Nga chưa hội đủ lực để phản công đẩy quân đội Ukraine ra khỏi Kursk

Cuộc phản công của Nga nhằm giành lại một số vùng ở tỉnh Kursk đã bị lực lượng Ukraine chiếm giữ, được cho là vẫn chưa có đủ động lực và chưa đạt được bước tiến đáng kể nào.

Lá cờ có biểu trưng của vùng Kursk treo bên ngoài một tòa nhà bị hư hại vào ngày 10/9/2024 tại Sudzha, tỉnh Kursk, Nga. Ảnh: Getty Images

Ukraine đã phát động cuộc tấn công bất ngờ xuyên qua biên giới từ ngày 6/8, chiếm được hàng chục khu định cư trong một động thái khiến ngay cả các đồng minh của Kiev cũng phải sửng sốt. Nhưng ngay từ đầu, các nhà quan sát đã nói rằng khó có khả năng họ sẽ giữ được lâu những thành quả của mình.

Ukraine nói Nga phản công kém hiệu quả

Các video định vị địa lý cho thấy các đơn vị Nga đã chiếm lại một vài ngôi làng, nhưng tình hình vẫn còn bất ổn. Cả chất lượng và số lượng quânmaf Nga cam kết ở khu vực này đều mơ hồ, trong các báo cáo đáng tin cậy ở tiền tuyến cũng rất ít và thông tin không thống nhất.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hôm 12/9 thừa nhận Nga đã bắt đầu phản công và cho biết họ có ý định triển khai 60.000 – 70.000 quân ở khu vực Kursk. Nhưng một ngày sau, hôm 13/9, ông nhấn mạnh, người Nga “vẫn chưa có bất kỳ thành công đáng kể nào. Những người lính anh hùng của chúng ta đang trụ vững”.

Nhà lãnh đạo Ukraine cũng lưu ý, chiến dịch Kursk của Ukraine đã đạt kết quả mong muốn. “Nói thẳng ra, chiến dịch này đã mang lại những kết quả mà chúng tôi trông đợi. Ở vùng Kharkov, đối phương đã bị chặn lại. Bước tiến của họ ở khu vực Donetsk đã bị chậm lại, mặc dù ở đó còn rất khó khăn” – ông Zelensky phát biểu ngày 13/9.

Theo đài CNN, giới chức Mỹ đánh giá rằng Nga sẽ cần tới 20 lữ đoàn – khoảng 50.000 quân – để trục xuất toàn bộ lực lượng Ukraine khỏi Kursk, nhưng người phát ngôn Bộ Quốc phòng Thiếu tướng Pat Ryder cho biết vào tuần trước rằng các hành động của Nga cho đến nay là “không đáng kể” và các nhà phân tích chưa thấy mức độ số lượng hoặc chất lượng nào có thể nhanh chóng đẩy lùi lực lượng Ukraine ra khỏi Kursk.

Một số đơn vị có năng lực cao dường như tham gia vào cuộc phản công của Nga. Video định vị địa lý cho thấy các đơn vị thuộc Trung đoàn Dù tinh nhuệ số 51 tham gia vào một cuộc tấn công ở Kursk hôm 13/9. Nhưng Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) đánh giá rằng có rất ít nhóm quân Nga ở Kursk là “các đơn vị có kinh nghiệm chiến đấu”.

Những dấu hiệu ban đầu cho thấy lực lượng Nga có thể cố gắng cắt đứt quân đội Ukraine gần thị trấn Korenevo trước khi bắt đầu một chiến dịch phản công quy mô lớn hơn.

Một người lính Ukraine đứng gác trên phố tại thị trấn Sudzha tỉnh Kursk, Nga vào ngày 10/9/2024. Ảnh: Global Images Ukraine/Getty Images

Một sĩ quan Ukraine tham gia chiến dịch Kursk nói với CNN hôm 14/9 rằng quân đội Nga đã giành lại được khoảng hai km ở rìa phía tây của khu vực mà quân Ukraine chiếm được vào tháng trước. Sĩ quan này cho biết tình trạng liên lạc kém đang cản trở hoạt động của họ.

Ukraine tấn công hướng mới ở Kursk

Cũng có dấu hiệu cho thấy các đơn vị Ukraine có thể đang phát triển một tuyến đường tấn công mới vào một khu vực khác của Kursk, gần thị trấn Veseloe. Điều này có thể nhằm mục đích đánh lạc hướng lực lượng Nga.

Chuyên gia Robert Rose thuộc Viện Chiến tranh Hiện đại tại West Point (Mỹ) cho biết: “Bằng cách phát động các cuộc tấn công bất ngờ qua biên giới được bảo vệ mỏng manh, Ukraine có thể theo đuổi chiến tranh du kích cấp tác chiến để hỗ trợ cho chiến lược tổng thể là làm tiêu hao”.

Bất chấp cuộc phản công đang diễn ra của Nga ở Kursk và tổn thất ngày càng tăng của Ukraine, Tổng thống Zelensky vẫn khẳng định cuộc tấn công vào Kursk là cần thiết và có giá trị, đồng thời đã làm chậm bước tiến của Nga ở phía đông Donetsk, nơi thành phố Pokrovsk đang bị đe dọa trực tiếp. Quân đội Nga vẫn theo đuổi mục tiêu giành quyền kiểm soát hoàn toàn bốn tỉnh phía đông Ukraine gồm Donetsk, Luhansk, Zaporizhia và Kherson, mà đến nay họ đã kiểm soát phần lớn. Hầu hết các cuộc giao tranh trong cuộc chiến đều tập trung vào khu vực này.

Phát biểu tại một hội thảo ở Kiev hôm 13/9, do nhà báo Fareed Zakaria của CNN điều hành, Tổng thống Zelensky nói rằng lợi thế của Nga so với Ukraine về đạn pháo ở khu vực Pokrovsk đã giảm từ tỉ lệ 12-1 xuống còn 2,5-1, điều mà ông cho là nhờ vào thành công của chiến dịch Kursk.

Nhóm binh sĩ Ukraine nghỉ ngơi sau khi hoàn tất nhiệm vụ tại tỉnh Kursk, Nga. Ảnh: CNN

Trong khi đà tiến quân của Nga chậm lại vào tuần đầu tiên của tháng 9, không có lực lượng đáng kể nào được rút về để chiến đấu ở Kursk, mặc dù một số đơn vị đã được tái triển khai từ các khu vực ít tranh chấp hơn dọc theo chiến tuyến dài 1.000 km trên lãnh thổ Ukraine. Moskva cho đến nay dường như ưu tiên mục tiêu giành lợi ích ở Donetsk hơn là chiếm lại lãnh thổ của mình ở Kursk.

Người Ukraine đã đưa ra một số lý do cho chiến dịch Kursk – rằng nó sẽ buộc Nga phải tái triển khai lực lượng đang chiến đấu ở tiền tuyến tại Ukraine; rằng nó sẽ cung cấp cho Ukraine lợi ích lãnh thổ để trao đổi trong bất kỳ cuộc đàm phán tương lai nào; rằng nó sẽ chế giễu “ranh giới đỏ” của Nga, và rằng nó sẽ mang lại một nhóm tù binh chiến tranh để trao đổi.

Tổng thống Zelensky hiện còn đưa ra thêm một lý do biện minh cho cuộc tấn công Kursk: rằng nó đã ngăn chặn một kế hoạch của Nga nhằm chiếm một vùng rộng lớn ở miền bắc Ukraine làm vùng đệm, một kế hoạch mà theo ông, sẽ nuốt chửng “các đô thị trong khu vực”.

Ông Zelensky nói với nhóm chuyên gia cố vấn rằng “thông tin từ các đối tác của chúng ta” chỉ ra rằng người Nga có ý định tạo ra “các khu vực an ninh” sâu bên trong Ukraine.

Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), một nhóm nghiên cứu tại Washington DC, cho biết hôm 13/9 rằng bộ chỉ huy quân sự Nga có thể đã có ý định “tiến hành thêm các hoạt động tấn công dọc theo một mặt trận rộng hơn và liên tục hơn ở đông bắc Ukraine để kéo dãn đáng kể lực lượng Ukraine”. Hiện tại, những tham vọng như vậy của Nga đang bị chặn lại. Tuy nhiên, họ vẫn nắm giữ lợi thế về hỏa lực và quân số trên hầu hết các mặt trận hiện có và sẽ tiếp tục sử dụng chiến thuật bắn phá dữ dội, tiếp theo là tiến quân bộ binh qua đống đổ nát.

Những ưu tiên chiến thuật của Kiev

Trong khi đó, người Ukraine có một số ưu tiên trước mắt: thiết lập và củng cố các tuyến phòng thủ ở phía đông và đẩy nhanh việc thành lập các đơn vị mới. Họ đang phát triển khả năng tấn công tầm xa hơn để làm suy yếu cơ sở hạ tầng của Nga như sân bay và kho nhiên liệu. Và Kiev đang tích cực vận động để được tự do hơn trong việc sử dụng tên lửa chính xác của phương Tây trong các cuộc tấn công sâu bên trong lãnh thổ Nga.

Tổng thống Zelensky nói với CNN hôm 13/9 rằng bom lượn dẫn đường của Nga, được gọi là FAB, chịu trách nhiệm gây ra 80% cơ sở hạ tầng bị phá hủy, và Ukraine cần phải tấn công khẩn cấp vào các sân bay nơi chúng được phóng đi.

Lời kêu gọi này dường như đang thu hút được sự chú ý. Thủ tướng Anh Keir Starmer cho biết tại cuộc họp cùng ngày với Tổng thống Mỹ Joe Biden rằng “vài tuần và tháng tới có thể rất quan trọng – điều rất, rất quan trọng là chúng ta phải hỗ trợ Ukraine trong cuộc chiến giành tự do này”.

Nhưng chính quyền Mỹ vẫn đang cảnh giác với hậu quả của những gì Điện Kremlin đã cảnh báo là bước leo thang, đưa NATO can dự trực tiếp vào cuộc xung đột.

Ông Matthew Schmidt, Phó Giáo sư An ninh Quốc gia tại Đại học New Haven, bình luận rằng, vấn đề cốt lõi là Ukraine thay đổi quyết định của Moskva như thế nào, dù là ở Kursk hay bằng các cuộc tấn công sâu hơn nhiều bên trong nước Nga, hoặc cả hai.

Chiến dịch Kursk có thể sẽ thành công trong việc thuyết phục ông Biden và các đồng minh phương Tây khác chấp thuận các cuộc tấn công sâu hơn. Theo ông Schmidt, “nếu các cuộc tấn công tiếp theo có thể đẩy cuộc chiến vào sâu bên trong nước Nga, thì nó sẽ ảnh hưởng đến người Nga và sau đó ảnh hưởng đến quá trình ra quyết định của Điện Kremlin”.

Điều đó sẽ định nghĩa chiến dịch Kursk là một thành công. Nhưng theo ông Schmidt, chúng ta cần đặt ra câu hỏi lớn hơn: “Cuộc xung đột này sẽ kết thúc như thế nào?”