Nâng cao hiệu quả “mỗi xã một sản phẩm”
Thực hiện Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) đang được xem là hướng đi đúng của TPHCM.
Hình thức này đã phát huy hiệu quả lợi thế của thành phố, đặc biệt là ở các khu vực nông thôn mới.
TPHCM ngày càng xuất hiện nhiều mô hình rau an toàn phục vụ người tiêu dùng.
Tạo “lực đẩy” cho các cơ sở sản xuất
Mục tiêu của TPHCM đến năm 2025 phấn đấu có ít nhất 124 sản phẩm OCOP, với 100 xã nông thôn mới được công nhận đạt từ 3 sao trở lên. Đồng thời, ưu tiên các doanh nghiệp (DN), hợp tác xã (HTX), tổ hợp tác, trang trại và hộ sản xuất có đăng ký kinh doanh có các sản phẩm nông nghiệp chủ lực tham gia Đề án Chương trình OCOP của thành phố.
Theo thống kê của Văn phòng điều phối Nông thôn mới TPHCM, đến nay, thành phố có 27 sản phẩm được công nhận sản phẩm OCOP; trong đó, 6 sản phẩm đạt 3 sao và 21 sản phẩm đạt 4 sao. Ngoài ra, có 1 sản phẩm là bột rau má có đường của Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Thiên nhiên Việt đang được đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đánh giá, phân hạng, công nhận sản phẩm OCOP 5 sao.
Bà Nguyễn Thúy Lệ Hằng – đại diện Văn phòng đánh giá, xây dựng và triển khai Chương trình OCOP của thành phố đã góp phần khuyến khích nhiều DN, HTX, hộ dân chuyển đổi diện tích đất trồng lúa năng suất thấp, kém hiệu quả sang phát triển rau, hoa cảnh, cá cảnh, bò sữa, tôm nước lợ. Đặc biệt, việc ban hành và thực hiện chính sách hỗ trợ chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp đã khuyến khích DN, HTX, hộ dân mạnh dạn đầu tư ứng dụng khoa học công nghệ, ứng dụng cơ giới hóa trong sản xuất nông nghiệp và ngành nghề nông thôn ở ngoại thành.
“Đây là đòn bẩy thúc đẩy nâng cao giá trị sản lượng và chất lượng sản phẩm cây trồng, vật nuôi, đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng cho người dân thành phố, nâng cao thu nhập cho lao động ngoại thành” – bà Hằng nói.
Video đang HOT
Cũng theo bà Hằng, bình quân diện tích đất sản xuất nông nghiệp, chủ yếu là đất trồng lúa giảm trên 1000 ha/năm, số hộ nông lâm ngư nghiệp bình quân giảm 6,38%/năm. Nhưng nhờ việc ban hành và triển khai thực hiện chính sách mà nhiều DN, hộ nông dân đã tăng cường ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao, công nghệ sinh học, giống cây con chất lượng cao vào sản xuất, góp phần nâng cao năng suất, giá trị sản xuất nông nghiệp. Cụ thể, năm 2008 giá trị sản xuất chỉ đạt 117,5 triệu đồng/ha/năm thì đến nay đạt gần 700 triệu đồng/ha, cao nhất cả nước, gấp hơn 5 lần bình quân cả nước.
Trong khi đó, số lượng HTX tham gia sản xuất kinh doanh sản phẩm OCOP trên địa bàn thành phố được thành lập và đưa vào hoạt động ngày càng nhiều. Khá nhiều HTX hoạt động có hiệu quả và xây dựng được thương hiệu sản phẩm riêng của mình. Ngoài ra, DN, HTX, cơ sở sản xuất sản phẩm OCOP cũng đang triển khai thực hiện theo quy trình VietGAP, GlobalGAP để sản xuất sản phẩm, là các quy trình.
Là một đơn vị khá thành công trong việc phát triển nguồn rau xanh theo chương trình OCOP tại TPHCM, ông Trần Văn Thích – Giám đốc HTX rau an toàn Phước An cho biết, nhờ chương trình OCOP cùng với hướng đi, cách làm phù hợp mà sản phẩm của HTX được người tiêu dùng của thành phố biết đến, tin dùng. “Chương trình OCOP là một lực đẩy rất tốt để các DN, HTX phát triển mở rộng thương hiệu, thị trường. Đối với các DN mới thành lập thì đây cũng là cơ hội phù hợp để quảng bá, xúc tiến thương mại, tìm đầu ra cho sản phẩm” – ông Thích đánh giá.
Phát triển thương hiệu từng sản phẩm
TS. Nguyễn Thanh Trọng – trường Đại học Kinh tế – Luật, Đại học Quốc gia TPHCM cho rằng, một trong những hạn chế lớn nhất của không ít sản phẩm OCOP hiện nay là khả năng thâm nhập vào thị trường lớn, thị trường quốc tế. Nguyên nhân là do chất lượng, mẫu mã, kiểu dáng, khả năng tiếp thị, quảng bá hình ảnh chương trình đến được với người tiêu dùng. Vì vậy, để khắc phục được tình trạng này, Chương trình OCOP cần đẩy mạnh khả năng ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, bảo quản, tiêu thụ. Trong đó cần xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu, phần mềm quản lý chương trình; hệ thống giám sát sản phẩm chất lượng OCOP.
“Tổ chức đào tạo chuyên sâu cho đội ngũ cán bộ quản lý Chương trình OCOP, các chủ DN, HTX, tổ hợp tác, các chủ thể tham gia chương trình để có kiến thức về quản trị sản xuất, kiến thức marketing, cũng như duy trì và thực hiện tốt khâu xúc tiến thương mại, giao lưu thương mại với các tỉnh, thành khác trong cả nước” – ông Trọng nhấn mạnh.
Đề cập đến hỗ trợ các cơ sở sản phẩm OCOP, ông Đinh Minh Hiệp – Giám đốc sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn TPHCM cho hay, sở đã tiến hành ký kết giữa các đơn vị được công nhận OCOP với một số siêu thị trên địa bàn để đưa sản phẩm vào hệ thống của họ. Ngoài ra, sở cũng tiếp tục đào tạo, hỗ trợ các đơn vị, nhất là các DN khởi nghiệp; cơ sở sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp xây dựng thương hiệu, phương án sản xuất, tem dán truy xuất nguồn gốc, chứng nhận VietGAP, xây dựng website quảng bá sản phẩm, ứng dụng công nghệ thông tin vào sản xuất, kinh doanh.
Sản phẩm OCOP quốc gia - Bài cuối: 'Sức bật' cho kinh tế nông thôn
Chương trình OCOP quốc gia giai đoạn 2021-2025, phấn đấu đến năm 2025 có ít nhất 10.000 sản phẩm OCOP được công nhận đạt từ 3 sao trở lên, trong đó ít nhất khoảng 400-500 sản phẩm OCOP đạt 5 sao; củng cố và nâng cấp ít nhất 50% sản phẩm OCOP đã được đánh giá và phân hạng.
Thu hoạch vải thiều tại thôn Đồng Giao, xã Quý Sơn, huyện Lục Ngạn, Bắc Giang. Ảnh tư liệu: Vũ Sinh/TTXVN
Chương trình cũng ưu tiên phát triển các hợp tác xã, doanh nghiệp nhỏ và vừa, phấn đấu ít nhất có 40% chủ thể OCOP là hợp tác xã và 30% chủ thể OCOP là các doanh nghiệp; có ít nhất 30% các chủ thể OCOP xây dựng được chuỗi giá trị theo hướng kinh tế tuần hoàn, OCOP xanh gắn với vùng nguyên liệu ổn định, trong đó ưu tiên các sản phẩm OCOP đã được đánh giá và phân hạng; có ít nhất 50% làng nghề truyền thống có sản phẩm OCOP, góp phần bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống của các địa phương, tạo "sức bật" cho kinh tế nông thôn.
Thúc đẩy phát triển xanh, bền vững
Thực hiện chủ trương, định hướng của Đảng và Nhà nước; Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030; Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025 về tiếp tục xây dựng nông thôn mới "toàn diện, nâng cao và bền vững", theo đó một trong những nội dung quan trọng là "Đẩy mạnh thực hiện Chương trình OCOP gắn với xây dựng thương hiệu, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiêu thụ sản phẩm".
Theo ông Nguyễn Minh Tiến, Vụ trưởng - Chánh văn phòng Văn phòng Điều phối Nông thôn mới Trung ương, giai đoạn 2021-2025, Chương trình tiếp tục là giải pháp trọng tâm để thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn theo hướng bền vững, triển khai hiệu quả và đồng bộ các nhiệm vụ ưu tiên như: Triển khai các cơ chế, chính sách, giải pháp để nâng cao chất lượng sản phẩm, năng lực tổ chức sản xuất, chế biến và thương mại theo chuỗi giá trị sản phẩm OCOP; ưu tiên phát triển các sản phẩm có lợi thế nhằm phát huy bản sắc vùng miền, khơi dậy tiềm năng, sức sáng tạo và niềm tự hào của người dân, thúc đẩy giá trị của cộng đồng trong phát triển sản phẩm OCOP gắn với xây dựng nông thôn mới.
Ngoài ra, các sản phẩm OCOP phải theo tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, bao bì, nhãn mác gắn với truy xuất nguồn gốc, thương hiệu địa phương và nhãn hiệu hàng hóa; tăng cường áp dụng công nghệ số trong quản lý và thương mại sản phẩm để từng bước đẩy mạnh thương hiệu OCOP Việt Nam trên thị trường trong nước và hướng đến thị trường xuất khẩu...
Chương trình OCOP quốc gia giai đoạn 2021-2025 hướng đến thúc đẩy phát triển xanh, bền vững, vì vậy các địa phương xây dựng, phát triển sản phẩm OCOP theo chuỗi giá trị, hướng tới kinh tế tuần hoàn, OCOP xanh gắn với vùng nguyên liệu ổn định.
Theo Văn phòng Điều phối Nông thôn mới Trung ương, Bộ tiêu chí đánh giá sản phẩm OCOP theo Quyết định số 1048/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ yêu cầu, trong hồ sơ đăng ký tham gia chương trình phải có giải pháp bảo vệ môi trường (xử lý chất thải) khi triển khai sản xuất và các phương án bảo vệ môi trường, đảm bảo phát triển xanh, bền vững. Đồng thời đưa ra các cam kết bảo vệ môi trường, đánh giá tác động bảo vệ môi trường hoặc kế hoạch thu gom rác thải, hệ thống xử lý chất thải... khi tiến hành sản xuất. Đến nay, khi thực hiện chương trình, các địa phương đều bám sát và thực hiện theo tiêu chí đề ra.
Cũng theo ông Nguyễn Minh Tiến, nhằm nâng cao giá trị, sức cạnh tranh của các sản phẩm trong Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" là đẩy mạnh ứng dụng khoa học và công nghệ, góp phần phát huy tiềm năng, thế mạnh của các địa phương, đã có hơn 145 sản phẩm OCOP khai thác hiệu quả vùng nguyên liệu địa phương, gắn với chỉ dẫn địa lý như: Chè Shan Tuyết Hoàng Su Phì (Hà Giang); chè Tân Cương (Thái Nguyên); cà phê (Sơn La), lúa gạo (Sóc Trăng, An Giang)...; hình thành 393 chuỗi giá trị OCOP hoạt động hiệu quả với vai trò tích cực của hợp tác xã và doanh nghiệp...
Chuyển đổi số, đưa sản phẩm OCOP lên sàn thương mại điện tử
Sản phẩm nhãn lồng Hưng Yên được quảng bá trên Sendo. Ảnh tư liệu: TTXVN phát
Trong giai đoạn mới, khi triển khai Chương trình OCOP quốc gia giai đoạn 2021-2025, các địa phương đều tăng cường ứng dụng chuyển đổi số và thúc đẩy kinh tế tuần hoàn. Theo đó, các địa phương đã chủ động đầu tư hạ tầng kỹ thuật, thúc đẩy chuyển đổi, đưa sản phẩm OCOP lên sàn thương mại điện tử, đây được xem là bệ phóng cho các sản phẩm OCOP trong 5 năm tới với mục tiêu góp phần nâng cao thu nhập của người dân, tránh bị thương lái ép giá, bảo tồn các giá trị văn hóa, bảo vệ cảnh quan và môi trường nông thôn, góp phần xây dựng nông thôn mới bền vững.
Sàn thương mại điện tử được hiểu là hình thức bán hàng trên internet, bán hàng online. Tuy nhiên, để sản phẩm OCOP lên các sàn thương mại điện tử, đơn vị sản xuất phải có giấy chứng nhận, đăng ký sản phẩm; số tài khoản ngân hàng, địa chỉ, số điện thoại và các thông tin liên quan đến sản phẩm như hình ảnh, giá bán, cam kết về chất lượng với các sàn thương mại điện tử...
Đại diện nhiều địa phương cho rằng: Hiện nay, việc phân phối, tiêu thụ hàng hóa qua các kênh thương mại điện tử được xem là một trong những giải pháp mới và hiệu quả trong đẩy mạnh tiêu thụ nông đặc sản của địa phương hay các sản phẩm OCOP của địa phương. Thực tế, nếu chỉ bán hàng theo kênh truyền thống thì lượng hàng tiêu thụ sẽ không được nhiều và không quảng bá được sản phẩm. Đặc biệt, thời gian qua, khi tình hình dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, việc đẩy mạnh chuyển đổi số, triển khai bán sản phẩm OCOP trên sàn thương mại điện tử đã mang lại hiệu quả cao, giúp doanh nghiệp duy trì, phát triển. Ngoài ra, việc đẩy mạnh bán hàng trên các trang mạng xã hội Facebook, Zalo... cũng như trên các trang thương mại điện tử lớn như: Lazada, Shopee, Tiki... mang lại triển vọng và là cơ hội để sản phẩm OCOP địa phương được biết đến rộng rãi trong nước cũng như quốc tế và hướng đến xuất khẩu.
Có thể khẳng định, trong giai đoạn dịch COVID-19 vẫn tiếp diễn, việc các sản phẩm OCOP lên sàn thương mại điện tử cùng với các kênh tiêu thụ khác nhau như: Hệ thống siêu thị, điểm bán hàng OCOP... đã thu hút được lượng khách hàng nhất định, nâng cao giá trị sản phẩm OCOP, bảo đảm đầu ra cho sản phẩm. Ngoài ra, các sản phẩm OCOP cũng được đẩy mạnh tiêu thụ thông qua các chương trình tôn vinh hàng Việt như "Thương hiệu Việt của năm", "Yêu Việt Nam, dùng hàng Việt Nam", "Người Việt tự hào dùng hàng Việt"... khuyến khích người Việt tiêu dùng hàng Việt.
Để việc tiêu thụ sản phẩm OCOP qua các sàn thương mại điện tử tiếp tục mang lại hiệu quả, thời gian tới, cơ quan chức năng cần đẩy mạnh hơn nữa công tác bồi dưỡng, tập huấn, hướng dẫn các hộ sản xuất, cơ sở sản xuất, doanh nghiệp... những kỹ năng cần thiết để đưa hàng hóa lên các sàn thương mại điện tử; đồng thời nâng cao ý thức của chủ thể trong sản xuất nông sản an toàn, bảo đảm chất lượng đã cam kết với các sàn thương mại điện tử. Cùng với đó, các cơ quan chức năng tiếp tục kết nối, tăng số lượng các sàn thương mại điện tử để mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản Việt.
Sản phẩm OCOP quốc gia - Bài 1: Phát triển bề rộng, không 'bỏ ngỏ' chất lượng Sau 3 năm triển khai Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP) giai đoạn 2018-2020, nhiều bất cập, hạn chế đã xuất hiện và Chương trình OCOP giai đoạn 2021-2025 được đưa ra nhằm tăng sức bật, tiềm năng, thế mạnh sản phẩm hàng hóa đặc thù của từng địa phương, thúc đẩy phát triển ngành nghề nông thôn. Tỉnh Sơn La...