Nét đẹp bình dị, trầm mặc của làng cổ Đường Lâm

Đường Lâm là làng cổ đầu tiên ở Việt Nam được Nhà nước trao bằng Di tích lịch sử Văn hóa quốc gia, là địa chỉ quen thuộc để tìm hiểu về cội nguồn văn hóa của người dân làng quê Bắc Bộ bao đời.

Cùng chiêm ngưỡng nét đẹp bình dị, trầm mặc của làng cổ Đường Lâm.

Làng cổ Đường Lâm nằm cách Hà Nội khoảng 50km, thuộc địa phận thị xã Sơn Tây – Hà Nội. Trải qua bao thăng trầm thời gian, Đường Lâm vẫn giữ nguyên trong mình những nét bình dị, mộc mạc, đặc trưng của một ngôi làng đồng bằng Bắc Bộ với cổng làng, cây đa, bến nước, sân đình…

Đường Lâm nổi tiếng bởi kiến trúc độc đáo nơi đây. Từ nhà ở đến cổng ngõ, cổng làng, giếng nước, tất cả đều sử dụng đá ong đã tạo nên một quần thể kiến trúc vô cùng đặc sắc.

Đường Lâm là vùng đất địa linh nhân kiệt, là quê hương của nhiều danh nhân như bà Man Thiện ( mẹ của hai Bà Trưng), Bố Cái Đại vương Phùng Hưng, vua Ngô Quyền, Thám hoa Giang Văn Minh, bà chúa Mía (người xây chùa Mía, vương phi của chúa Trịnh Tráng), Phan Kế Toại, Hà Kế Tấn, Kiều Mậu Hãn, Phan Kế An,…

Đường Lâm còn nổi tiếng với tên gọi là “đất hai vua” do là nơi sinh ra của Ngô Quyền và Phùng Hưng.

Trọng tâm của quần thể di tích làng cổ ở Đường Lâm là thôn Mông Phụ, nơi có cổng làng cổ xưa nhất. Cổng làng được xây dựng từ năm 1833, phía trên tựa dòng chữ “Thế hữu hưng ngơi đại”, tạm dịch là thời nào cũng có người tài. Điểm đặc biệt của cổng làng là nó không có gác ở trên mái và những vòm cuốn tò vò mà chỉ là một ngôi nhà hai mái đốc nằm ngay trên đường vào làng.

Ở làng Mông Phụ còn có đình Mông Phụ – được xây dựng năm 1684 (niên hiệu Vĩnh Tộ đời vua Lê Hy Tông) – là ngôi đình đặc trưng cho đình Việt truyền thống. Hàng năm, đình tổ chức lễ hội từ mùng Một đến mùng Mười tháng Giêng âm lịch với các trò chơi như thi lợn thờ, thi gà thờ…

Trong 16 di tích ở Đường Lâm có 7 di tích đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng di tích quốc gia, 1 di tích đã được Ủy ban Nhân dân tỉnh Hà Tây cũ xếp hạng. Đặc biệt có chùa Mía là di tích đã bảo lưu được một số tượng và đồ thờ khá lớn. Chùa có 287 pho tượng gồm 6 tượng đồng, 107 tượng gỗ và 174 tượng đất (làm từ đất sét, thân và rễ cây si).

Giá trị của làng cổ Đường Lâm nằm ở việc bảo tồn các di sản văn hóa phi vật thể. Hiện nay, ở đây còn bảo lưu được các lễ hội, phong tục tôn vinh các vị anh hùng dân tộc; lưu giữ được trên 2000 trang văn bản Hán Nôm ghi chép thần phả của các làng, gia phả các dòng họ, gia đình, các tác phẩm văn học, văn hóa, y học,…

Nhắc đến Đường Lâm không thể không nhắc đến chè lam. Đây là một món quà đặc sản ở xứ Đoài. Chè lam được làm thủ công bằng phương pháp gia truyền. Nguyên liệu để làm ra món chè lam là đường mật, mạch nha, gừng tươi, bột gạo nếp rang, lạc rang.

Giữa những bộn bề của cuộc sống đô thị hiện đại, người dân làng cổ Đường Lâm vẫn giữ được nét bình dị, mộc mạc và chân chất.

Làng cổ Đường Lâm đã, đang và sẽ trở thành địa điểm thăm quan lý tưởng cho các du khách muốn tìm hiểu về giá trị văn hóa cổ truyền của dân tộc.

Theo PNN