Nạn chuột ở TPHCM: Nhìn lại quá khứ!
Nhiều ngày qua, bệnh viện Nhiệt đới TP. HCM đã phát hiện trường hợp đầu tiên bị nhiễm virus Hanta – một loại virus ở chuột có khả năng gây suy gan, suy thận cấp. Nhưng ở nước ta, các bệnh nguy hiểm lây từ chuột không phải bây giờ mới có.
Trung tâm Y tế dự phòng TP.HCM (Trung tâm) đã có văn bản cho Trung tâm Y tế dự phòng các quận huyện lên danh sách những điểm diệt chuột, lượng hóa chất, cách tổ chức…
Kế hoạch diệt chuột toàn thành phố lần này do mới đây ba người dân sinh sống tại quận 3 của TP.HCM sau khi bị chuột cắn đã nhiễm virus Hanta.
Việt Nam từng có dịch bệnh do chuột
Khoa động vật, côn trùng y học, Viện Pasteur TP.HCM đã bắt 25 ngẫu nhiên con chuột quanh khu vực nhà các bệnh nhân kể trên để xét nghiệm. Kết quả có ba con chuột mang trong mình virus Hanta.
Ngoài lây virus Hanta, chuột còn là thủ phạm gây ra gần 40 bệnh cho người. Điển hình: dịch hạch và sốt, viêm màng não, bệnh giun xoắn đường ruột, chân voi, gạo sán gan, tiên mao trùng, dại và bệnh sodoku… Nhiều loại bệnh do chuột lây sang người đến nay vẫn chưa có vắc xin tiêm phòng, thuốc đặt trị. Và dịch hạch từ chuột chính là nỗi lo lớn của con người.
Nhân viên hành nghề diệt chuột hướng dẫn cách đặt bẫy chuột
Theo TS. BS Trần Tịnh Hiền, nguyên phó giám đốc bệnh viện Nhiệt Đới TP.HCM: tại Việt Nam, trận dịch hạch lớn nhất xảy ra vào năm 1820 khiến nhiều người c.hết. Gần hơn trong những năm 1960 và 1970, Việt Nam là một trong những nước có nhiều bệnh nhân nhiễm dịch hạch, với khoảng 10 nghìn ca mỗi năm (chủ yếu ở miền Nam).
Sau ngày đất nước thống nhất dịch hạch vẫn còn xuất hiện tại các tỉnh phía Nam, nhất là khu vực miền Đông Nam bộ, kể cả TP.HCM. Thời điểm này, mỗi năm bệnh viện Chợ Quán (nay là bệnh viện Nhiệt Đới TP.HCM) tiếp nhận khoảng 200 – 300 trường hợp.
Từ 1996 – 2000, chỉ còn khoảng 140 trường hợp cả nước với bảy t.ử v.ong. Những năm gần đây hơn, bệnh dịch hạch hầu như không xuất hiện tại các bệnh viện.
Nỗi lo chưa hết
Tuy dịch hạch trong nhiều năm nay đã không còn xuất hiện, nhưng chuột vẫn còn là thủ phạm gây nhiễm virus Hanta, nhiễm độc do chuột cắn còn gọi là bệnh Sokodu…
TS.BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Giám đốc Bệnh viện Nhiệt Đới TP.HCM giải thích: người bị nhiễm virus Hanta do tiếp xúc với chất bài tiết, nước bọt của chuột bị nhiễm bệnh với vùng da bị tổn thương, niêm mạc mắt, mũi, miệng. Hoặc bị chuột cắn. Tuy nhiên không phải chuột nào cũng mang virus Hanta và người nào bị chuột căn cũng nhiễm bệnh. Và đến nay chưa ghi nhận trường hợp nhiễm virus Hanta từ người sang người.
Video đang HOT
Một loại “kẹo” cho chuột
Thường sau khi virus Hanta vào cơ thể một đến hai tuần sẽ có triệu chứng nhức đầu, đau lưng, đau bụng, sốt, lạnh run, nôn ói. Có thể bị mặt ửng đỏ, viêm đỏ kết mạc mắt, phát ban. Sau đó bệnh nhân dễ bị thấp huyết áp, thoát huyết, xuất hiện suy thận cấp. Bệnh nhân tự hồi phục sau vài tuần có khi đến vài tháng.
Thực tế cho đến nay virus Hanta vẫn chưa có thuốc đặc trị. Phương pháp đang áp dụng chủ yếu điều trị hỗ trợ cân bằng thể tích tuần hoàn, cân bằng các chất điện giải, duy trì huyết áp, lọc thận đối với trường hợp suy thận nặng, thở máy hồi sức hô hấp đối với trường hợp tổn thương phổi… Tỷ lệ t.ử v.ong người bị nhiễm virus Hanta từ 1 – 15 %.
Ngoài nhiễm virus Hanta, người bị chuột cắn có thể bị nhiễm độc còn gọi là bệnh Sokodu. Bệnh Sokodu thường kéo dài (thời gian ủ bệnh từ 4 ngày đến 4 tuần), không có biểu hiện cấp tính, thi thoảng mới sốt nên nhiều bệnh nhân không đi khám chữa. Tuy nhiên, nếu không được điều trị kịp thời để bệnh kéo dài có thể dẫn đến tỷ lệ t.ử v.ong khoảng 6 – 10%.
Do đó, người dân bị chuột cắn cần đi tiêm phòng uốn ván, theo dõi sức khỏe nghiêm ngặt. Các biểu hiện sốt cao, đau nhức, nổi mẩn đỏ, vết cắn bị sưng to thì cần đi viện để được chẩn đoán điều trị kịp thời.
Thế giới có khoảng 500 loài chuột, tại Việt Nam có năm loài chuột nhà, chuột cống, chuột đồng, chuột nhắt và chuột lợn gây hại trực tiếp cho con người. Ông Lê Đình Dũng, Phó khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm, Trung tâm Y tế dự phòng TPHCM nói.
Chuột phát triển rất nhanh, chúng nhân đàn theo cấp số nhân. Từ một cặp vợ chồng chuột sau một năm đã cố thể sinh sôi thành 2.000 con. Lây bệnh cho người, nhưng chuột lại thích ứng tốt với con người để ăn những thực phẩm được cất giữ, hoặc bỏ thừa.
Cách đây hai năm, Sở Y tế TP.HCM đã ra quân diệt chuột tại 200 điểm ở thành phố với 2.000 con chuộc bị t.iêu d.iệt. Từ đó đến nay việc diệt chuột chỉ ở mức tự phát ở các quận huyện, hoặc theo phong trào mà chưa được phát động rộng khắp. Kế hoạch diệt chuột của thành phố do virus Hanta vẫn chưa được triển khai.
Theo 24h
"Dồi dào" thức ăn cho chuột
Sau khi phát hiện chuột cống mang vi rút gây suy gan, thận cho ngườitại TP.HCM, những "ông tí" đang là nỗi lo của người dân và cơ quan y tế.
Nguồn nuôi chuột từ đường phố đến gia đình
Theo tiến sĩ - bác sĩ Trần Phủ Mạnh Siêu, Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng TP.HCM, chuột sinh sôi, hoành hành là nguy cơ lớn không chỉ ở TP.HCM mà còn là nỗi lo của nhiều thành phố lớn trên thế giới.
Thời gian qua, chuột vẫn tung hoành tại nhiều khu vực ở TP.HCM như khu dân cư dọc kênh Nhiêu Lộc khu vực phường 9, Q.3 khu dân cư ở phường 15, Q.Tân Bình: đường Phạm Văn Bạch, Tân Sơn Nhất, Nguyễn Sĩ Sách, Nguyễn Phúc Chu,...
Thức ăn vương vãi và đổ đầy những nắp cống, trên đường là miếng mồi ngon cho chuột - Ảnh: Nguyên Mi
Hầu hết những khu vực chuột sinh sôi thành những bầy đàn đông đúc, hoạt động bạo dạn là những nơi vệ sinh môi trường không đảm bảo, nhiều rác thải. Như khu vực phường 15, Q.Tân Bình với nhiều mương thoát nước lộ thiên, là ngóc ngách của kênh Tân Trụ và kênh Hi Vọng. Dọc bờ các con kênh này trên đường Phạm Văn Bạch, Tân Sơn Nhất, Nguyễn Sĩ Sách, Nguyễn Phúc Chu... rác đổ thành đống với những thức ăn thừa vương vãi.
Bác sĩ Siêu cho biết thức ăn thừa là nguồn sống của chuột. Những nơi nào có nhiều thức ăn thì tất nhiên chuột sẽ kéo đến và phát sinh bầy đàn. Trong khi đó, TP.HCM đang có cả "kho thức ăn dồi dào" nuôi sống chuột.
Ở mỗi hộ gia đình, nguồn sống của chuột là thức ăn vương vãi, để thừa của người dân, chỗ ở của chuột là những hang, hốc, gầm tối, hoặc trong đám đồ đạc bừa bãi.
"Nhà" của các "ông tí" trong mỗi gia đình là những hang, hốc, gầm tối, hoặc trong đám đồ đạc bừa bãi - Ảnh: Nguyên Mi
Bác sĩ Siêu cũng cảnh báo, hiện nay, hầu hết miệng cống trên địa bàn TP.HCM đều không đảm bảo vệ sinh môi trường. Đa số là miệng cống hở (đúng ra phải có lưới) nên chuột cống có thể từ dưới cống chạy vào nhà dân rất dễ dàng, thoải mái.
Thói quen và ý thức giữ vệ sinh kém của nhiều người (đổ trực tiếp đồ ăn thừa ngay miệng cống, ra đường, đặc biệt là các hàng quán, tiệm ăn, quán ăn) cũng là "cách" tạo kho thức ăn "nhử" chuột chui lên tung hoành.
Truy quét chuột
Lâu nay, các đơn vị y tế dự phòng, cơ quan môi trường vẫn tổ chức diệt chuột nhưng không thể làm rầm rộ và cũng không thể diệt hết chuột được.
Hiện nay, Trung tâm Y tế dự phòng TP.HCM đã triển khai cho các trung tâm y tế dự phòng quận, huyện rà soát lại vệ sinh môi trường tại địa phương, những nơi công cộng, địa bàn dân cư để xử lý, t.iêu d.iệt chuột. Ở những nơi công cộng, những chỗ nào xuất hiện nhiều chuột, các đơn vị y tế dự phòng địa phương sẽ xuống xử lý.
Theo bác sĩ Siêu, trong chương trình ba diệt (diệt ruồi, diệt muỗi, diệt chuột) thì chuột là khó diệt nhất. Biện pháp bẫy hay dùng hóa chất đều kém hiệu quả do chuột rất tinh ranh và có thể nhận biết để né tránh. Mặt khác, phương pháp dùng hóa chất nếu không cẩn thận sẽ gây nguy hiểm cho người, đặc biệt là t.rẻ e.m và những con vật nuôi khác.
Cơ quan y tế truy quét chuột - Ảnh: Nguyên Mi
Vì vậy, biện pháp hiệu quả nhất vẫn là hạn chế sự sinh sôi, tồn tại của chuột bằng cách cắt nguồn thức ăn.
Người dân không nên để vương vãi thức ăn thừa, không đổ thức ăn thừa xuống cống, xử lý kỹ đối với thức ăn thừa khi bỏ vào thùng rác (cột chặt túi rác). Đồng thời, mỗi gia đình nên dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ không để các hang hốc, lỗ tối, gầm thấp, bịt các lỗ trống, nắp cống trong nhà để chuột không có nơi trú ẩn vệ sinh nhà cửa thật sạch để không còn phân chuột hay hơi nước tiểu chuột nhằm tránh lây truyền virus Hanta.
Các hộ gia đình có thể bẫy chuột hoặc dùng keo dán chuột. Cơ quan y tế không khuyến khích người dân dùng thuốc, hóa chất diệt chuột trong nhà.
Bác sĩ Siêu cho biết thêm, trên thị trường đang có loại men vi sinh diệt chuột. Tuy nhiên, hiệu quả, độ an toàn như thế nào vẫn chưa được cơ quan chức năng kiểm nghiệm. Người dân cần thận trọng khi chọn lựa phương pháp diệt chuột này.
Tiến sĩ - bác sĩ Trần Phủ Mạnh Siêu, Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng TP.HCM, cho biết: Chuột có thể truyền bệnh nhiều loại như: uốn ván, dịch hạch (đã được đẩy lùi) và trên lý thuyết là có thể truyền bệnh dại mặc dù đến nay ở nước ta vẫn chưa ghi nhận ca nào bị dại do chuột cắn và vi rút Hanta.
Hầu hết chuột đều mang vi rút Hanta. Đây là loại vi rút có trong nước bọt và nước tiểu của chuột, ngay cả khi c.hết, xác chuột vẫn còn phóng thích vi rút này. Vi rút Hanta lây từ chuột sang người theo hai đường là hít phải dung khí của nước tiểu chuột hoặc bị chuột nhiễm vi rút cắn.
Tuy nhiên, đây là bệnh ít gặp và các nước trên thế giới cũng chưa ghi nhận gây thành dịch.
Trong 10 năm qua, VN mới ghi nhận 3 trường hợp bệnh nhân nhiễm vi rút Hanta do chuột truyền sang (tính cả ca mới nhất của bệnh nhân ở Q.3 vừa rồi).
Thời gian từ khi người bị nhiễm vi rút Hanta đến khi phát bệnh khoảng 9 - 35 ngày (đa số từ 9 - 24 ngày).
Bệnh nhân nhiễm vi rút Hanta phát bệnh có các triệu chứng: Sốt cao (từ 3 - 5 ngày, có khi sốt kéo dài 4 - 6 tuần), khó thở, đau cơ, suy nhược, đau đầu, chán ăn, buồn nôn, đau bụng (tăng dần), tiêu chảy, suy gan, suy thận cấp.
Bệnh có thể khỏi sau 7 - 10 ngày điều trị nhưng nguy hiểm là vì chưa có vắc xin phòng bệnh, chưa có thuốc đặc trị và có thể t.ử v.ong trong trường hợp suy gan, suy thận cấp.
Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể bị nhiễm virus Hanta mà tùy vào cơ địa của từng người. Vi rút Hanta cũng không truyền bệnh từ người sang người.
Mặt khác, theo ghi nhận của các bác sĩ, hiện nay, nhiều người rất thờ ơ, thiếu cảnh giác khi bị chuột cắn. Hầu như không ai đến cơ sở y tế kiểm tra, chích ngừa.
Bác sĩ Siêu khuyên người dân trong trường hợp bị chuột cắn, có thể rửa vết thương bằng oxy già ngay tại nhà, sau đó, nên đến cơ sở y tế để được kiểm tra, rửa, băng bó vết thương hoặc may lại trong trường hợp vết thương lớn, đặc biệt là tiêm ngừa vắc xin uốn ván.
Theo TNO
Truy bắt "thằng tý" gieo bệnh cho người Loài vật đáng ghét của con người này mang rắc rối đến cuộc sống bận rộn, dù vụn vặn lắt nhắt nhưng cũng đủ khiến nhiều người kinh sợ. Hung tin loài chuột cống hôi thối mang mầm bệnh cho con người ở TPHCM đã loang rộng ra khắp tỉnh thành phía Bắc, đặc biệt là Hà Nội. Chẳng ai có thể ngờ...
