Nga đã “cảm” được nước cờ tàn tại Syria?

Nga đã hai lần phủ quyết nghị quyết của Liên hợp quốc về Syria, nhưng giờ đây Mátxcơva cho biết sẽ ủng hộ một kế hoạch mới của cơ quan này về Syria và cũng thẳng thừng tuyên bố giới lãnh đạo Syria đã phạm “nhiều sai lầm”.

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov

Trong động thái cho thấy Mátxcơva đang có quan điểm cứng rắn hơn với Damascus, hôm qua Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết giới lãnh đạo Syria đang “phạm rất nhiều sai lầm”. Ông cho rằng chính quyền của Tổng thống Assad “đã phản ứng không đúng” ngay từ đầu, khi các cuộc biểu tình còn diễn ra trong hòa bình.

Ông cũng cho biết Mátxcơva chuẩn bị ủng hộ một nghị quyết của Liên hợp quốc, ủng hộ kế hoạch hòa bình của cựu Tổng thư ký Liên hợp quốc Kofi Annan, người hiện là đại diện của Liên hợp quốc để giải quyết khủng hoảng ở Syria.

Tuyên bố của ông Lavrov cũng được đưa ra một ngày sau khi Nga kêu gọi một lệnh ngừng bắn nhân đạo hàng ngày ở Syria.

Nga là đồng minh lớn của Syria và cùng với Trung Quốc nước này đã hai lần phủ quyết nghị quyết của Liên hợp quốc nhằm lên án hành động của ông Assad.Song giới quan sát tin rằng, giờ đây Mátxcơva đang mất dần kiên nhẫnđối với Damascus và cũng đã cảm thấy thế cờ tàn ở Syria đang ở rất gần.

Lực lượng trung thành với ông Assad đã đẩy được lực lượng nổi dậy khỏi hầu hết các vị trí cố thủ của họ trong những tuần qua và các nhà lãnh đạo phương Tây hiện đang ngày càng thận trọng hơn trước khả năng can thiệp vào cuộc nội chiến được cho là nhiều tầng ở Syria. Phương Tây có thể bị đẩy về cùng phía với al-Qaeda hay các lực lượng Hồi giáo cực đoan khác.

“Cho đến nay, giới lãnh đạo Syria đã nắm được kiểm soát toàn bộ lãnh thổ đất nước” và phe nổi dậy không có nơi nào để giương cờ cũng như để hình thành một chính phủ thay thế có giá trị với sự giúp đỡ của bên ngoài, Vladimir Yevseyev, một chuyên gia của Trung tâm an ninh quốc tế tại Viện Kinh tế thế giới và quan hệ quốc tế, chuyên đào tạo các nhà ngoại giao Nga, cho biết. “Những gì chúng ta ngày càng thấy rõ là phe đối lập đang tìm đến các phương thức khủng bố và điều này sẽ gây cản trở nghiêm trọng đối với sự hỗ trợ của phương Tây. Tôi không chắc liệu Nga và phương Tây đã đạt được nhất trí gì về vấn đề Syria, nhưng các cuộc thảo luận theo hướng đó đang được diễn ra.”

Nga đã phủ quyết hai dự thảo nghị quyết của Hội đồng bảo an Liên hợp quốc, kêu gọi ông Assad từ chức nếu không phải mở cửa cho một cuộc can thiệp của lực lượng bên ngoài theo phương thức đã từng được áp dụng tại Libya vào năm ngoái. Mátxcơva cũng đã làm tăng nhiệt căng thẳng khi tiếp tục cung cấp vũ khí cho Syria, khách hàng truyền thống của Nga, trong khi số người thiệt mạng theo ước tính của Liên hợp quốc trong các cuộc xung đột ở Syria đã vượt hơn 8.000.

Vào tuần này,một bản báo cáo độc lập của Viện nghiên cứu hòa bình quốc tế Stockholm phát hiện xuất khẩu vũ khí của Nga sang Syria đã tăng lên 600% từ năm 2007-2011 so với 5 năm trước, với Nga chiếm gần 80% nhập khẩu vũ khí của Syria. Chuyên gia Nga cũng ước tính Mátxcơva có khoảng 5 tỷ USD trong các hợp đồng vũ khí sắp diễn ra với Damascus.

Nhưng ngoài tất cả những hợp tác quân sự -kỹ thuật truyền thống với Syria, các chuyên gia Nga khẳng định Mátxcơva không “mặn nồng” với chính quyền Assad đến mức sẽ mang lực lượng quân sự của mình ra bảo vệ họ.

“Trong thế giới ngày nay, thật trớ trêu là phương Tây đang hành động thể như có một cuộc đấu tranh quốc tế mà ở đó biên giới không là gì”,Yevgeny Satanovsky, chủ tịch Viện nghiên cứu Trung Đông, một viện nghiên cứu độc lập ở Mátxcơva cho hay. “Bạn cũng có thể nói rằng cũng thật trớ trêu khi Nga và Trung Quốc đang cư xử giống như những cường quốc bảo thủ, đặt chủ quyền lên trên tất cả và khẳng định rằng các nước khác hãy đứng ngoài những tranh chấp nội bộ của họ. Nhưng chúng ta đã ở đây. Nga sẽ không dùng quân đội của mình để bảo vệ ông Assad và chúng ta hãy hi vọng phương Tây sẽ ngày một thận trọng hơn, tính toán đến những hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra nếu họ can thiệp vào Syria”.

Cùng lúc, một số chuyên gia cũng cho rằng Nga hiểu được tổn thất đối với mối quan hệ với phương Tây nếu cứ giữ mãi lập trường bảo vệ ông Assad. Chính vì vậy Nga đã sẵn sàng gia tăng áp lực đối với nhà lãnh đạo Syria để “đồng điệu” hơn với phe đối lập ở Syria. Hôm thứ ba vừa qua, ông Lavrov cho biết Nga sẽ kêu gọi ông Assad tuân thủ nghị quyết của Liên hợp quốc dựa trên kế hoạch của ông Kofi Annan, miễn là nghị quyết không có “những tối hậu thư”.

“Chúng tôi cho rằng lãnh đạo Syria nên ủng hộ cách tiếp cận của ông Annan không chậm trễ và chúng tôi mong nhóm vũ trang và chính trị đối lập cũng như vậy”, ông Lavrov cho hay. “Chúng tôi sẽ không ủng hộ chính phủ Syria. Chúng tôi ủng hộ sự cần thiết phải chấm dứt thù địch và bắt đầu một tiến trình chính trị. Nga sẽ làm mọi thứ có thể vì điều đó, bất chấp quyết định của chính phủ Syria là gì, mà trong đó có rất nhiều quyết định chúng tôi không đồng tình”, ông Lavrov cho biết thêm.

Ông Lavrov cũng cho biết hiện chỉ còn một tàu duy nhất của Nga ở Tartous, cảng của Syria, tàu chở dầu mang tên “Iman”. Tàu này đang trên đường tới Biển Đỏ để cung cấp cho các tàu chiến Nga tham gia vào hoạt động chống cướp biển cùng với các lực lượng quốc tế khác. Theo ông Lavrov, tàu mang theo “một đơn vị an ninh” riêng chỉ để bảo vệ bản thân con tàu, phủ nhận thông tin trước đó cho rằng Nga đã đưa một biệt đội chống khủng bố vào Syria.

Alexander Sharavin, giám đốc Viện phân tích chính trị và quân sự độc lập ở Mátxcơva nhận định: “Tôi không tin lãnh đạo Nga sẽ đưa quân vào Syria, đặc biệt là trong bối cảnh hiện nay, khi bạn thấy tình hình ở đó đang thay đổi. Tôi tin là đã đạt được một thỏa thuận quốc tế về Syria.”

Theo Dân Trí