Nga điều gần 2.000 lính đến biên giới Armenia – Azerbaijan
Nga triển khai lữ đoàn gồm 1.960 binh sĩ đến vùng xung đột Nagorno- Karabakh làm nhiệm vụ gìn giữ hòa bình, giám sát lệnh đình chiến giữa Armenia và Azerbaijan.
“Nga bắt đầu triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình đến khu vực xung đột Nagorno-Karabakh từ 3h ngày 10/11 (10h giờ Hà Nội), song song với hoạt động rút quân của lực lượng vũ trang Armenia”, Bộ Quốc phòng Nga ra thông cáo cho biết.
Quân đội Nga đã huy động nhiều vận tải cơ Il-76 và các đoàn xe cơ giới để chuyển lực lượng gìn giữ hòa bình thuộc biên chế Lữ đoàn Bộ binh cơ giới số 15 của Quân khu Trung tâm đến biên giới Armenia – Azerbaijan. Sở chỉ huy chiến dịch đã được thiết lập ở thủ phủ Stepanakert của vùng Nagorno-Karabakh.
Lính Nga di chuyển đến biên giới Armenia – Azerbaijan rạng sáng 10/11. Video: Bộ Quốc phòng Nga.
Theo thỏa thuận đình chiến được Yerevan ký với Mosvka và Baku hôm 9/11, quân đội Nga sẽ duy trì 1.960 binh sĩ, 90 xe thiết giáp và 380 xe cơ giới các loại dọc tuyến biên giới Armenia – Azerbaijan tại khu vực xung đột, cũng như hành lang giao thông nối Nagorno-Karabakh với lãnh thổ Armenia.
Thỏa thuận có hiệu lực từ 1h ngày 10/11 (4h ngày 10/11 giờ Hà Nội) sẽ chấm dứt 6 tuần giao tranh ác liệt khiến hàng nghìn người thiệt mạng tại vùng xung đột Nagorno-Karabakh.
“Tôi vừa ký một tuyên bố với Tổng thống Nga và Tổng thống Azerbaijan về chấm dứt cuộc chiến Karabakh. Đây là động thái đau đớn không thể tả với cá nhân tôi và với người dân. Tôi đưa ra quyết định sau những phân tích chuyên sâu về tình hình quân sự. Thỏa thuận này là giải pháp tốt nhất hiện nay”, Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan cho biết trong bài đăng Facebook hôm 9/11
Thông báo được đưa ra sau khi Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev hôm 8/11 tuyên bố nước này đã kiểm soát thị trấn chiến lược Shusha tại Nagorno-Karabakh. Giới chức Armenia cho biết giao tranh vẫn tiếp diễn trong ngày 9/11, nhưng quan chức ly khai thân Armenia thừa nhận họ đã “hoàn toàn mất kiểm soát Shusha” và lực lượng Azerbaijan đang uy hiếp thủ phủ Stepanakert.
Khu vực Nagorno-Karabakh. Đồ họa: RFE/RL.
“Chúng ta buộc họ ký văn kiện này. Về cơ bản, đây là sự đầu hàng”, Tổng thống Aliyev nói trên truyền hình và khẳng định thỏa thuận có “ý nghĩa lịch sử quan trọng”, thêm rằng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tham gia tiến trình gìn giữ hòa bình cùng Nga.
Khoảng 5.000 người đã thiệt mạng từ khi giao tranh giữa Armenia và Azerbaijan quanh Nagorno-Karabakh nổ ra hồi cuối tháng 9. Nagorno-Karabakh được quốc tế công nhận thuộc lãnh thổ Azerbaijan, nhưng khu vực này có nhiều người gốc Armenia sinh sống và đòi ly khai để sáp nhập vào Armernia.
Baku và Yerevan từng ba lần đồng ý ngừng bắn vì lý do nhân đạo, nhưng chưa từng ký thỏa thuận chấm dứt xung đột và các lệnh ngừng bắn đều nhanh chóng bị phá vỡ ngay sau khi có hiệu lực.
Azerbaijan tuyên bố chiếm lại 'thủ đô văn hóa' ở Nagorno-Karabakh
Azerbaijan thông báo giành lại quyền kiểm soát thành phố Shusha, được coi là "thủ đô văn hóa" ở Nagorno-Karabakh, song Armenia phủ nhận.
"Hôm nay sẽ trở thành ngày trọng đại trong lịch sử Azerbaijan", Tổng thống Ilham Aliyev nói hôm 8/1, khi thông báo trên truyền hình rằng Azerbaijan đã giành lại thành phố Shusha từ tay lực lượng Armenia. Dân Azerbaijan sau đó đổ ra các đường phố của thủ đô Baku, vẫy quốc kỳ và ca hát.
Shusha là thành phố lớn thứ hai tại Nagorno-Karabakh, nơi đang chứng kiến giao tranh dữ dội giữa quân đội Azerbaijan và các lực lượng Armenia. Shusha, vốn được Azerbaijan coi là "thủ đô văn hóa", đóng vai trò chiến lược trong hành lanh nối giữa Nagorno-Karabakh với Armenia.
Tuy nhiên, lãnh đạo phe ly khai ở Nagorno-Karabakh và Bộ Quốc phòng Armenia bác tuyên bố của Aliyev, cho biết giao tranh ác liệt vẫn diễn ra ở khu vực lân cận thành phố, vốn được dân Armenia gọi là Shushi.
"Shushi vẫn là giấc mơ xa vời không thể đạt được đối với Azerbaijan. Dù bị phá hủy nặng nề, thành phố pháo đài vẫn chịu đựng được những đòn tấn công của đối phương", cơ quan cứu hộ vùng Nagorno-Karabakh cho biết trong một thông cáo.
Lính Azerbaijan dựng cờ trên một cao điểm gần làng Talish, ngày 23/10. Ảnh: RIA Novosti.
Khoảng 5.000 người đã thiệt mạng từ khi giao tranh giữa Armenia và Azerbaijan quanh Nagorno-Karabakh nổ ra hồi cuối tháng 9. Nagorno-Karabakh được quốc tế công nhận thuộc lãnh thổ Azerbaijan, song nằm dưới sự kiểm soát của lực lượng ly khai thân Armernia.
Chiến sự quanh Nagorno-Karabakh ngày càng phức tạp trong bối cảnh Thổ Nhĩ Kỳ và Nga cạnh tranh ảnh hưởng ngày càng gay gắt trong khu vực. Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố ủng hộ Azerbaijan, trong khi Nga đã ký hiệp ước phòng thủ chung với Armenia và có thể can thiệp nếu chiến sự lan tới lãnh thổ nước này.
Khi kiểm soát được Shusha, quân đội Azerbaijan có thể biến nơi này thành cứ điểm cho chiến dịch tấn công thủ phủ Stepanakert của Nagorno-Karabakh. Armenia cho biết Stepanakert và Shusha bị pháo kích dữ dội những ngày qua, bao gồm cả các vị trí dân sự, song Bộ Quốc phòng Azerbaijan bác tin.
Phần lớn trong số 150.000 dân Stepanakert đã tản cư, những người còn lại cuối tuần trước cũng rời khỏi thành phố khi lực lượng Azerbaijan đang áp sát, khiến con đường duy nhất dẫn khỏi khu vực bị tắc nghẽn.
Các bên tham chiến hứng chịu thương vong dân thường cao nhất trong 25 năm trở lại đây. Armenia cho biết 54 dân thường nước này thiệt mạng và Azerbaijan thống báo 91. Cả hai nước đều phủ nhận cố tình nhằm vào các khu vực dân sự lẫn cáo buộc sử dụng bom chùm bị cấm.
Vị trí thành phố Shusha. Đồ họa: Guardian.
Azerbaijan đang chiếm ưu thế và giành lại phần lớn lãnh thổ tại Nagorno-Karabakh và khu vực lân cận, vốn do lực lượng Armenia kiểm soát sau cuộc chiến lần trước. Phần lớn thắng lợi của Azerbaijan được cho là nhờ sử dụng khí tài hiện đại, bao gồm máy bay không người lái (UAV) do Thổ Nhĩ Kỳ và Israel sản xuất.
Tổng thống Azerbaijan ngày 8/11 tuyên bố sẽ tiếp tục chiến dịch quân sự tới khi "lực lượng Armenia rút hoàn toàn". Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan chúc mừng Aliyev với chiến thắng tại Shusha.
Các lệnh ngừng bắn do Nga, Mỹ làm trung gian sụp đổ không lâu sau khi có hiệu lực. Giao tranh giữa hai nước cuối tuần trước diễn ra ác liệt, trong bối cảnh các nguồn tin cho biết Thổ Nhĩ Kỳ và Nga đã soạn thỏa thuận ngừng bắn mới.
Theo thỏa thuận này, Armenia sẽ trả lại 5 trong số 7 vùng đất của Azerbaijan và đồng ý thiết lập hành lang nối Baku với Nakhchivan, vùng lãnh thổ tách biệt của Azerbaijan. Lực lượng gìn giữ hòa bình của Thổ Nhĩ Kỳ và Nga sẽ được triển khai để duy trì lệnh ngừng bắn. Tuy nhiên, các bên tham chiến và trung gian chưa bình luận về thông tin.
Tổng thống Armenia: "Không nhất thiết phải kéo Nga vào xung đột Nagorno-Karabakh" Mới đây, Tổng thống Armenia cho biết Nga và bất kỳ một bên thứ 3 nào không cần thiết phải can dự vào xung đột tại Nagorno-Karabakh. Hôm 20/10, trả lời phỏng vấn với hãng tin France-24, Tổng thống Armenia Armen Sarkissian đã phát biểu: "Không nhất thiết phải kéo Nga can dự vào xung đột này. Những người Armenia tại Nagorno-Karabakh đã...