New Zealand ‘chân trong, chân ngoài’ với AUKUS

Gần 3 năm sau khi hình thành, liên minh an ninh ba bên giữa Mỹ, Anh và Úc ( AUKUS) đang ở trước triển vọng đón thành viên mới.

Thành viên mới này là New Zealand và sự tham gia được giới hạn ở điều gọi là trụ cột thứ 2 của AUKUS, tức là không hợp tác để hậu thuẫn lẫn nhau đảm bảo an ninh mà chỉ hợp tác trên những lĩnh vực rất nhạy cảm và quan trọng về an ninh như máy tính lượng tử hay trí tuệ nhân tạo.

Tàu ngầm hạt nhân Mỹ trong lần thăm Úc năm 2023. ẢNH US NAVY

Cho dù New Zealand tham gia chỉ một nửa chứ không đầy đủ thì sự tham gia của nước này vào AUKUS vẫn có ý nghĩa rất quan trọng và tác động rất to lớn đối với AUKUS. Sự tham gia của New Zealand vào AUKUS sẽ giúp AUKUS tăng thế và lực cũng như mở rộng phạm vi hoạt động ở vùng Nam Thái Bình Dương. Việc liên kết New Zealand vào AUKUS không khó khăn gì, bởi nước này vốn từng là đồng minh của Mỹ và Úc trong liên minh quân sự ANZUS.

Chính vì thế, Úc trong thời gian vừa qua thúc đẩy mạnh mẽ quá trình đàm phán với New Zealand để nước này tham gia AUKUS. Cứ theo những phát ngôn của đại diện chính phủ hiện tại ở New Zealand thì quá trình đàm phán tiến triển rất thuận lợi và ở phía New Zealand gần như đã quyết định về nguyên tắc là đảo quốc này sẽ tham gia với chừng mực nhất định AUKUS trong thời gian không lâu nữa.

Có hai lý do khiến New Zealand chỉ có thể “chân trong, chân ngoài” khi tham gia AUKUS, tức là chỉ tham gia trụ cột 2 của AUKUS. Thứ nhất là chính sách hạt nhân của New Zealand trên thực tế cấm tham gia vào chế tạo cũng như sở hữu vũ khí hay tàu ngầm hạt nhân. Trụ cột 1 của AUKUS là giúp Úc có tàu ngầm hạt nhân và được chuyển giao công nghệ chế tạo tàu ngầm hạt nhân. Thứ hai là New Zealand chủ trương duy trì chính sách đối ngoại độc lập. Chân trong, chân ngoài như thế sẽ có lợi nhất, sẽ vẹn toàn mọi bề cho New Zealand.