ngừng bắn tiềm tàng.

Đây được xem là cách nói “nước đôi”. Nga thể hiện mình vẫn ủng hộ giải pháp hòa bình, nhưng cho rằng nền hòa bình cần phải bền vững, đồng thời thể hiện quan điểm rõ ràng: Moscow không thể đồng ý ngừng bắn một cách nhanh chóng khi chưa có cơ chế cụ thể.

Bằng cách chia nhỏ mọi đề xuất thành nhiều phần chi tiết, ông Putin được cho sẽ cố gắng tỏ ra hợp tác trong khi kéo dài thời gian, thúc đẩy mạnh mẽ đà tiến trên chiến trường để buộc Ukraine phải nhượng bộ tối đa trong bất cứ cuộc đàm phán nào.

Trên thực tế, Nga có lý do để làm như vậy. Họ đang trên đà đẩy Ukraine hoàn toàn khỏi mặt trận Kursk, tước đi lá bài quan trọng mà Kiev đã “để dành” suốt 8 tháng qua để chờ đợi mang ra thương lượng. Tại Donbass, Nga tận dụng Ukraine thiếu vũ khí và quân nhân để giành thêm lãnh thổ.

Theo các nhà quan sát, ông Putin tìm cách trì hoãn khi Nga đang trên đà đẩy lùi hoàn toàn lực lượng Ukraine khỏi tỉnh biên giới Kursk, tước bỏ hoàn toàn lá bài mặc cả của Kiev trong các cuộc đàm phán tương lai. Nhà lãnh đạo Nga coi lực lượng của mình đang chiếm ưu thế trên chiến trường và việc kéo dài đàm phán sẽ có lợi cho Nga.

Các chuyên gia cũng cho rằng ông Putin đang thúc đẩy một kịch bản mà phương Tây sẽ không thể giúp Ukraine xây dựng lại lực lượng vũ trang trong khi các nhà máy của Nga tiếp tục sản xuất vũ khí mới.