Nâm Kar, Lâm Đồng Núi lửa ‘trẻ’ giữa đại ngàn Tây Nguyên

Núi lửa Nâm Kar ở Lâm Đồng thuộc Công viên Địa chất UNESCO Đắk Nông, hấp dẫn du khách bởi cảnh quan hoang sơ, giá trị địa chất và văn hóa bản địa.

Dãy núi lửa Nâm Kar thuộc tỉnh Lâm Đồng là một trong những núi lửa trẻ, hình thành bởi sự kết hợp giữa phun trào và phun nổ. (Nguồn: Công viên địa chất Đăk Nông)

Nằm trên tuyến du lịch “Trường ca của nước và lửa”, núi lửa Nâm Kar thuộc thôn Phú Sơn, xã Quảng Phú (Lâm Đồng) được xem là một trong những điểm nhấn độc đáo của Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông. Với cảnh quan hùng vĩ, nguyên sơ cùng giá trị địa chất, sinh thái và văn hóa đặc sắc, nơi đây đang trở thành điểm đến mới lạ, thu hút du khách gần xa.

Theo kết quả nghiên cứu khoa học, Nâm Kar được hình thành từ ba núi lửa, gồm một nón than chính và hai nón than phụ. Nón chính cao 60 m, đường kính 220 m, miệng sâu khoảng 20 m tính từ đỉnh, mang hình oval điển hình. Điểm này cao 660 m so với mực nước biển, cấu tạo chủ yếu từ xỉ núi lửa, mỗi viên xỉ có đường kính vài cm.

Dãy núi lửa Nâm Kar được xem là núi lửa rất trẻ có niên đại dưới 10.000 năm tuổi. (Ảnh: Khang Phạm)

Cách về phía Bắc vài chục mét là nón xỉ nhỏ hơn (S1), cao 24,2 m, nằm ở độ cao 605 m, hình thành do quá trình phun nổ, bao gồm xỉ và bom núi lửa đường kính khoảng 10 cm, liên kết chặt chẽ với nhau. Nón xỉ S1 không có miệng mà thay vào đó là cấu trúc ống thoát khí, được ví như hình dáng của thân cây.

Về phía Nam, ở khoảng cách tương tự, là miệng dung nham S2, cao 22,4 m và ở độ cao 621 m so với mực nước biển. Miệng này có hình móng ngựa, được tạo nên bởi nhiều đợt phun trào dung nham khác nhau, đồng thời mở rộng thành cánh đồng dung nham diện tích khoảng 4,75 km. Nón than và nón xỉ được hình thành trong giai đoạn đầu khi dung nham còn giàu khí và độ nhớt thấp, khác với giai đoạn muộn hơn hình thành miệng dung nham.

Không chỉ có giá trị địa chất, núi lửa Nâm Kar còn gắn liền với đời sống văn hóa của cộng đồng các dân tộc bản địa như M’nông, Ê đê… (Nguồn: Thanh niên)

Các đợt phun trào đã tạo nên bom núi lửa nhiều hình dạng, kèm lớp màng thủy tinh do nguội lạnh nhanh chóng. Khi dung nham loãng hơn, ít khí gas, chúng chảy ra xa và phủ kín một vùng rộng lớn. Với hình dạng gần như nguyên vẹn, dãy Nâm Kar được xem là núi lửa “trẻ”, có niên đại dưới 10.000 năm.

Không chỉ mang giá trị địa chất, núi lửa Nâm Kar còn gắn liền với đời sống văn hóa của các cộng đồng bản địa M’nông, Ê đê. Người M’nông truyền nhau sự tích về hồ nước trên đỉnh núi với nhiều cá. Truyện kể rằng một chàng trai bắt cá nướng ăn mà không biết đó là cá của thần nuôi.

Sau khi ăn, anh biến dạng, thành hình voi: tai to, bụng phình, thân hình vạm vỡ. Voi ăn khỏe, dân làng không đủ cơm nuôi, buộc các già làng và thầy cúng phải nấu cơm nếp, bắp, đậu, sắn rải trên lá trúc để nhử voi, vừa đọc thần chú để voi nhớ đó là thức ăn của mình.

Núi lửa Nâm Kar nhìn từ trên cao. (Ảnh: Võ Anh Tú )

Ngày nay, trên miệng núi lửa này vẫn còn nước và có nhiều cá sinh sống. Chính vì thế, đồng bào M’nông vẫn giữ nguyên tên gọi Nâm Kar, nghĩa là “núi cá”. Truyền thuyết này cũng được lồng ghép trong sử thi để nhắc nhở con cháu tôn trọng tự nhiên, không xâm hại đến nguồn lợi mà đất trời ban tặng.

Từ góc độ du lịch, Nâm Kar hội tụ cả ba yếu tố: thiên nhiên kỳ thú, giá trị địa chất độc đáo và chiều sâu văn hóa. Vẻ đẹp nguyên sơ cùng những truyền thuyết huyền bí đã tạo nên sức hấp dẫn riêng biệt cho điểm đến này.

Núi lửa Nâm Kar luôn thu hút sự khám phá của du khách trong và ngoài nước. (Nguồn: Báo Lâm Đồng)

Trong hành trình khám phá Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông, núi lửa Nâm Kar không chỉ là báu vật của thiên nhiên mà còn là minh chứng sống động cho sự gắn kết giữa con người với đại ngàn Tây Nguyên – nơi những dòng chảy lửa xưa vẫn âm thầm kể chuyện qua thời gian.