Myanmar có tổng thống dân sự đầu tiên sau hơn 50 năm

Ngày 15.3, quốc hội Myanmar đã bầu ông Htin Kyaw, phụ tá thân tín của thủ lĩnh đảng NLD Aung San Suu Kyi, làm tổng thống mới.

Tổng thống đắc cử Htin Kyaw (thứ hai từ trái sang) bà Aung San Suu Kyi sau phiên họp quốc hội ngày 15.3 – Ảnh: Reuters

Theo AFP, ông Htin Kyaw đã giành được 360/652 phiếu bầu và trở thành nguyên thủ quốc gia dân sự đầu tiên của Myanmar kể từ thập niên 1960. Trước đó, Tổng thống Thein Sein và đảng USDP của ông về danh nghĩa là một đảng phái chính trị nhưng vẫn được xem là đại diện cho giới quân sự. Bản thân ông Thein Sein từng giữ chức thủ tướng trong chính quyền quân sự trước đây.

Hôm 15.3, tất cả nghị sĩ đã đồng loạt vỗ tay chúc mừng chiến thắng của ông Htin Kyaw. “Tôi tuyên bố ông Htin Kyaw đã được bầu làm tổng thống với số phiếu cao nhất”, Chủ tịch quốc hội Mann Win Khaing Than thông báo. Hai ứng viên khác tham gia cuộc bầu chọn hôm qua sẽ trở thành phó tổng thống. Họ là tướng về hưu Myint Swe, ứng viên của giới quân sự, vẫn còn nằm trong danh sách trừng phạt của Mỹ, và nghị sĩ Henry Van Thio thuộc cộng đồng dân tộc thiểu số Chin.

Tổng thống đắc cử Htin Kyaw từng là tài xế riêng và là người bạn thân thiết của bà Suu Kyi từ giữa thập niên 1990, hiện điều hành một quỹ từ thiện do thủ lĩnh NLD sáng lập. Theo AFP, chính khách 69 tuổi này là thạc sĩ kinh tế và có thời gian làm giảng viên đại học. Ông cũng từng làm việc ở các bộ công nghiệp và ngoại giao vào các thập niên 1970 và 1980.

Bà Suu Kyi đã dẫn dắt NLD đi đến chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử hồi tháng 11.2015. Tuy nhiên, theo hiến pháp Myanmar, bà không thể làm tổng thống do có chồng, con mang quốc tịch nước ngoài.

“Kết quả hôm nay là nhờ tình yêu của nhân dân dành cho bà ấy. Đây là thắng lợi của người chị Aung San Suu Kyi của tôi”, Reuters dẫn lời ông Htin Kyaw, người sẽ chính thức nhậm chức vào ngày 30.3, phát biểu.

Hiện vẫn chưa rõ bà Suu Kyi sẽ giữ vai trò gì trong chính phủ mới. Trước đó, bà từng tuyên bố sẽ “buông rèm nhiếp chính” thông qua một “tổng thống ủy nhiệm”. Tuy nhiên, tình trạng nhập nhằng này sẽ rất nhạy cảm về chính trị và dư luận, nhất là khi bà Suu Kyi được ca ngợi là biểu tượng dân chủ của Myanmar.

Quá trình cải cách và chuyển giao quyền lực thông qua bầu cử ở Myanmar diễn ra suôn sẻ là thành quả từ công sức lẫn sự chân thành của nhiều phía. Bên cạnh nỗ lực không mệt mỏi của bà Suu Kyi và NLD, còn phải kể đến công lao của Tổng thống sắp mãn nhiệm Thein Sein.

Theo hiến pháp, hiện giới quân sự vẫn có vai trò rất lớn trên chính trường Myanmar, có quyền bổ nhiệm 3 vị trí bộ trưởng quan trọng là quốc phòng, nội vụ và an ninh biên giới. Vì thế, tờ The Washington Post ngày 15.3 hôm qua dẫn lời giới phân tích nhận định quan hệ với các tướng lĩnh sẽ là một ưu tiên lớn đối với ông Htin Kyaw và bà Suu Kyi.

“Đó sẽ là một mối quan hệ rất, rất quan trọng”, bà Priscilla A.Clapp, cố vấn cấp cao của Viện Nghiên cứu hòa bình Mỹ nói. Chính mối quan hệ này sẽ quyết định sự thành công của mọi nỗ lực dân chủ, hòa giải và ổn định tại Myanmar.

Trùng Quang

Theo Thanhnien