Mỹ và Israel lại bất đồng lớn về Dải Gaza

Theo dõi VGT trên

Sau cuộc điện đàm với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, Tổng thống Mỹ Joe Biden đề nghị Tel Aviv cử phái đoàn để tiếp tục thảo luận về Dải Gaza.

Tờ The Times of Israel ngày 19.3 đưa tin Tổng thống Mỹ Joe Biden vừa điện đàm với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu để phản đối kế hoạch tấn công trên bộ của Israel vào TP.Rafah tại Dải Gaza. Đây là lần điện đàm đầu tiên của 2 nhà lãnh đạo trong hơn một tháng qua, thể hiện sự kiên quyết của Mỹ trước kế hoạch tranh cãi của Israel nhằm vào nơi được cho là thành trì cuối của Hamas tại Gaza, cũng là nơi hơn 1,4 triệu người Palestine tị nạn.

Kế hoạch “sai lầm”

Nhà Trắng cho biết cuộc điện đàm kéo dài 45 phút. Sau nhiều tháng để ngỏ khả năng có thể ủng hộ chiến dịch quân sự của Israel tại Rafah với một số điều kiện như sơ tán dân thường trước, thì ông Biden trong cuộc gọi đã thể hiện sự thay đổi quan điểm.

Tổng thống Biden chậm chỉ trích Israel dù biết Gaza bị tấn công bừa bãi?

“Một chiến dịch lớn trên bộ ở đó sẽ là sai lầm. Điều đó sẽ dẫn đến cái chết của nhiều dân thường vô tội hơn, làm trầm trọng cuộc khủng hoảng nhân đạo vốn đã tàn khốc, tăng thêm sự hỗn loạn tại Gaza và thêm cô lập Israel với quốc tế”, Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan trích lời Tổng thống Biden. Theo ông Sullivan, các mục tiêu Israel đặt ra tại Rafah có thể đạt được bằng những cách khác.

Mỹ và Israel lại bất đồng lớn về Dải Gaza - Hình 1

Người dân Gaza cạnh một thánh đường bị bom đạn Israel phá hủy tại TP.Rafah. Ảnh AFP

Thủ tướng Netanyahu cho biết ông đã nhắc lại với Tổng thống Biden về cam kết của Israel trong việc đạt được toàn bộ mục tiêu đề ra, gồm loại trừ Hamas, giải thoát cho toàn bộ con tin và đảm bảo Gaza không còn là mối đe dọa đối với Israel. “Điều này sẽ được hoàn thành trong khi việc cung cấp viện trợ nhân đạo cần thiết giúp đạt được những mục tiêu đó”, theo ông Netanyahu.

Trong bối cảnh 2 nhà lãnh đạo ngày càng căng thẳng về Gaza, ông Sullivan mô tả cuộc điện đàm “giống như công việc”, không kết thúc đột ngột và Tổng thống Biden không đe dọa hạn chế viện trợ Israel. Ông Sullivan cho biết Israel sẽ cử phái đoàn quan chức đến Washington D.C theo đề nghị của Tổng thống Biden để tiếp tục thảo luận cách tiếp cận thay thế tại Rafah. Theo đó, biện pháp thay thế sẽ “nhắm mục tiêu vào các thành phần chủ chốt của Hamas và đảm bảo an toàn biên giới Ai Cập – Gaza”. Cuộc họp sẽ diễn ra trong tuần này hoặc tuần sau và chiến dịch tại Rafah không nên tiến hành trước khi 2 bên thảo luận, theo Reuters dẫn lời ông Sullivan.

Liên Hiệp Quốc: 1,1 triệu người Gaza chịu “đói thảm khốc”, nguy cơ tử vong cao

Cảnh báo nạn đói

Trong khi đó, một báo cáo đánh giá an ninh lương thực cảnh báo rằng phân nửa dân số tại Gaza đang thiếu lương thực một cách “thảm khốc”. Nạn đói dự kiến sẽ xảy ra tại phía bắc vùng đất này trước tháng 5 nếu không có sự can thiệp khẩn cấp. “Người dân ở Gaza hiện đang chết đói. Tốc độ mà cuộc khủng hoảng thiếu lương thực và suy dinh dưỡng do con người gây ra đang lan rộng khắp Gaza thật đáng sợ”, theo Giám đốc điều hành Chương trình Lương thực LHQ (WFP) Cindy McCain.

Mỹ và Israel lại bất đồng lớn về Dải Gaza - Hình 2

Các binh sĩ Israel tham gia chiến dịch tại Gaza ngày 18.3. Ảnh Reuters

Theo AFP ngày 19.3 dẫn báo cáo dựa trên dữ liệu từ hệ thống Phân loại giai đoạn an ninh lương thực tích hợp (IPC) của LHQ, khoảng 1,1 triệu người tại Gaza đang đối diện những điều kiện thảm khốc. “Việc 50% của toàn bộ dân số một khu vực rơi vào mức tiếp cận nạn đói là điều chưa từng thấy”, theo Phó tổng giám đốc Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp LHQ (FAO) Beth Bechdol. WFP cho biết đây là “số người cao nhất từng được ghi nhận phải đối diện tình trạng thảm khốc về thiếu lương thực”. Theo bà Bechdol, người dân Gaza đang “chuyển sang các nguồn thực phẩm thay thế”, bao gồm thức ăn gia súc và “những thứ không ăn được”, hoàn toàn vì tuyệt vọng.

Theo các cơ quan LHQ, hàng viện trợ đã chuyển sang phân phối bằng đường biển và đường hàng không, nhưng không thể thay thế đường bộ. Israel nhiều lần khẳng định hiệu quả từ quy trình của nước này trong việc cho phép viện trợ vào Gaza, với 222 xe tải đã vào hôm 18.3. Tuy nhiên, WFP cho rằng cần ít nhất 300 xe tải vào Gaza hằng ngày, nhất là ở phía bắc, để đáp ứng nhu cầu lương thực cơ bản. Dự kiến Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken sẽ công du Ả Rập Xê Út và Ai Cập trong tuần này nhằm tìm cách gia tăng viện trợ nhân đạo tại Gaza và nỗ lực đạt thỏa thuận ngừng bắn giữa Hamas và Israel.

Mỹ bí mật đàm phán với Iran để ngăn chặn Houthi tấn công?

Mỹ phá hủy nhiều vũ khí của Houthi

Reuters ngày 19.3 dẫn thông cáo của Bộ Tư lệnh trung tâm Mỹ (CENTCOM) cho hay quân đội Mỹ đã phá hủy 7 tên lửa và 3 máy bay không người lái (UAV) của lực lượng Houthi tại Yemen. Ngoài ra, phía Mỹ còn phá hủy 3 thùng vũ khí của Houthi, trong số các vũ khí mà Washington cho là mối đe dọa đối với các tàu thương mại và tàu Hải quân Mỹ ở biển Đỏ, vịnh Aden. Houthi chưa lên tiếng về vụ việc.

Jordan phát hiện chuyển động khả nghi, lo ngại vướng vào xung đột Trung Đông

Quân đội Jordan vừa thông báo đã phát hiện những chuyển động khả nghi trên không tại biên giới với Syria giữa lo ngại về khả năng bị vướng vào cuộc xung đột trong khu vực.

Trong một tuyên bố ngày 18.3, quân đội Jordan nói rằng hệ thống radar phòng không đã phát hiện những chuyển động khả nghi trên không và một đội bay đã xuất kích để đảm bảo không phận vẫn an toàn.

Jordan phát hiện chuyển động khả nghi, lo ngại vướng vào xung đột Trung Đông - Hình 1

Một chiến đấu cơ F-16 của Jordan. Ảnh REUTERS

Reuters dẫn lời các nhân chứng cho biết máy bay được cho là của quân đội Jordan đã đảo quanh khu vực thành phố Irbid và những vùng gần biên giới Syria.

Một nguồn tin an ninh trong khu vực cho hay 2 quả tên lửa xuất phát từ hướng biên giới Iraq, nơi có sự hiện diện của các nhóm vũ trang người Hồi giáo Shiite thân Iran, đã bị ngăn chặn.

Hồi tháng 1, một căn cứ của Mỹ tại Jordan bị máy bay không người lái (UAV) tấn công khiến 3 quân nhân Mỹ thiệt mạng và 34 người khác bị thương. Mỹ đã tố cáo các nhóm vũ trang do Iran hậu thuẫn đứng sau vụ việc và đã thực hiện các đợt tấn công đáp trả dữ dội.

Mỹ bí mật đàm phán với Iran để ngăn chặn Houthi tấn công?

Jordan đã đề nghị Mỹ cung cấp hệ thống tên lửa phòng không Patriot để phòng thủ vì lo ngại bị kẹt giữa làn đạn nếu Iran và các nhóm vũ trang đồng minh tại biên giới Jordan tham gia vào xung đột Dải Gaza giữa Hamas và Israel.

"Bất kể là UAV hay tên lửa bị ngăn chặn hay không, nguy cơ Jordan bị vướng vào làn đạn chỉ có thể tăng lên nếu chiến sự tiếp tục và mở rộng. Vương quốc nằm trong khu vực bùng nổ ở trung tâm của những vụ phóng UAV và tên lửa qua lại giữa các nhóm ủy nhiệm của Iran trong khu vực", cựu chuẩn tướng Saud Al Sharafat của Tổng cục Tình báo Jordan nói với Reuters.

Từ khi xung đột Hamas-Israel bùng phát vào tháng 10.2023, đã xảy ra các cuộc tấn công ăn miếng trả miếng giữa các nhóm vũ trang thân Iran và lực lượng đồn trú Mỹ tại Iraq và Syria.

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Coca-Cola thu hồi hàng loạt sản phẩm nước giải khát tại châu ÂuCoca-Cola thu hồi hàng loạt sản phẩm nước giải khát tại châu Âu
16:19:40 28/01/2025
'Chiến thắng' đầu tiên của Tổng thống Trump trong cuộc chiến trục xuất di dân lậu'Chiến thắng' đầu tiên của Tổng thống Trump trong cuộc chiến trục xuất di dân lậu
05:41:36 28/01/2025
Nhiều quan chức từng truy tố ông Trump bị sa thảiNhiều quan chức từng truy tố ông Trump bị sa thải
16:17:21 28/01/2025
Tỷ phú Bill Gates: Ly hôn vợ là sai lầm gây hối tiếc lớn nhấtTỷ phú Bill Gates: Ly hôn vợ là sai lầm gây hối tiếc lớn nhất
06:24:14 29/01/2025
Trung Quốc tung chatbot đấu ChatGPT, cổ phiếu Phố Wall chao đảo bốc hơi 1.000 tỉTrung Quốc tung chatbot đấu ChatGPT, cổ phiếu Phố Wall chao đảo bốc hơi 1.000 tỉ
16:11:34 28/01/2025
Chứng khoán Mỹ bốc hơi hơn 1.000 tỷ USD trong cơn ác mộng công nghệChứng khoán Mỹ bốc hơi hơn 1.000 tỷ USD trong cơn ác mộng công nghệ
19:29:16 28/01/2025
Nông nghiệp Mỹ gặp khó trước lệnh trục xuất người nhập cư của Tổng thống TrumpNông nghiệp Mỹ gặp khó trước lệnh trục xuất người nhập cư của Tổng thống Trump
20:37:49 27/01/2025
Mỹ và Colombia đạt thỏa thuận về trục xuất người nhập cư trái phépMỹ và Colombia đạt thỏa thuận về trục xuất người nhập cư trái phép
22:04:20 27/01/2025

Tin đang nóng

BVĐK Vĩnh Long thông tin về vụ bé gái 3 tuổi tử vong đêm giao thừaBVĐK Vĩnh Long thông tin về vụ bé gái 3 tuổi tử vong đêm giao thừa
18:29:21 29/01/2025
Hình ảnh mới nhất của Subeo bên Cường Đô La khiến Đàm Thu Trang vừa nhìn đã nói ngay 1 câu!Hình ảnh mới nhất của Subeo bên Cường Đô La khiến Đàm Thu Trang vừa nhìn đã nói ngay 1 câu!
15:04:22 29/01/2025
Tìm lại kim cương trị giá 1 tỷ đồng vùi lấp trong bãi rác ở Đà Nẵng đêm giao thừaTìm lại kim cương trị giá 1 tỷ đồng vùi lấp trong bãi rác ở Đà Nẵng đêm giao thừa
17:52:10 29/01/2025
Sao nữ Vbiz lần đầu lộ diện hậu sinh con đầu lòng, danh tính ông xã vẫn cực bí ẩnSao nữ Vbiz lần đầu lộ diện hậu sinh con đầu lòng, danh tính ông xã vẫn cực bí ẩn
14:59:43 29/01/2025
Gia đình bầu Hiển đón tết trong căn biệt thự bề thế, sắc vóc nàng dâu hào môn Đỗ Mỹ Linh chiếm spotlightGia đình bầu Hiển đón tết trong căn biệt thự bề thế, sắc vóc nàng dâu hào môn Đỗ Mỹ Linh chiếm spotlight
17:07:36 29/01/2025
Ô tô 7 chỗ trôi tuột xuống sông khi đang đỗ trên bờ kèÔ tô 7 chỗ trôi tuột xuống sông khi đang đỗ trên bờ kè
17:55:15 29/01/2025
Chồng ngủ quên cả cúng giao thừa, tôi rối rít gọi anh dậy, con gái thấy vậy liền nói một câu khiến cả nhà bật cườiChồng ngủ quên cả cúng giao thừa, tôi rối rít gọi anh dậy, con gái thấy vậy liền nói một câu khiến cả nhà bật cười
16:32:03 29/01/2025
Mỹ Tâm lội mưa trong đêm: "Về tới nhà, tôi đưa hết số tiền kiếm được cho mẹ"Mỹ Tâm lội mưa trong đêm: "Về tới nhà, tôi đưa hết số tiền kiếm được cho mẹ"
15:08:20 29/01/2025

Tin mới nhất

Lãnh đạo nước ngoài đầu tiên được ông Trump mời đến Nhà Trắng

Lãnh đạo nước ngoài đầu tiên được ông Trump mời đến Nhà Trắng

19:03:44 29/01/2025
The Guardian ngày 29.1 đưa tin trong thư mời, Tổng thống Trump nêu rằng: Tôi rất vinh dự được đón tiếp ngài với tư cách nhà lãnh đạo nước ngoài đầu tiên đến thăm trong nhiệm kỳ 2 của tôi .
Nhóm thượng nghị sĩ Mỹ quan ngại về ảnh hưởng của Trung Quốc ở kênh đào Panama

Nhóm thượng nghị sĩ Mỹ quan ngại về ảnh hưởng của Trung Quốc ở kênh đào Panama

19:01:21 29/01/2025
Tiến độ xây dựng diễn ra chậm chạp và có thể mất gần 1 thập niên để hoàn thành và kiểm soát những cảng container ở hai đầu, theo ông Cruz.
Tiêm kích F-35 rơi ở căn cứ Mỹ, phi công may mắn thoát chết

Tiêm kích F-35 rơi ở căn cứ Mỹ, phi công may mắn thoát chết

19:00:58 29/01/2025
Reuters hôm 29.1 đưa tin một tiêm kích F-35 đã rơi sau khi gặp sự cố nghiêm trọng trong lúc diễn tập ở căn cứ Alaska hôm 28.1, may mắn phi công kịp thời thoát khỏi buồng lái và bung dù đáp an toàn.
Mỹ khởi động kế hoạch tinh gọn bộ máy, viên chức nghỉ việc hưởng 8 tháng lương

Mỹ khởi động kế hoạch tinh gọn bộ máy, viên chức nghỉ việc hưởng 8 tháng lương

18:36:12 29/01/2025
Nhà Trắng hôm đề nghị chi trả 8 tháng lương cho mọi viên chức liên bang Mỹ đồng ý nghỉ việc từ ngày 28.1, triển khai một phần kế hoạch chưa từng có nhằm tinh gọn bộ máy của chính quyền Washington.
Ông Trump muốn xây hệ thống phòng không Vòm Sắt 'Made in USA'

Ông Trump muốn xây hệ thống phòng không Vòm Sắt 'Made in USA'

18:33:49 29/01/2025
Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 27.1 ký sắc lệnh chỉ đạo Lầu Năm Góc phát triển tổ hợp phòng không tương tự hệ thống Vòm Sắt mà Israel đang sử dụng.
Thăm dò: 85% người Greenland không muốn sáp nhập vào Mỹ

Thăm dò: 85% người Greenland không muốn sáp nhập vào Mỹ

12:54:21 29/01/2025
Cuộc khảo sát do tổ chức thăm dò ý kiến Verian thực hiện cho thấy chỉ 6% người dân Greenland ủng hộ việc trở thành một phần của Mỹ, trong khi 9% vẫn chưa quyết định, theo Berlingske.
Tổng thống Putin nêu khả năng xung đột Ukraine kết thúc trong vài tuần

Tổng thống Putin nêu khả năng xung đột Ukraine kết thúc trong vài tuần

09:02:19 29/01/2025
Tổng thống Nga Vladimir Putin cho rằng xung đột Ukraine có thể kết thúc trong vài tuần nếu Kiev không nhận được viện trợ từ nước ngoài.
Phái đoàn Nga lần đầu tới Syria sau khi chính quyền Assad bị lật đổ

Phái đoàn Nga lần đầu tới Syria sau khi chính quyền Assad bị lật đổ

09:01:14 29/01/2025
Nga điều các quan chức cấp cao tới Syria lần đầu kể từ khi cựu Tổng thống Bashar al-Assad, một đồng minh của Moscow, bị lật đổ vào năm ngoái.
Những chuyển động đáng chú ý trong năm 2025

Những chuyển động đáng chú ý trong năm 2025

08:56:16 29/01/2025
Năm 2025 đã bắt đầu theo những cách tích cực với nhiều tín hiệu khởi sắc theo hướng thương lượng, nhượng bộ lẫn nhau thay vì dùng vũ lực để giải quyết xung đột.
Hàn Quốc: Máy bay chở 176 người bốc cháy

Hàn Quốc: Máy bay chở 176 người bốc cháy

08:52:25 29/01/2025
TheoYonhap, ngày 28/1, một máy bay chở khách đã bốc cháy tại sân bay quốc tế Gimhae ở thành phố Busan, phía đông nam Hàn Quốc khiến hơn 170 hành khách và thành viên phi hành đoàn phải sơ tán.
Nga sắp mở mũi tấn công mới vào "trái tim công nghiệp" của Ukraine?

Nga sắp mở mũi tấn công mới vào "trái tim công nghiệp" của Ukraine?

08:48:20 29/01/2025
Svitlana Rudokvas từng cảm thấy an tâm vì các cuộc giao tranh giữa quân đội Ukraine và lực lượng Nga chỉ diễn ra ở vùng Donetsk miền Đông, nơi cách xa khu vực bà sinh sống.
Cộng đồng gốc Á tưng bừng chào đón năm mới Ất Tỵ 2025

Cộng đồng gốc Á tưng bừng chào đón năm mới Ất Tỵ 2025

08:47:04 29/01/2025
Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025 được cộng đồng người dân các nước châu Á đang sinh sống ở khắp nơi trên thế giới tổ chức với nhiều hoạt động phong phú.

Có thể bạn quan tâm

Antony là sai lầm đắt giá nhất lịch sử Man Utd

Antony là sai lầm đắt giá nhất lịch sử Man Utd

Sao thể thao

19:03:40 29/01/2025
Liệu có ai ngờ rằng một cầu thủ được kỳ vọng sẽ trở thành tương lai của Man Utd lại sớm trở thành gánh nặng của đội bóng?
Dàn nghệ sỹ Gen Z tuổi Tỵ tài năng của showbiz Việt

Dàn nghệ sỹ Gen Z tuổi Tỵ tài năng của showbiz Việt

Sao việt

19:00:39 29/01/2025
Showbiz Việt 2025 được dự đoán sôi động với sự lên ngôi của dàn nghệ sỹ trẻ tài năng, nổi tiếng cùng sinh năm 2001.
Midu tung loạt ảnh chấn động visual mùng 1 Tết, phát hiện sự thay đổi của thiếu gia Minh Đạt sau gần 1 năm kết hôn

Midu tung loạt ảnh chấn động visual mùng 1 Tết, phát hiện sự thay đổi của thiếu gia Minh Đạt sau gần 1 năm kết hôn

Netizen

18:58:41 29/01/2025
Không nằm ngoài những màn xả ảnh đỉnh nóc, vợ chồng Midu - thiếu gia Minh Đạt cũng đã chính thức lên sóng loạt hình chấn động trong ngày mùng 1 Tết.
Đón tết trong tù

Đón tết trong tù

Tin nổi bật

18:26:45 29/01/2025
Tết là khoảng thời gian ai ai cũng nghĩ về gia đình, mong muốn được sum họp, đoàn viên với người thân bên mâm cơm ấm cúng.
G-Dragon tỏa sáng tại show diễn Chanel Paris

G-Dragon tỏa sáng tại show diễn Chanel Paris

Sao châu á

18:24:29 29/01/2025
Những hình ảnh của thủ lĩnh BIGBANG trong show diễn của Chanel hiện đang viral mạnh mẽ trên các trang thông tin toàn cầu về thời trang cũng như ngập tràn mạng xã hội.
Bắt 2 tên cướp nhằm ngày Tết đi "ăn bay"

Bắt 2 tên cướp nhằm ngày Tết đi "ăn bay"

Pháp luật

18:11:27 29/01/2025
Ngày 29/1, Phòng Tham mưu Công an TP Hồ Chí Minh cho biết Công an quận 8 đã bắt giữ hai đối tượng gây ra vụ cướp giật tài sản táo tợn xảy ra trên địa bàn.
Phong thủy nhà ở ngày Tết: 5 điều cần lưu ý để hút tài lộc vào nhà

Phong thủy nhà ở ngày Tết: 5 điều cần lưu ý để hút tài lộc vào nhà

Trắc nghiệm

16:59:07 29/01/2025
Dưới đây là 5 điều cần lưu ý trong phong thủy nhà ở dịp Tết để gia tăng tài lộc và thịnh vượng.Tết đến nhớ tránh tặng 4 loại cây cảnh này kẻo tài lộc, phúc đức đội nón ra đi
Mồng 1 Tết làm 2 món ăn này vừa giúp thanh lọc khẩu vị, tăng sức đề kháng lại gửi gắm thông điệp "chúc năm mới phú quý, thịnh vượng"

Mồng 1 Tết làm 2 món ăn này vừa giúp thanh lọc khẩu vị, tăng sức đề kháng lại gửi gắm thông điệp "chúc năm mới phú quý, thịnh vượng"

Ẩm thực

16:58:18 29/01/2025
Đây là 2 món đáng để làm trong dịp Tết giúp bạn thanh lọc vị giác, tăng cường sức đề kháng cùng thông điệp Tôi chúc bạn giàu có trong năm tới! .
Mẹ chồng kiên quyết "không chấp nhận loại con dâu" như tôi nhưng lại vẫn muốn tôi làm tròn trách nhiệm dâu con với cả nhà chồng

Mẹ chồng kiên quyết "không chấp nhận loại con dâu" như tôi nhưng lại vẫn muốn tôi làm tròn trách nhiệm dâu con với cả nhà chồng

Góc tâm tình

16:29:33 29/01/2025
Thật ra tờ giấy đăng ký kết hôn hay 1 đám cưới mĩ miều không thể tạo ra được 1 cuộc hôn nhân hạnh phúc, thế là tôi dần hài lòng với những gì mình đang có.
Người phụ nữ nổi tiếng nhờ phòng khách ngập tràn hoa lan huệ tây, cư dân mạng thán phục: "Như trong truyện cổ tích vậy!"

Người phụ nữ nổi tiếng nhờ phòng khách ngập tràn hoa lan huệ tây, cư dân mạng thán phục: "Như trong truyện cổ tích vậy!"

Sáng tạo

16:21:11 29/01/2025
Một số người thích những loại cây xanh, chẳng hạn như cây kim tiền, cây lưỡi hổ, cây trầu bà, cây chuối cảnh... Người ta cảm thấy bản thân như được chữa lành trong bầu không khí do chính những chậu cây xanh ấy tạo ra.
Khi nào cần tầm soát ung thư cổ tử cung?

Khi nào cần tầm soát ung thư cổ tử cung?

Sức khỏe

12:54:15 29/01/2025
Xét nghiệm HPV kết hợp Pap: Nếu hai xét nghiệm cho ra kết quả bình thường, phụ nữ có thể thực hiện đợt xét nghiệm sàng lọc tiếp theo sau 5 năm.