Mỹ trừng phạt nghị sĩ Myanmar, cho vào danh sách đen

Lệnh cấm vận của Bộ Tài chính Mỹ gồm niêm phong tài sản (có thể có ở Mỹ) của hạ nghị sĩ Aung Thaung, 73 tuổi, một cựu sĩ quan nắm chức Bộ trưởng Công nghiệp thời tướng Than Shwe còn cầm quyền ở Myanmar. Ông thuộc đảng Đoàn kết và phát triển do tướng Than Shwe lập.

Các công dân và công ty Mỹ cũng bị cấm làm ăn, tiếp xúc với ông. Nhiều ngân hàng quốc tế cũng sẽ phải tuân thủ danh sách cấm vận này, để tránh không làm ăn với người bị Mỹ cho vào danh sách đen.

Một nghị sĩ Myanmar bị Mỹ trừng phạt hôm 31.10, bị đưa vào danh sách đen những cá nhân bị cấm vận, do ông phản đối những cải tổ chính trị và kinh tế của nước này.

Bộ Tài chính Mỹ ra tuyên bố, nêu ông Aung Thaung luôn chống đối các thay đổi kinh tế-chính trị ở Myanmar, và ông dính líu những vụ tấn công phe đối lập đòi dân chủ ở nước này.

Bộ khẳng định chỉ áp lệnh cấm vận đối với mỗi ông Aung Thaung, không với bất kỳ cơ quan chính phủ nào mà ông có tham gia.

Tuyên bố nêu chính phủ Mỹ ủng hộ tiến độ cải cách của chính phủ Myanmar, và “cảnh giác trong việc trừng phạt những người có hành vi tạo dễ dàng cho tham nhũng, đàn áp và độc tài”.

Sứ quán Myanmar ở Washington không có bình luận lập tức về sự trừng phạt này.

Sứ quán Mỹ ở Myanmar hồi 6 năm trước từng yêu cầu đưa Aung Thaung và hai con trai của ông vào danh sách đen, theo tài liệu mật của ngành ngoại giao Mỹ bị Wikileaks “xì” ra.

Wikileaks nêu Pyi Aung và Nay Aung họ thu lợi bất chính hàng chục triệu USD từ việc điều hành công ty lâm sản lớn hàng thứ hai Myanmar, nắm các hợp đồng xuất khẩu gạo và khai thác dầu khí.

Nay Aung còn bị nghi môi giới mua bán vũ khí với Trung Quốc và CHDCND Triều Tiên.

Hiện hai người con trai chưa bị đưa vào danh sách đen. Tổng thống Mỹ Barack Obama nhậm chức năm 2009, quyết định chính sách làm thân với Myanmar nên đã tránh không trừng phạt nhiều quan chức, để xây dựng lòng tin nơi các tướng lãnh cầm quyền, và để khuyến khích cải tổ dân chủ.

Lệnh cấm vận ông Aung Thaung được công bố vài ngày trước chuyến thăm Myanmar (lần thứ hai) trong hai ngày 12 và 13.11 tới của Tổng thống Obama.

Theo các nhà phân tích, việc trừng phạt ông Aung Thaung trước chuyến thăm này, là cách Mỹ phát tín hiệu mạnh mẽ, rằng những ai trong chính phủ Myanmar không ủng hộ quá trình dân chủ sẽ phải gánh chịu những hậu quả.

Nhà Trắng vào khuya 30.10 cho biết: Tổng thống Obama đã nói chuyện điện thoại với bà Aung San Suu Kyi, một thủ lĩnh đối lập hàng đầu ở Myanmar, và với Tổng thống Thein Sein của Myanmar, về cuộc bầu cử quốc hội Myanmar năm 2015, vốn được xem là bài thuốc thử chính của cuộc cải tổ dân chủ của chính phủ gần như dân sự hiện nay.

Hiện quốc hội Myanmar đang xem xét khả năng sửa hiến pháp, để tạo điều kiện cho bà Suu Kyi ra tranh cử tổng thống vào năm 2015. Hiến pháp hiện nay cấm bà làm tổng thống. Nhưng đảng Liên minh quốc gia vì dân chủ (NLD) của bà có thể thắng cuộc bầu cử năm tới, nếu nó được tổ chức công bằng và tự do.

NLD chú trọng vào việc bỏ một điều khoản trong hiến pháp hiện hành, vốn bảo đảm quân đội trong chế độ quân sự cũ có quyền phủ quyết bất kỳ sửa đổi nào trong hiến pháp.

Động thái xem xét lại điều khoản trên sẽ mở đường cho những thay đổi khác trong hiến pháp, gồm điều khoản cho phép một nhóm tướng lãnh tham gia quốc hội, và điều khoản cấm bà Suu Kyi làm tổng thống.

Bà hiện bị vướng một điều khoản trong hiến pháp năm 2008: người có chồng hoặc con mang quốc tịch nước ngoài thì không được làm lãnh đạo Myanmar. Bà có hai con trai mang quốc tịch Anh, người chồng quá cố của bà cũng là người Anh.

Theo các hãng tin phương tây, chính sách đối ngoại của Mỹ với châu Âu đối với Myanmar chịu ảnh hưởng nặng bởi trải nghiệm chính trị của bà Suu Kyi.

Bà là mục tiêu của những vụ đàn áp của chính phủ quân sự Myanmar trước đây. Nghị sĩ Aung Thaung bị cáo buộc là thủ lĩnh một nhóm “người lạ” tấn công đoàn xe chở nhiều người ủng hộ bà Suu Kyi trong một chuyến đi ở miền bắc Myanmar hồi năm 2003, làm chết nhiều người.

Hồi năm 2012, Mỹ và EU đã dỡ bỏ vài mức trừng phạt đối với chính phủ quân sự Myanmar, chỉ sau khi cuộc tổng tuyển cử được tổ chức, với đảng của bà Suu Kyi lần đầu tiên tham gia tranh cử (kể từ năm 1990) và giành được 43/45 ghế.

Myanmar bất ngờ chuyển từ chế độ quân sự sang chế độ dân cử hồi năm 2011, từ đó đã đa dạng hóa các mối quan hệ đối ngoại, thiên về các nước phương tây như Mỹ và Anh, đồng thời phớt lờ Trung Quốc vốn từng là đồng minh thân cận nhất.

Theo Một Thế Giới