Năm 2022 có thể là năm cháy rừng kỷ lục ở châu Âu

Những đám cháy rừng trải khắp châu Âu có thể sẽ khiến năm 2022 trở thành năm mà Lục địa già ghi nhận diện tích rừng bị tàn phá cao kỷ lục, trong khi các nhà khoa học cảnh báo biến đổi khí hậu đang góp phần khiến các đám cháy trở nên hung dữ hơn.

Khói bốc mù mịt khi cháy rừng lan rộng ở El Barco de Valdeorras, Galicia, Tây Ban Nha ngày 20/7/2022. Ảnh: THX/TTXVN

Các đám cháy rừng xảy ra ở ở Pháp, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha từ đầu năm 2022 đến nay đã thiêu rụi diện tích rừng nhiều hơn tổng thiệt hại của cả năm 2021 – khoảng 5.000 km2 đã bị thiêu rụi, tương đương diện tích của Trinidad và Tobago.

Theo Jesus San Miguel, điều phối viên cơ quan giám sát vệ tinh EFFIS của Liên minh châu Âu (EU), tình hình đang diễn biến tồi tệ hơn nhiều so với dự đoán, dù rằng các dự báo dài hạn đều đã lường trước tình trạng nhiệt độ tăng cao bất thường. Chuyên gia này cũng cho rằng tình hình sẽ còn tiếp tục xấu đi khi mọi chỉ dấu về tình trạng ấm lên toàn cầu đều đã bị vượt trong mùa cháy rừng năm nay.

Thông thường cao điểm của mùa cháy rừng tại châu Âu diễn ra từ tháng 7 đến tháng 9 hằng năm, nhưng giai đoạn này đang kéo dài hơn với các vụ cháy nghiêm trọng hơn. Các chuyên gia tin rằng biến đổi khí hậu đang tạo ra điều kiện thuận lợi hơn để các đám cháy bùng phát tại châu Âu.

Đến nay, nhiệt độ toàn cầu tăng trung bình 1,1 độ C so với thời kỳ trước Cách mạng công nghiệp. Liên hợp quốc cảnh báo Trái Đất đang trong lộ trình ấm lên 2,7 độ C vào cuối thế kỷ này. Mức độ ấm lên 1,1 độ C cũng đã đủ để gây ra những đợt sóng nhiệt khắc nghiệt “thiêu đốt” châu Âu trong tuần qua và nhiều khả năng những đợt nắng nóng bất thường kiểu này còn tiếp diễn và kéo dài lâu hơn.

Theo EFFIS, gần 40.000 ha rừng ở Pháp đã bị thiêu rụi trong các vụ cháy rừng từ đầu năm đến nay, cao hơn mức 30.000 ha ghi nhận trong cả năm 2021. Tại Tây Ban Nha, trên 500 người thiệt mạng trong 10 ngày chịu ảnh hưởng của sóng nhiệt trong tháng này trong khi tính từ đầu năm, 190.000 ha rừng đã bị thiêu rụi, cao hơn gấp đôi con số 85.000 ghi nhận trong cả năm 2021. EFFIS dự báo đến cuối năm 2022, diện tích đất bị thiêu rụi tại châu Âu sẽ cao hơn mức kỷ lục gần 1 triệu ha được ghi nhận vào năm 2017.

Mark Parrington, nhà khoa học trưởng tại Cơ quan theo dõi khí quyển Copernicus của EU, nhận định biến đổi khí hậu đã góp phần khiến các đám cháy rừng kéo dài hơn. Theo chuyên gia này, cách các đám cháy hoành hành hiện nay là điều không thường xảy ra ở châu Âu. Nhiệt độ cao hơn kết hợp với những điều kiện khô hạn chưa từng thấy trên hầu khắp châu Âu khiến các khu rừng dễ bén lửa hơn và lửa lan nhanh hơn nếu đám cháy bùng phát. Nguy cơ cháy rừng có xu hướng tăng ở cả Trung và Nam Âu.

Ngoài ra, không chỉ phá hủy các hệ sinh thái, xóa sổ những thảm thực vật vốn có chức năng hấp thụ khí thải carbon, các đám cháy rừng cũng làm gia tăng tình trạng biến đổi khí hậu khi từ những đám cháy này cũng phát ra những khí gây hiệu ứng nhà kính như CO2. Theo báo cáo của Copernicus công bố trong tuần này, các đám cháy rừng xảy ra tại Tây Ban Nha và Maroc trong tháng 6 và tháng 7 đã thải 1,3 tỷ tấn khí CO2 vào bầu khí quyển, mức cao nhất ghi nhận được trong giai đoạn tương tự tính từ năm 2003 khi các dữ liệu bắt đầu được ghi nhận.

Các đám cháy còn ảnh hưởng đến chất lượng không khí của các cộng đồng cư dân lân cận. Tại miền Tây Nam nước Pháp, nồng độ NO2 ghi nhận trong không khí ở thành phố Bordeaux, gần 2 đám cháy lớn trong khu vực, liên tục tăng trong nhiều ngày. Tình trạng này thậm chí còn được ghi nhận ở thủ đô Paris cách các đám cháy tới 500 km về phía Đông Bắc.