Năm câu hỏi lớn trước chuyến công du châu Á của Tổng thống Donald Trump

Tổng thống Mỹ Donald Trump sắp có chuyến công du châu Á quan trọng đến Malaysia, Nhật Bản và Hàn Quốc để dự các Hội nghị Cấp cao APEC và ASEAN.

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu họp báo tại Nhà Trắng. Ảnh: THX/TTXVN

Theo tờ The Guardian, nhiều người kỳ vọng chuyến công du châu Á của ông Trump sẽ giúp giảm căng thẳng thương mại với các nước trong khu vực và hàn gắn quan hệ với Trung Quốc. Ông sẽ khởi đầu chuyến đi vào ngày 26/10 tới tại hội nghị của các quốc gia Đông Nam Á ở Malaysia, sau đó bay sang Nhật Bản để gặp Thủ tướng mới của nước này, bà Sanae Takaichi , vào đầu tuần tới.

Tuy nhiên, chặng dừng quan trọng nhất trong lịch trình của ông sẽ diễn ra vào cuối tháng, khi ông dự kiến thảo luận về thương mại với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hội nghị Cấp cao Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC) ở Hàn Quốc.

Tổng thống Trump có gặp Chủ tịch Tập Cận Bình không?

Theo Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt , ông Trump dự kiến gặp ông Tập Cận Bình vào 30/10. Cuộc gặp này đang tạo ra nhiều đồn đoán hơn bất kỳ nội dung nào khác trong chương trình nghị sự của Hội nghị Cấp cao APEC ở thành phố Gyeongju (Hàn Quốc).

Hai bên đều chịu sức ép phải hạ nhiệt căng thẳng thương mại, vốn đang đe dọa làm tổn hại hai nền kinh tế lớn nhất thế giới .

Gần đây, ông Trump đề nghị hạ mức thuế đối với hàng xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ, nhưng nhấn mạnh rằng Bắc Kinh cũng phải nhượng bộ, như tiếp tục mua đậu tương của Mỹ, hạn chế dòng nguyên liệu dùng để sản xuất ma túy fentanyl và dỡ bỏ hạn chế xuất khẩu đất hiếm sang Mỹ.

Nếu không giảm được căng thẳng thương mại, các ngành công nghiệp Mỹ, vốn đang chịu tác động từ chính các mức thuế do ông Trump áp đặt, có thể tiếp tục bị tổn hại. Trước thềm cuộc gặp với ông Tập Cận Bình, ông Trump tỏ ra lạc quan: “Tôi nghĩ chúng ta sẽ đạt được một thỏa thuận tuyệt vời với Trung Quốc… Thỏa thuận sẽ rất có lợi cho cả thế giới”.

Tuy nhiên, thời gian không còn nhiều. Cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo vẫn chưa được Bắc Kinh xác nhận và nếu diễn ra thì sẽ đúng thời điểm mức thuế bổ sung 100% với hàng xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ bắt đầu có hiệu lực.

Liệu có thỏa thuận thuế quan với Đông Nam Á?

Tổng thống Trump tham dự Hội nghị Cấp cao Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) tại Kuala Lumpur diễn ra vào thời điểm quan trọng đối với khối này. ASEAN có tổng giá trị hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ năm 2024 đạt 312 tỷ USD, so với 142 tỷ USD năm 2017. Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của khu vực và phụ thuộc vào các nền kinh tế ASEAN để duy trì chuỗi cung ứng sản xuất.

Để xử lý tình trạng thâm hụt thương mại ngày càng tăng với các nước Đông Nam Á, ông Trump đã áp mức thuế đối ứng từ 10% đến 40%, khiến các nhà lãnh đạo ASEAN ra tuyên bố chung bày tỏ lo ngại, cho rằng các biện pháp của ông Trump gây rủi ro đáng kể cho hệ thống thương mại đa phương và sự ổn định của chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ông Trump sẽ gặp các nhà lãnh đạo ASEAN vào 26/10.

Liệu Tổng thống Trump có thể kết thúc xung đột Campuchia – Thái Lan?

Chặng dừng ở Malaysia của ông Trump có thể không chỉ liên quan đến thương mại, mà còn nhằm nỗ lực chấm dứt tranh chấp về các điểm biên giới chưa phân định dọc theo đường biên 817 km giữa Thái Lan và Campuchia.

Trước đó, Malaysia đã làm trung gian cho thỏa thuận ngừng bắn giữa hai nước, song nguyên nhân gây căng thẳng vẫn chưa được giải quyết. Gần đây, Ngoại trưởng Malaysia Mohamad Hasan nói với báo giới rằng ông Trump rất muốn có thỏa thuận hòa bình được ký tại Hội nghị Cấp cao ASEAN.

Tổng thống Trump có gặp Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un?

Hiện tại, chưa rõ liệu có diễn ra cuộc gặp này không. Trong bối cảnh triển vọng chấm dứt chiến sự ở Ukraine ngày càng xa vời, ông có thể sẽ chuyển chú ý sang Chủ tịch Kim Jong-un và vấn đề hạt nhân giải của Triều Tiên.

Theo kênh CNN, các quan chức Mỹ đã thảo luận khả năng sắp xếp một cuộc gặp trong chuyến thăm châu Á lần này. Hồi tháng 8, ông Trump từng nói ông muốn gặp nhà lãnh đạo Triều Tiên vào thời điểm thích hợp trong tương lai.

Tuy nhiên, ba nỗ lực trước đây nhằm thuyết phục Chủ tịch Triều Tiên kiềm chế chương trình hạt nhân đều thất bại.

Vài ngày trước khi Tổng thống Trump tới Hàn Quốc dự Hội nghị Cấp cao APEC, Triều Tiên đã phóng hai tên lửa tầm ngắn mà nước này tuyên bố là thử nghiệm thành công hệ thống siêu vượt âm mới nhằm tăng cường năng lực răn đe hạt nhân.

Cuộc truy quét công ty Hàn Quốc ở Mỹ có khiến quan hệ với Hàn Quốc nguội lạnh?

Cuộc truy quét người nhập cư do Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ (ICE) tiến hành tháng trước tại nhà máy pin điện thuộc sở hữu của Hàn Quốc đang xây dựng ở bang Georgia đã gây phẫn nộ rộng khắp tại Hàn Quốc. Khoảng 300 công dân Hàn Quốc bị tạm giữ do các cáo buộc làm việc trái phép tại nhà máy. Dư luận Hàn Quốc khó có thể sớm quên sự việc này, song Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung hiện có nhiều vấn đề cấp bách hơn cần thảo luận với ông Trump tại Gyeongju, nơi hai nhà lãnh đạo dự kiến gặp nhau vào ngày 29/10.

Các chủ đề bao gồm hoàn tất thỏa thuận trị giá 350 tỷ USD đầu tư vào kinh tế Mỹ, vốn đang bị đình trệ do bất đồng về hình thức đầu tư của Hàn Quốc. Theo thỏa thuận này, Mỹ đồng ý giảm thuế cho ô tô Hàn Quốc từ 25% xuống 15%, tương đương mức áp dụng cho xe từ Nhật Bản và Liên minh châu Âu (EU).

Một số nhà quan sát cho rằng Tổng thống Hàn Quốc có thể sử dụng dư âm vụ truy quét nhà máy để giành thêm nhượng bộ từ phía Mỹ. Các quan chức Hàn Quốc cho biết hai bên đã đạt tiến triển trong các cuộc đàm phán thương mại vài tuần gần đây, nhưng thừa nhận vẫn còn một hoặc hai vấn đề chưa được giải quyết.