Mỹ xuất khẩu hàng triệu liều vắc xin COVID-19 sắp hết hạn
Bộ trưởng Y tế Brazil Marcelo Queiroga xác nhận nước này sẽ nhận 3 triệu liều vắc xin Johnson & Johnson (J&J) từ Mỹ. Brazil chỉ còn hơn 3 tuần để sử dụng vì số vắc xin này sẽ hết hạn ngày 27-6.
Thùng đựng vắc xin J&J được chuyển tới bang Kentucky của Mỹ vào tháng 3-2021 – Ảnh: REUTERS
Trình bày trước Quốc hội Brazil ngày 8-6, ông Queiroga tỏ ra sốt ruột vì Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) vẫn chưa cấp phép xuất khẩu 3 triệu liều vắc xin nói trên.
“Nếu FDA trì hoãn cấp phép, số vắc xin này chẳng còn hữu ích gì với chúng ta nữa. Thời gian còn lại quá ngắn”, ông Queiroga nêu quan ngại trước các thượng nghị sĩ Brazil.
Lô vắc xin của J&J sẽ hết hạn vào ngày 27-6, do đó Brazil cần phải “tiêm rất nhanh”, theo Bộ trưởng Queiroga.
Brazil đã ký hợp đồng mua 38 triệu liều vắc xin J&J với thời gian dự kiến giao trong cuối năm nay nhưng hy vọng có thể nhận sớm hơn để chặn đứng dịch COVID-19.
Theo nhật báo Wall Street Journal (WSJ), không chỉ Brazil mà các bệnh viện và trung tâm y tế ở Mỹ cũng đang chạy đua với thời gian để giải quyết hàng triệu liều vắc xin J&J sắp hết hạn.
Số liệu của Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) cho thấy hơn 10 triệu liều vắc xin J&J sắp hết hạn trên khắp nước này.
Đây thực sự là một bài toán đau đầu cho các nhà quản lý Mỹ vì không thể bắt dân trong nước đi tiêm và cũng không thể chuyển ra nước ngoài kịp.
WSJ giải thích hàng triệu liều vắc xin J&J tồn kho là do có một khoảng thời gian ngắn loại vắc xin này bị dừng tiêm vì các lo ngại gây m.áu đông. Nhiều người đăng ký tiêm vắc xin J&J đã hủy lịch hẹn kể cả khi việc tiêm chủng được nối lại.
Nếu hàng triệu liều vắc xin này bị tiêu hủy, chính quyền Tổng thống Joe Biden sẽ đối mặt với nhiều chỉ trích từ các nước đang chật vật tìm nguồn cung vắc xin, theo WSJ .
Video đang HOT
Nhân viên y tế chuẩn bị các mũi tiêm vắc xin J&J ở Houston, bang Texas – Ảnh chụp màn hình NYT
Một số bang đề nghị chính quyền liên bang chuyển số vắc xin sắp tới hạn cho các nước đang phát triển.
Tuy nhiên, theo Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF), không phải quốc gia nào cũng sẵn lòng tiếp nhận hoặc không có đủ nguồn lực để tiêm phòng diện rộng trong thời gian ngắn.
Khó khăn còn nằm ở chỗ các quy định của chính quyền liên bang Mỹ. Một quan chức bang Ohio than thở với báo New York Times về việc không thể chuyển vắc xin sắp hết hạn cho các bang hoặc quốc gia đang cần.
Theo vị này, có nhiều quy định của liên bang cấm thu hồi vắc xin được phân phối cho tiểu bang, kể cả khi chúng không thực sự phục vụ nhu cầu địa phương.
Ông Andy Slavitt, một cố vấn của Nhà Trắng về COVID-19, gợi ý thống đốc các bang có vắc xin dư và sắp hết hạn nên tham khảo ý kiến của FDA. Theo ông Slavitt, cơ quan này có thể hỗ trợ cách lưu kho và kéo dài thời hạn sử dụng.
Một phát ngôn viên của FDA từ chối bình luận về vấn đề và đề nghị nên hỏi trực tiếp hãng sản xuất cách tăng thời hạn sử dụng vắc xin.
Trong cuộc họp báo ngày 8-6, ông Slavitt cho rằng việc tiêu hủy vắc xin hết hạn là điều khó tránh khỏi ở Mỹ nhưng sẽ không làm ảnh hưởng đến việc Mỹ giúp các nước khác.
Chính quyền Tổng thống Biden đã cam kết chia sẻ hơn 80 triệu liều vắc xin cho thế giới trước cuối năm 2021. Khoảng 25 triệu liều sẽ được chuyển cho các nước ở Mỹ Latin, Đông Nam Á, châu Phi và Palestine ngay trong tháng này.
Vắc xin J&J từng được gọi là “nhân tố thay đổi cuộc chơi” vì chỉ cần tiêm 1 liều thay vì 2 liều như các vắc xin đối thủ khác.
Loại vắc xin này có thể bảo quản 3 tháng trong tủ lạnh thông thường. Theo báo New York Times , nhu cầu với vắc xin J&J đã giảm dần đều trên khắp nước Mỹ do các lo ngại về rủi ro có thể có.
Vắc xin Trung Quốc hiệu quả đến đâu?
Dù vắc xin COVID-19 của Trung Quốc có hiệu quả thấp hơn 7 loại vắc xin đã được Tổ chức Y tế thế giới thông qua như Pfizer/BioNTech, Moderna, Johnson & Johnson, AstraZeneca... nhưng lại mang đến hy vọng cho nhiều nước nghèo và đang phát triển.
Vắc xin Trung Quốc - Dữ liệu: Bảo Anh tổng hợp (Thx, CgTn, CoViD Vaccine Tracker) - Đồ họa: T.ĐẠT
Giới chuyên môn đ.ánh giá vắc xin của Trung Quốc "hiệu quả trung bình" nhưng rất hiệu quả trong việc ngăn bệnh nhân COVID-19 trở nặng và t.ử v.ong. Đó chính là "chiếc phao cứu sinh" cho nhiều nước nghèo để tránh quá tải hệ thống y tế, trong bối cảnh nguồn cung vắc xin khan hiếm. WHO ước tính chỉ mới có 0,2% dân số ở các nước nghèo được tiêm ngừa COVID-19.
Tạo kháng thể ít, nhưng...
WHO mới đây đã cấp phép sử dụng khẩn cấp cho vắc xin COVID-19 thứ hai do Trung Quốc sản xuất là CoronaVac của Hãng dược Sinovac Biotech. CoronaVac chỉ có hiệu quả 51% trong thử nghiệm lâm sàng giai đoạn cuối, nhưng các nhà nghiên cứu nói nó vẫn có ích nhờ bảo quản được ở nhiệt độ 2 - 8oC, so với vắc xin sử dụng công nghệ mRNA phải trữ ở nhiệt độ âm sâu (-80 đến -60 o C).
"CoronaVac là vắc xin an toàn và có hiệu quả trung bình, nó sẽ góp phần quan trọng cho cuộc chiến toàn cầu chống COVID-19" - Murat Akova, nhà nghiên cứu lâm sàng bệnh truyền nhiễm từ Đại học Hacettepe (Ankara, Thổ Nhĩ Kỳ), đ.ánh giá.
Các nhà nghiên cứu nhận xét mấu chốt nằm ở công nghệ. CoronaVac dùng virus bất hoạt để kích thích hệ miễn dịch sinh ra kháng thể, nhưng kháng thể này đa dạng và không phải loại nào cũng vô hiệu hóa virus SARS-CoV-2 thành công.
Vắc xin bào chế theo công nghệ mới mRNA như Pfizer/BioNTech và Moderna thì mã hóa protein "gai" tương tự của virus dùng xâm nhập tế bào người, từ đó kích thích hệ miễn dịch sinh ra một lượng lớn kháng thể tấn công đúng protein đó. Đây có thể là lý do hiệu quả của nó cao hơn vắc xin truyền thống.
Nhưng sự khác biệt chỉ là một phần, điều quan trọng là các kết quả lâm sàng và hậu lâm sàng cho thấy CoronaVac hiệu quả 100% trong việc ngăn bệnh tiến triển nặng và t.ử v.ong. Chẳng hạn một nghiên cứu hậu lâm sàng trên 2,5 triệu người ở Chile ước tính CoronaVac hiệu quả khoảng 67% trong việc ngăn bệnh và 80% hiệu quả ngăn t.ử v.ong, bất chấp sự hiện diện của hai biến thể virus nguy hiểm là Alpha (B.1.1.7) và Gamma (P.1).
Còn theo nghiên cứu công bố ở Brazil ngày 1-6, Viện Butantan ở São Paulo ghi nhận CoronaVac giảm đáng kể ca nhiễm, nhập viện và t.ử v.ong do COVID-19 ở thị trấn Serrana - nơi gần như toàn bộ người lớn trưởng thành đã được tiêm ngừa.
Nhà virus học người Ấn Độ Gagandeep Kang - hiện là cố vấn của WHO - cho biết hầu hết vắc xin COVID-19 bao gồm 2 liều, hiện các nghiên cứu đang được tiến hành để đ.ánh giá liệu người đã tiêm đủ 2 liều có cần thêm liều bổ sung không. Câu hỏi này đặc biệt quan trọng với những ai xài vắc xin CoronaVac và Sinovac của Trung Quốc vì chúng sinh ra kháng thể ít hơn.
Vắc xin Trung Quốc - Dữ liệu: Bảo Anh tổng hợp (Thx, CgTn, CoViD Vaccine Tracker) - Đồ họa: T.ĐẠT
Châu Âu đang xem xét
Ngoài CoronaVac, WHO đã thông qua vắc xin Sinovac (Sinopharm, Trung Quốc) hiệu quả khoảng 79% cách đây hơn một tháng. Cả hai loại vắc xin đã được sử dụng rộng rãi trên thế giới, chủ yếu là các nước đang phát triển ở châu Phi, châu Á và Mỹ Latin... Và khoảng một nửa dân số gần 1,4 tỉ người của Trung Quốc đã được tiêm ít nhất một liều vắc xin nội địa.
Giờ đây với sự cho phép của WHO, hai loại vắc xin Trung Quốc sẽ được phân phối rộng rãi hơn đến các nước có thu nhập thấp thông qua Sáng kiến tiếp cận vắc xin toàn cầu (COVAX).
Thời gian đầu, thế giới có luồng ý kiến thận trọng với vắc xin Trung Quốc vì nước này không công bố đầy đủ dữ liệu lâm sàng, cộng thêm với hiệu quả bị thổi phồng so với thực tế. Nhưng hôm 4-5, Cơ quan Y tế châu Âu (EMA) thông báo đã bắt đầu quá trình xét duyệt với vắc xin Sinovac.
Theo báo The Journal của Ireland, động thái của EMA là bước đầu tiên tiến tới khả năng vắc xin Trung Quốc được duyệt sử dụng ở EU. Một bác sĩ Ireland nhận xét ông "không thấy có lý do gì" EU không cấp phép cho hai vắc xin Trung Quốc, vì ít nhất chúng đã đủ tốt để WHO thông qua.
"Tối thiểu thì các loại vắc xin đã thông qua ở Trung Quốc nên được EU công nhận thông qua Hộ chiếu tiêm chủng điện tử EU, trao cho người đã tiêm ngừa sự công nhận giống như dân châu Âu đã tiêm vắc xin khác" - vị bác sĩ bình luận.
Trả lời The Journal, một chuyên gia của Bộ Y tế Ireland cho biết nước này có thể không cần đến vắc xin Trung Quốc, nhất là nếu người dân lo lắng. Hiện nay nguồn cung vắc xin COVID-19 ở châu Âu đã ổn định nên cần tránh tâm lý ngại vắc xin, chỉ sử dụng những loại có hiệu quả cao và ít tác dụng phụ nhất (như Pfizer).
Tăng sản xuất vắc xin
Theo báo China Daily, Bộ Y tế Trung Quốc cho biết đã cung cấp hơn 350 triệu liều vắc xin COVID-19 nội địa cho các nước và đang tăng cường sản xuất để đáp ứng nhu cầu của các quốc gia đang phát triển.
Ngoại giao chiến hạm - thông điệp NATO gửi tới Trung Quốc Tàu sân bay HMS Queen Elizabeth của Anh đã góp mặt trong cuộc tập trận của NATO tại Địa Trung Hải vào tuần cuối tháng 5. Tiếp đó, HMS Queen Elizabeth sẽ có hải trình kéo dài 8 tháng, bao gồm việc di chuyển qua Biển Đông. Hãng thông tấn Reuters (Anh) nhận định đây là thông điệp "nhắc nhở" Trung Quốc. Chiến...
