Nga chuyển khí tài quân sự, rút quân hoàn toàn khỏi Syria?
Nga dường như đã giảm sự hiện diện ở Syria khi chuyển các khí tài quân sự sang các quốc gia khác trong khu vực.
Máy bay vận tải hạng nặng tại căn cứ không quân Khmeimim của Nga ở Latakia, Syria (Ảnh: Maxar).
Theo các hình ảnh vệ tinh và dữ liệu chuyến bay, Nga đang giảm hiện diện quân sự tại Syria và chuyển khí tài quân sự đến Libya, Mali và Sudan.
Quyết định này được cho là có liên quan đến việc Nga mất quyền kiểm soát các căn cứ tại Syria và nỗ lực tăng cường ảnh hưởng của Moscow trên lục địa châu Phi, theo trang mạng NZIV.
Các nguồn tin cho biết Nga bắt đầu rút khí tài quân sự khỏi Syria sau khi Tổng thống Bashar al-Assad bị lật đổ vào ngày 8/12. Việc mất các căn cứ quân sự Khmeimim và Tartus ở Syria, nơi cho phép Moscow thể hiện sức mạnh trong khu vực, sẽ là một vấn đề lớn. Thay vào đó, Nga đã tăng cường các nỗ lực ở châu Phi, thiết lập sự hiện diện tại Libya, Mali và Sudan.
Theo các chuyên gia, việc chuyển giao một lượng lớn khí tài quân sự có liên quan đến những khó khăn về hậu cần và chi phí cao.
Chuyên gia Roland Marchal tại Viện Nghiên cứu Chính trị ở Paris lưu ý rằng các hoạt động chuyển giao khí tài quân sự ở quy mô lớn đòi hỏi phải đầu tư tài chính đáng kể, bao gồm thanh toán cho việc vận chuyển hàng hóa và đảm bảo các chuyến bay qua không phận của các nước, ví dụ Thổ Nhĩ Kỳ.
Tuy nhiên, bất chấp những khó khăn này, Nga vẫn tiếp tục tăng cường sự hiện diện tại châu Phi.
Video đang HOT
Căn cứ của Nga ở Syria (Ảnh: BBC).
Phân tích dữ liệu chuyến bay cho thấy sự gia tăng các hoạt động vận chuyển giữa Nga và Libya. Mặc dù mục đích của những chuyến bay này vẫn chưa rõ ràng, các chuyên gia cho rằng chúng có liên quan tới nỗ lực của Moscow nhằm tăng cường ảnh hưởng ở các khu vực châu Phi.
Chính quyền Nga cho biết đang tiếp tục đàm phán với chính phủ mới của Syria về tương lai của các căn cứ Khmeimim và Tartus.
Các chuyên gia nhấn mạnh tầm quan trọng chiến lược của cơ sở bảo dưỡng và hậu cần của hải quân Nga tại Tartus đối với các hoạt động ở Địa Trung Hải, cũng như tầm quan trọng của căn cứ không quân Hmeimim đối với ảnh hưởng của Moscow ở Trung Đông và châu Phi.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, việc vận chuyển khí tài quy mô lớn cho thấy khả năng rút quân hoàn toàn của Nga khỏi Syria là rất cao. Nếu điều đó xảy ra, Nga sẽ mất đi chỗ đứng quan trọng để kiểm soát Trung Đông và châu Phi.
Vào ngày 19/12, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố trong cuộc họp báo thường niên rằng, Moscow hy vọng hòa bình và ổn định ở Syria, đồng thời duy trì quan hệ với tất cả các bên ở Syria cũng như trong khu vực.
Ông Putin nói thêm rằng sự hiện diện liên tục của các căn cứ Nga tại Syria phụ thuộc vào việc lợi ích có phù hợp với chính phủ mới hay không. Ông Putin cũng tuyên bố đề xuất của Nga về việc sử dụng các căn cứ Hmeimim và Tartus để cung cấp viện trợ nhân đạo cho Syria.
Theo Tổng thống Putin, hầu hết người dân Syria mà Nga đã tiếp cận đều ủng hộ Moscow duy trì hai căn cứ quân sự chính ở Syria. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán đang diễn ra. Moscow sẽ phải cân nhắc xem mối quan hệ với các lực lượng chính trị ở Syria tác động như thế nào tới quyết định duy trì lực lượng ở đây.
Từ cuối tháng 11, các nhóm vũ trang đối lập ở Syria đã mở một chiến dịch tấ.n côn.g quy mô lớn nhằm giành quyền kiểm soát các thành phố trọng yếu ở Syria.
Chỉ trong vòng hơn một tuần, lực lượng này đã kiểm soát các thành phố lớn và thủ đô Damascus, lật đổ chính quyền Assad hôm 8/12.
Giới chức Nga ngay sau đó xác nhận ông Assad đã từ chức và đồng ý chuyển giao quyền lực cho phe đối lập. Điện Kremlin cho hay, Tổng thống Putin đã cấp quy chế tị nạn cho ông Assad cùng gia đình, hiện giờ họ ở Moscow.
Israel và Thổ Nhĩ Kỳ đang định hình một Syria mới từ vùng biên giới
Lãnh đạo Syria không phải là bên duy nhất định hình tương lai của đất nước mà điều này còn đến từ khu vực lãnh thổ vùng biên - nơi đang bị Israel và Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát một phần.
Các thành viên lực lượng đối lập sau khi giành quyền kiểm soát thủ đô Damascus, Syria ngày 8/12/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Quân đội Israel không tốn quá nhiều thời gian tiến vào Syria sau khi Chính quyền Assad bị lực lượng đối lập lật đổ cách đây hai tuần. Phía Israel đã triển khai quân đội di chuyển vào khu vực vùng đệm tại cao nguyên Golan - được thiết lập theo lệnh ngừng bắ.n giữa hai nước cách đây 50 năm.
Theo thông báo của Văn phòng Thủ tướng Israel, ông Netanyahu đã nói rằng: "Israel sẽ không cho phép các nhóm thánh chiến lấp đầy khoảng trống đó và đ.e dọ.a các cộng đồng Israel". Văn phòng này mô tả việc triển khai này là tạm thời cho đến khi một chính quyền Syria mới - hiện do Hayat Tahrir Al-Sham (HTS) lãnh đạo - cam kết thực hiện thỏa thuận năm 1974. Tuy nhiên, thực tế cho thấy những thông báo trên có vẻ không phản ánh đúng thực tế khi HTS cũng lên tiếng đề nghị Israel ngừng các cuộc tấ.n côn.g và rút quân khỏi lãnh thổ nước này.
Thổ Nhĩ Kỳ cũng thể hiện những động thái cấp bách tương tự với Israel trong việc khẳng định ảnh hưởng của mình đối với một phần lãnh thổ lớn hơn tại Syria. Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đã miêu tả Thổ Nhĩ Kỳ là một nhân tố chủ chốt trong việc định hình bối cảnh chính trị hậu Assad.
Một trong những ưu tiên chính của Tổng thống Recep Tayyip Erdogan là đẩy lùi các nhóm người Kurd ở phía Bắc có liên hệ với PKK - một tổ chức từ lâu đã đấu tranh cho người Kurd tự trị ở Thổ Nhĩ Kỳ.
Tổ chức Quân đội Quốc gia Syria (SNA) - một nhóm được Ankara tài trợ và cố vấn - đã chiếm giữ 2 thị trấn phía Tây Bắc kể từ cuối tháng 11 từ tay của Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) - một đồng minh người Kurd trong cuộc chiến chống tổ chức khủn.g b.ố IS của Mỹ. Theo một số quan chức Thổ Nhĩ Kỳ đã đề cập trong tuần này, SNA đang thể hiện mong muốn sẽ cố gắng chiếm thêm các phần lãnh thổ khác tại Syria.
Mục tiêu cuối cùng của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan là tạo ra một vùng đệm dọc theo toàn bộ biên giới Syria-Thổ Nhĩ Kỳ dài 900 km. Tuy nhiên, mục tiêu này được nhiều người đán.h giá có vẻ khó đạt được. Phía Thổ Nhĩ Kỳ cho biết HTS ủng hộ việc giải tán lực lượng người Kurd, mặc dù nội dung này chưa được HTS đề cập một cách công khai.
Cách thức Israel và Thổ Nhĩ Kỳ ảnh hưởng tới tương lai của Syria
Sự tiến công của Israel đã mở rộng quyền kiểm soát của nước này đối với khu vực cao nguyên Golan vùng đất là tâm điểm của tranh cãi giữa nhiều quốc gia kể từ khi Israel chiếm được từ Syria trong cuộc chiến năm 1967. Trước khi Chính quyền Assad sụp đổ, Israel đã kiểm soát khoảng 2/3 khu vực trên.
Với thực tế hiện nay, khi chiếm được toàn bộ cao nguyên Golan sẽ giúp quân đội Israel có nắm sát được tình hình tại miền Nam Syria và thủ đô Damascus - cách đó 60 km - và những diễn biến trên chiến trường của các bên liên quan. Ngoài ra, với đất đai màu mỡ, cao nguyên Golan là khu vực nông nghiệp trù phú để trồng nho, táo cũng như cung cấp một nguồn nước quan trọng cho Israel.
Đến nay, ngoài ông Trump chính thức công nhận chủ quyền của Israel đối với lãnh thổ Golan vào năm 2019 trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, Liên hợp quốc vẫn coi đây là một lãnh thổ hợp pháp của Syria.
Trong khi đó với Thổ Nhĩ Kỳ, vào tuần trước, Ngoại trưởng Hakan Fidan cho biết quốc gia này muốn được xem là cường quốc khu vực, có khả năng kiểm soát tình hình tại Syria. Vừa qua, chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đã liên lạc với HTS và thủ lĩnh Ahmed Al-Sharaa cũng như đạt được những kết quả nhất định về mặt quân sự ở phía Bắc Syria.
Ông Fidan nói rằng: "Chúng tôi công nhận chính quyền hiện tại, chính quyền mới, là đối tác hợp pháp của Thổ Nhĩ Kỳ và các bên đối thoại quốc tế. Tôi nghĩ HTS đã có những bước tiến lớn để tách mình khỏi al-Qaeda và Daesh (IS) cùng các thành phần cực đoan khác".
Ankara có động lực mạnh mẽ để đảm bảo sự ảnh hưởng đến cách thức điều hành tại Syria. Thổ Nhĩ Kỳ đã tiếp nhận hơn 3 triệu người tị nạn từ Syria hậu quả của cuộc nội chiến kéo dài 13 năm tại Syria. Việc này được đán.h giá là giúp cho các công ty Thổ Nhĩ Kỳ hưởng lợi lớn khi quá trình tái thiết sau chiến tranh bắt đầu.
Nhóm phân tích của Eurasia Group cho rằng: "Ankara sẽ tìm cách định hình bối cảnh chính trị và kinh tế ở Syria để mở rộng lợi ích của Thổ Nhĩ Kỳ. Một kết quả tốt ở Syria đối với Thổ Nhĩ Kỳ sẽ giúp (Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ) Erdogan thể hiện mình là một nhà lãnh đạo có ảnh hưởng trên toàn cầu".
Nguyên nhân nào thúc đẩy Liên bang Nga rút khỏi Syria Cuộc chiến ở Ukraine đã trở thành ưu tiên hàng đầu, khiến Nga phải điều chỉnh các cam kết quân sự ở Syria. Mặc dù vẫn duy trì sự hiện diện tại các căn cứ quân sự quan trọng, nhưng khả năng tồn tại lâu dài của chúng đang bị đặt dấu hỏi. Khói lửa bốc lên sau cuộc không kích của Israel...