Nếu Jeb Bush ứng cử, sẽ có cuộc đua kỳ thú?

Ngày 12.4.2015, cựu đệ nhất phu nhân, cựu ngoại trưởng của nước Mỹ – Hilary Clinton, đã chính thức công bố sẽ bắt đầu chiến dịch giành chiếc vé duy nhất của đảng Dân chủ trong cuộc chạy đua vào chiếc ghế quyền lực nhất thế giới, chức vụ tổng thống Mỹ nhiệm kỳ 2017-2021.

Ngay sau tuyên bố của bà Clinton, cả nước Mỹ đang “nín thở” để chờ ứng cử viên nặng ký nữa xuất hiện, từ phía đảng Cộng hòa, đó là John Ellis Bush – thường được gọi bằng cái tên ghép từ ba chữ cái đầu tiên, Jeb Bush.

Nếu quả thật Jeb sẽ ra tranh chiếc vé ứng cử viên TT của đảng Cộng hòa lần này thì cuộc bầu cử TT Mỹ diễn ra vào Thứ Ba, ngày 8.11.2016 sẽ cực kỳ thú vị và hấp dẫn.

Đó là ngày của rất nhiều kỷ lục: Lần đầu tiên nước Mỹ có một ứng cử viên TT là phụ nữ và rất có thể đó cũng là nữ TT Mỹ đầu tiên; lần đầu tiên cặp ứng cử viên đặc biệt nhất cùng tranh đua khi cả hai đều có người thân nhất của mình vừa mới là TT trong các nhiệm kỳ trước (với Jeb là hai người, Bush cha và Bush anh). Và, cũng thật đặc biệt khi ta thấy rằng hai gia đình đã từng có “ân oán” không nhỏ khi chính Bush cha đã từng bị nhà Clinton đánh bại. Nếu Jeb hay từ đây gọi là Bush em, đánh bại được bà Clinton để “rửa hận” cho cha, thì đây đúng là cuộc “trả thù” ngoạn mục – độc nhất vô nhị!

Cái siêu đặc biệt của đặc biệt là, có lẽ, còn lâu lắm (nếu không muốn nghĩ tới một xác suất rất nhỏ), mới có thể tái lập trường hợp hy hữu như cuộc đối đầu giữa hai gia đình Clinton và Bush. Trong suốt 226 năm tồn tại của chính phủ Mỹ (1789-2015), chưa bao giờ xuất hiện sự sẵn sàng kế nhiệm đến thế trong hai gia đình nắm quyền lực cao nhất của nước Mỹ suốt 20 năm (1989-2009; trong đó, Bush cha từ 1898-1993, Clinton từ 1993-2001, Bush anh từ 2001-2009).

Giới chuyên gia và các nhà bình luận chắc hẳn sẽ tốn rất nhiều giấy mực và công sức để &’cân đo đong đếm’ sức nặng của hai ứng viên, tuy chỉ mới nhìn qua, ta cũng biết rõ là rất khó phân định ai hơn ai.

Bà Clinton đã từng là ứng cử viên bị thất bại (trước Obama) nhưng lại là người “chiến thắng” ngay sau đó khi bà hợp tác với đương kim TT Hoa Kỳ trên cương vị ngoại trưởng. Là một người sắc sảo, quyết đoán nhưng lại rất bao dung (qua cách hành xử với ông Obama và chồng trong vụ M.Lewinsky). Cần chú ý một chi tiết tưởng như là “nhỏ”: Báo chí Mỹ đang cố hết sức để thổi phồng tin đồn(?) về chuyện bà đã từng đánh… ngài TT Clinton trong vụ ông ngoại tình. Tin đồn đó dù ai tung ra đi nữa (từ một cuốn sách) đều hàm ý rằng bà Clinton đủ cứng rắn khi đối đầu với thế giới đang ngập tràn những người rắn mặt như Putin, Tập Cận Bình, Kim Jong Un…

Ứng cử viên từ đảng Cộng hòa mà người Mỹ đang thấp thỏm đợi chờ, nếu xuất hiện như dự báo, là Jeb Bush, chắc chắn là đối thủ chẳng nhẹ ký một chút nào.

Jeb đã từng là thống đốc hai nhiệm kỳ liên tiếp (1999-2007) ở một trong những bang nóng nhất, phức tạp nhất và cũng quan trọng nhất về mặt chính trị là Florida – bang đứng thứ tư về số lượng Đại cử tri với 27 phiếu bầu (sau California, 55 phiếu; Texas, 34 phiếu; New York, 31 phiếu).

Sự xuất hiện của Jeb được “chuẩn bị” khá kỹ lưỡng: Sau khi hết nhiệm kỳ thống đốc, những tưởng ông sẽ đi tiếp ngay lên nấc thang quyền lực tiếp theo. Thế nhưng, trái với dự đoán của nhiều chuyên gia, Jeb chuyển sang kinh doanh, và… học hỏi. Học hỏi theo đúng nghĩa đen của từ này.

Jeb đã đi, xem xét, tìm hiểu, tiếp xúc với các élit (tinh hoa) chính trị trên toàn thế giới, trong đó, mỗi năm không ít hơn bốn lần đến Á Châu!

Cách đi để đến đó không hề là ngẫu nhiên: Ai cũng biết trọng tâm chiến lược của Hoa Kỳ đang xoay trục sang châu Á tuy ít người chịu tin rằng Trung Quốc là mối hiểm họa lớn nhất đối với suy nghĩ của đa số người Mỹ, chứ không phải là chủ nghĩa khủng bố. Hiểm họa thực tế và tiềm tàng dù thế giới có chiến tranh hay hòa bình: Đối thủ có thực lực duy nhất , nhiều tham vọng nhất và cũng là đối thủ khó lường, bất trắc – càn rỡ nhất.

Jeb còn có nhiều lợi thế khác ngoài Á Châu và Trung Quốc.

Florida nơi Jeb buộc phải lập nghiệp từ mối tình – cuộc hẹn hò duy nhất của đời ông với cô gái Mexico, Columba Garnica Gallo – ba năm sau trở thành bà Jeb. Từ cái nhìn đầu tiên từ hai phía, dù Columba Garnica Gallo không biết tiếng Anh nhưng chỉ cần Jeb thông thạo tiếng Tây Ban Nha là đủ. Mối tình Mỹ – Mexico ấy đã cho phép Jeb “kiểm soát” được sự phức tạp – phức hợp của Florida, nơi có hàng trăm ngàn người Mỹ gốc Cu Ba và Mexico. “Kiểm soát” được họ cũng là gián tiếp có được sự đồng cảm của toàn bộ Trung và Nam Mỹ – vùng đất chỉ có duy nhất Brasil dùng ngôn ngữ Bồ Đào Nha.

Nam và Trung Mỹ lâu nay gây ra không ít bất ổn cho Hoa Kỳ (điển hình là Venezuela, nơi người Nga đang “lấn chiếm” rất gần). “Cái sân sau” mà đụng chuyện thì ngôi nhà Mỹ chẳng thể nào yên ổn. Jeb là người có nhiều lợi thế nhất để bình ổn cái sân sau ấy, sao cho thân thiện và lợi ích hơn.

Cũng phải nói thêm rằng gốc gác của gia đình Bush lừng lẫy, được cộng hưởng từ những bà con xa là cố TT G. Washington và cố TT F.D. Roosevelt là một bảo đảm không nhỏ về giấc mơ bền vững vĩnh cửu. FD. Roosevelt là người của đảng Dân chủ, có nghĩa là Jeb mang trong mình “dòng máu” của cả hai đảng phái lớn nhất Hoa Kỳ…

Còn quá sớm để nhận định về cuộc đua mà Jeb chính thức sẽ xác nhận. Có lẽ Jeb đang cân nhắc về khả năng thắng – thua nếu chấp nhận đối đầu với Hilary Clinton. Đảng Dân chủ đang thắng vì nền kinh tế đang phục hồi vượt quá nhiều tính toán lạc quan. Thế nhưng, đảng Cộng hòa lại có “tiền sử” quan hệ tốt đẹp với Trung Quốc – không ai quên cách mà Richard Nixon đã tháo gỡ cái “ngòi nổ” từ Trung Quốc ngoạn mục như thế nào bằng cách đổi chác rất nhiều lợi ích với Mao năm 1972. Vậy, sao Jeb vẫn cứ lặng im?

Hà Văn Thịnh

Theo Một Thế giới