NATO đang dùng chiêu “gậy ông đập lưng ông” với Nga?

Song song với tuyên bố chấm dứt quan hệ quân sự, dân sự với Nga, NATO tiếp tục tuyên bố sẽ mở rộng vì mục tiêu an ninh của chính mình.

NATO mở rộng là điều tất yếu

Toàn bộ quá trình khủng hoảng Ukraine và thậm chí xa hơn, từ sau khi Liên Xô sụp đổ, tháng 4/2014 được đánh dấu là thời điểm quan hệ Nga – NATO xuống đến mức thấp nhất.

Trong tháng 4, Tổng thư ký NATO Anders Fogh Rasmussen cảnh báo việc Nga can dự vào cuộc khủng hoảng ở Ukraine sẽ gây ra “những hậu quả khôn lường” cho quan hệ giữa Moscow với phương Tây. Cảnh báo này được đưa ra ngay sau khi NATO tuyên bố ngừng các hợp tác quân sự và dân sự với Nga.

Đồng thời, NATO cũng khẳng định sẽ mở rộng để đảm bảo chính an ninh và lợi ích của liên minh quân sự này trước việc Nga ngày càng khao khát địa vị và quyền lực. Những động thái vài ngày gần đây cho thấy Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương này đã thực sự quyết tâm tăng cường hiện diện quân sự tại Đông Âu.

Ngày 17/4, NATO quyết định triển khai một đơn vị phản ứng nhanh của hải quân tới Biển Baltic, nhằm tăng cường khả năng phòng thủ của các đồng minh tại Đông Âu trước cuộc khủng hoảng đang leo thang ở Ukraine.

Ngày 18/4, Mỹ quyết định triển khai lực lượng tác chiến mặt đất của mình đến các căn cứ quân sự tại Ba Lan. Đồng thời, Mỹ cũng đang suy tính đến việc sẽ điều nhiều quân hơn đến các quốc gia thành viên sát biên giới Nga.

Quân đội NATO được điều động đến các căn cứ quân sự “gần Nga”

Ngày 19/4, Mỹ điều một đại đội lục quân cùng nhiều khí tài hiện đại đến căn cứ tại Estonia để chuẩn bị cho cuộc tập trận chung với quốc gia này và Ba Lan.

Đây là những động thái mới nhất của NATO nhằm điều động quân lực, tăng cường sự hiện diện quân sự xung quanh lãnh thổ Nga. NATO cho rằng nước Nga đang sẵn sàng cho một hành động can thiệp quân vào miền đông Ukraine, đặc biệt sau khi vụ đấu súng giữa các thành viên của “phe cánh hữu” Pravyi Sector với những người biểu tình tại một thành phố thuộc tỉnh Donetsk hôm 20/4 vừa qua.

Tuy nhiên, cách mở rộng của NATO bằng hiện diện chỉ là giải pháp trước mắt, còn chiến lược lâu dài, Ukraine sớm muộn sẽ trở thành một thành viên của NATO, điều này đồng nghĩa với việc nếu liên minh quân sự này đặt những căn cứ tại miền đông Ukraine, đồng nghĩa với việc NATO chỉ cách Moscow khoảng 200km.

Chiêu bài này của NATO khiến gia tăng sự cô lập, kiểm soát nước Nga. Nó cũng đồng nghĩa với việc quyền lợi địa chính trị của Nga tại Đông Âu bị xâm phạm một cách nghiêm trọng.

Đối sách của Moscow

Tuy nhiên, đáp lại tuyên bố mở rộng của NATO, Tổng thống Putin đã đăng đàn úy lạo nhân dân, binh sĩ của đất nước Nga rộng lớn. Trả lời trên truyền hình ngày 17/4, với những lo ngại của nhân dân về việc NATO đang ngày càng siết chặt vòng vây với nước Nga, tạo ra cảm giác “nghẹt thở”, Tổng thống Putin khẳng định:

“Chúng tôi không sợ – tôi cũng như không ai khác nên sợ điều này. Chúng tôi phải chống đỡ được thực tế này. Và chúng ta sẽ làm cho họ phải tự nghẹt thở”.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel cùng người đồng cấp Ba Lan Tomasz Siemoniak duyệt đội danh dự trong chuyến thăm của ông Hagel tới Ba Lan hôm 20/4

Nước Nga của Vladimir Putin không sợ NATO dù cho họ tích cực mở rộng. Vậy đối sách của Moscow sẽ ra sao? Tổng thống nước Nga đã phát biểu: “Nga sẽ không tìm cách tự cô lập mình với thế giới bằng một ‘Bức màn sắt’ theo kiểu Liên Xô trước đây.”

Điều này đồng nghĩa với việc, Nga buộc phải mở rộng những sự hợp tác của mình với các cường quốc, quốc gia khác mâu thuẫn lợi ích với Mỹ và đồng minh của họ. Và những cái tên đầu tiên người ta có thể dễ dàng liên tưởng đến, không ai khác là Trung Quốc, Triều Tiên…

Việc tăng cường hợp tác với Trung Quốc về vấn đề kinh tế sẽ giúp Nga giải quyết được vấn đề trước mắt trong trường hợp những biện pháp trừng phạt kinh tế do Mỹ và châu Âu áp đặt bị siết chặt. Trung Quốc đang là nền kinh tế thứ hai thế giới với nguồn nhân công dồi dào, thị trường tiêu thụ hàng đầu thế giới.

Ngoài ra, Trung Quốc cũng sở hữu một lực lượng lao động công nghệ cao đông đảo, đáp ứng được những yêu cầu mà một số ngành công nghiệp, kỹ thuật của Nga.

Đồng thời, Nga cũng tìm được đầu ra cho năng lượng của mình nếu triển khai chiêu bài cắt nguồn cung khí đốt cho EU để trả đũa các lệnh trừng phạt.

Đó là những đối sách trước mắt, còn về lâu dài, Moscow hiểu rằng giống như mình, Trung Quốc là quốc gia mâu thuẫn sâu sắc với nước Mỹ về lợi ích. Chính Washington là quốc gia kìm chế tham vọng giấc mơ Trung Hoa đến thời điểm này chứ không phải Nhật Bản, Hàn Quốc, hay Philippines.

Những người biểu tình thân Nga canh gác một trụ sở chính quyền mà họ chiếm được ở Donetsk

Cái bắt tay với cường quốc quân sự, kinh tế châu Á này đủ sức tạo thành một đối trọng với Mỹ và các đồng minh của họ.

Còn một nhân tố cần chú ý, Triều Tiên. Quốc gia nghèo, lạc hậu, bảo thủ, bí hiểm này đang sở hữu cho mình sức mạnh hạt nhân đáng sợ. Đồng thời, Triều Tiên không ngán ngại luật pháp quốc tế mà sẵn sàng sử dụng đến thứ sức mạnh đó nếu cảm thấy cần thiết. Chỉ một Triều Tiên bất cần đủ sức làm các đồng minh của Mỹ tại Đông Bắc Á phải chùn chân trước mỗi quyết định.

Thực chất, cuộc chơi mà NATO bày ra là tranh giành địa chính trị, và nếu Nga muốn theo kèo này, bắt buộc, Moscow phải kiếm cho mình những đối tác xứng tầm.

Sẽ kết thúc có hậu cho khủng hoảng Ukraine?

Việc đàm phán bốn bên hôm 17/4/2014 thông qua “thỏa thuận 6 điểm”, mới nghe thấy thấu tình đạt lý, đã khiến không ít người dân Ukraine hi vọng rằng sẽ có một kết thúc có hậu cho tương lai đất nước của họ.

Nhưng thực tế, cái kết viên mãn này sẽ chỉ xảy ra khi bốn bên cùng có lợi. Trong đó: chính phủ thân phương Tây tại Kiev vẫn được nắm quyền, giữ nguyên phần lãnh thổ còn lại sau khi mất Crimea. Phương Tây cũng chung quan điểm với chính quyền của Kiev.

Còn phía Nga, họ muốn nhận được tiền trả nợ từ Kiev, đồng thời, yêu cầu một thể chế tự trị, liên bang để đảm bảo quyền lợi cho người nói tiếng Nga tại đây. Hay nói cách khác, là đảm bảo cho quyền lợi của chính nước Nga tại đông và đông nam Ukraine.

Bởi lẽ, khi được trao quyền tự trị, Moscow dễ dàng chi phối các chính sách của những khu vực này, và sau thời gian im lặng chờ thời, “kinh nghiệm Crimea” rất dễ được lặp lại tại những khu vực này.

Hai chiếc xe của nhóm Pravyi Sector tại hiện trường vụ tấn công

Lợi ích giữa các bên tham gia hoàn toàn mâu thuẫn. Và một điều cần lưu ý, dù chính quyền Kiev có muốn xuống nước để chấm dứt tình trạng bạo loạn, biểu tình cho sớm, thì cũng không yên được với tổ chức cực đoan Pravyi Sector.

Trong khi Kiev vừa tuyên bố các hành động quân sự được áp dụng với những người biểu tình thân Nga được hoãn lại cho đến sau lễ Phục Sinh, thì ngay trong đêm 20/4, các thành viên của Pravyi Sector đã tấn công vào một địa điểm biểu tình khiến 3 người chết.

Động thái này cho thấy Pravyi Sector không hề tôn trọng phán quyết của chính phủ Kiev. Hoặc cam kết trên của giới lãnh đạo Ukraine chẳng có giá trị gì, khi họ không thể kiểm soát hoặc cố tình thả lỏng để những phần tử cực đoan tấn công những người biểu tình.

Có thể nói, Ukraine đã hứng chịu chồng chéo những mâu thuẫn lợi ích của các thế lực bên ngoài, còn nội tại cũng đầy những sự phức tạp về sắc tộc, tôn giáo. Để có một cái kết có hậu, có lẽ là một điều rất mơ hồ.

Theo Báo Đất Việt