Mỹ tính khả năng tham chiến ở Trung Đông?
Theo một số nguồn tin, các quan chức Mỹ đang vạch ra kế hoạch để ứng phó với những nguy cơ có thể khiến cuộc chiến Hamas-Israel ở Dải Gaza sang một cuộc xung đột khu vực kéo dài và rộng lớn hơn.
Bốn nguồn tin thân cận với vấn đề này, bao gồm một quan chức chính quyền cấp cao, đã mô tả một số cuộc trò chuyện nội bộ về các kịch bản có khả năng lôi kéo Mỹ vào một cuộc chiến khác ở Trung Đông. Tất cả đều được yêu cầu giấu tên, bởi tính nhạy cảm của vấn đề, trang Politico đưa tin.
Mỹ soạn kế hoạch đánh trả Houthi?
Theo đó, các nguồn tin nói rằng quân đội Mỹ đã bắt đầu soạn thảo kế hoạch đánh trả lực lượng Houthi do Iran hậu thuẫn, vốn đang tấn công các tàu chở hàng thương mại ở biển Đỏ. Theo một trong các quan chức, kế hoạch bao gồm việc tấn công các mục tiêu của Houthi ở Yemen, phương án mà quân đội đã đưa ra trước đó.
Máy bay chiến đấu của Houthi bay qua biển Đỏ ngày 5.1. Ảnh REUTERS
Một quan chức chính quyền cấp cao khác nói với Politico rằng Tổng thống Biden đã triệu tập nhóm an ninh quốc gia vào sáng ngày đầu năm mới để nói về tình hình ở biển Đỏ, thảo luận về các lựa chọn và hướng đi tiếp theo.
Một trong những kết quả của cuộc họp đó là một tuyên bố chung được Mỹ và hàng chục đồng minh đưa ra, cũng như lời cảnh báo rằng Houthi sẽ phải đối mặt với “hậu quả” nếu tiếp tục “đe dọa sinh mạng” và làm gián đoạn dòng chảy thương mại ở biển Đỏ.
Vì sao đồng minh Mỹ ngại tham gia lực lượng đặc nhiệm biển Đỏ?
Động thái trên được đưa ra sau khi Houthi cuối tuần qua đã nhắm mục tiêu vào 1 tàu chở hàng thương mại, buộc trực thăng của Hải quân Mỹ phải vào cuộc. Hôm 2.1, Hamas cáo buộc Israel giết chết một chỉ huy hàng đầu ở thủ đô Beirut của Li Băng.
Tính đến ngày 4.1, đã có 25 vụ tấn công nhằm vào các tàu thương mại đi qua phía nam biển Đỏ và Vịnh Aden. Cùng ngày, Houthi cũng cho nổ một tàu mặt nước không người lái, tấn công một chiều trên các tuyến đường vận chuyển quốc tế, đặt ra một mối đe dọa mới.
Trong khi đó, lực lượng tình báo Mỹ được cho là đang nỗ lực xem xét liệu đâu sẽ là mục tiêu kế tiếp của Houthi, bởi chưa có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy nhóm này giảm cường độ tấn công.
Tàu khu trục Mỹ đánh bại tổ hợp tên lửa và máy bay không người lái của Houthi ở biển Đỏ hồi tháng 10. Ảnh AFP
Lo ngại xung đột lan rộng
Ngoài ra, Politico cũng dẫn các nguồn tin cho biết Mỹ đang nỗ lực phân tích để ngăn các cuộc tấn công tiềm tàng từ các lực lượng do Iran hậu thuẫn nhằm vào binh sĩ Mỹ ở Iraq và Syria.
Các quan chức cho biết khả năng xảy ra xung đột trên diện rộng cũng đang gia tăng sau một loạt các cuộc đụng độ ở Iraq, Li Băng và Iran trong nhiều ngày qua. Những điều đó đã thuyết phục một số người trong chính quyền Mỹ rằng cuộc chiến ở Dải Gaza đã chính thức leo thang vượt xa biên giới dải đất này, một kịch bản mà Mỹ đã cố gắng tránh trong nhiều tháng.
Đó là sự leo thang có thể khiến Tổng thống Joe Biden bị lôi kéo sâu hơn vào Trung Đông, giữa lúc cuộc tranh cử tổng thống năm 2024 nóng lên và ông thúc đẩy tập trung vào các vấn đề trong nước. Những diễn biến này không chỉ nguy hiểm đối với an ninh khu vực mà còn đối với cơ hội tái đắc cử của ông Biden.
IS nhận trách nhiệm vụ đánh bom kép đẫm máu ở Iran
Hơn nữa, hàng chục người đã thiệt mạng hôm 3.1 trong một loạt vụ nổ tại lễ tưởng hiệm ông Qassem Soleimani, cố chỉ huy quân đội Iran, người đã thiệt mạng trong cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Mỹ năm 2020. Nhà nước Hồi giáo đã nhận trách nhiệm về vụ tấn công, theo Reuters.
Trước tình hình này, 1 quan chức Mỹ nhấn mạnh rằng những lo ngại của chính quyền về một cuộc chiến tranh rộng lớn hơn trong khu vực không có gì mới. Tuy nhiên, có những dấu hiệu khác cho thấy chính quyền đang lo lắng về những mối đe dọa đang gia tăng này.
Theo ông Mick Mulroy, cựu sĩ quan Thủy quân lục chiến, Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) và quan chức Lầu Năm Góc dưới thời Tổng thống Donald Trump: “Mặc dù Mỹ đang cố gắng tránh để cuộc chiến ở Gaza biến thành một cuộc chiến tranh khu vực, nhưng cuối cùng quyết định đó không hoàn toàn phụ thuộc vào chúng tôi”.
Sứ mạng chuyến thăm Trung Đông thứ 4 của Ngoại trưởng Mỹ kể từ khi chiến sự Gaza bùng phát
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken có lịch trình đến thăm một loạt quốc gia trong chuyến công du thứ tư đến Trung Đông và lần thứ năm tới Israel kể từ khi xung đột Israel-Hamas bùng phát ngày 7/10/2023.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken. Ảnh: AFP/TTXVN
Kênh Al Jazeera đưa tin ông Blinken sẽ tham gia vào nỗ lực ngoại giao mới nhằm xoa dịu căng thẳng ở Trung Đông khi khu vực này đứng trước bờ vực lan rộng xung đột với vụ tấn công ở Liban khiến phó thủ lĩnh Hamas thiệt mạng, đánh bom kép dẫn đến nhiều thương vong tại Iran và xung đột Israel-Hamas chưa có hồi kết.
Ngoại trưởng Mỹ sẽ tham gia một số hoạt động ngoại giao con thoi trong chuyến công du kéo dài một tuần bắt đầu từ 4/1. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Matthew Miller xác nhận với các phóng viên rằng ông Blinken sẽ đến thăm Israel, Bờ Tây, Thổ Nhĩ Kỳ, Hy Lạp, Jordan, Qatar, Saudi Arabia, Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) và Ai Cập.
Ông Miller tiết lộ Ngoại trưởng Mỹ sẽ thảo luận về các biện pháp tức thời nhằm tăng cường hỗ trợ nhân đạo cho Dải Gaza, đồng thời nhấn mạnh với Israel rằng nước này cần phải hành động nhiều hơn để giảm căng thẳng ở Bờ Tây. Ngoại trưởng Blinken cũng sẽ tập trung vào việc ngăn chặn xung đột mở rộng sang các nước khác. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ nói thêm: "Ông Blinken sẽ thảo luận về những bước cụ thể mà các bên có thể thực hiện, bao gồm cả cách họ sử dụng ảnh hưởng của mình với những nước khác trong khu vực để tránh leo thang căng thẳng".
Các quốc gia như Thổ Nhĩ Kỳ, Jordan, Qatar, UAE, Saudi Arabia và Ai Cập đang đóng những vai trò khác nhau trong việc làm trung gian hòa giải về xung đột tại Gaza hoặc có tầm ảnh hưởng với những lực lượng như Hezbollah và Houthi.
Tại Thổ Nhĩ Kỳ, người đứng đầu Bộ Ngoại giao Mỹ Blinken sẽ thảo luận về những nỗ lực để Ankara hoàn tất việc phê chuẩn việc Thụy Điển gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Ông dự kiến tham gia các cuộc làm viẹc tại Hy Lạp xoay quanh hỗ trợ Ukraine và bảo vệ an ninh hàng hải khu vực.
Binh sĩ Israel tiến hành chiến dịch quân sự tại Dải Gaza ngày 1/1. Ảnh: THX/TTXVN
Chính quyền Tổng thống Joe Biden đã khẳng định vị thế là đồng minh mạnh nhất của Israel khi Tel Aviv tiến hành cuộc chiến chống lại Hamas ở Dải Gaza, trong bối cảnh quốc tế kêu gọi thực hiện lệnh ngừng bắn. Mỹ cũng bày tỏ quan ngại về số người Palestine ở Gaza thiệt mạng và căng thẳng tại Bờ Tây.
Trong những ngày gần đây, Israel đã tăng cường tấn công nhắm vào Gaza, Bờ Tây, Syria, cũng như vào mục tiêu Hezbollah và Hamas. Israel không xác nhận cũng không phủ nhận việc ám sát Phó thủ lĩnh lực lượng Hamas Saleh al-Arouri hôm 2/1 tại Liban.
Trong khi đó, lực lượng Houthi đang làm gián đoạn thương mại toàn cầu khi nhắm tấn công các tàu có liên kết với Israel ở Biển Đỏ để ủng hộ Hamas. Các cuộc tấn công khiến cước phí vận tải biển tăng mạnh khi nhiều công ty phải tìm kiếm tuyến đường thay thế, thường dài hơn và mất nhiều ngày di chuyển gây tốn kém nhiên liệu. Trước diễn biến này, Mỹ đã thành lập liên minh an ninh hàng hải đa quốc gia ở Biển Đỏ. Mỹ và 11 quốc gia đồng minh ngày 3/1 đã lên tiếng kêu gọi lực lượng Houthi "dừng ngay lập tức các cuộc tấn công bất hợp pháp" nhằm vào tàu chở hàng ở Biển Đỏ,
Trong một diễn biến khác, vụ nổ kép ở thành phố Kerman của Iran hôm 3/1 đã khiến hơn 100 người thiệt mạng gần mộ của Tướng quá cố Qassem Soleimani. Vụ việc làm dấy lên lo ngại xung đột sẽ lan rộng trong khu vực. Lãnh đạo tối cao của Iran Ayatollah Ali Khamenei cam kết sẽ có "phản ứng gay gắt". Tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng ngày 4/1 đã thừa nhận việc tiến hành 2 vụ nổ này.
Tướng quá cố Qasem Soleimani là người đứng đầu nhánh Quds (phụ trách chiến tranh phi thông thường và hoạt động tình báo quân sự) thuộc Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC). Bộ Quốc phòng Mỹ xác nhận cuộc không kích vào tháng 1/2020 tại Baghdad (Iraq) khiến Tướng Qasem Soleimani thiệt mạng là do sự chỉ đạo của Tổng thống khi đó Donald Trump. Cái chết của Tướng Soleimani đã gây căng thẳng quan hệ Iran và Mỹ.
Phóng viên Laura Khan của kênh Al Jazeera nhận định rằng Mỹ hoàn toàn muốn khôi phục lại yên ổn. Bà phân tích: "Điều này xảy ra vào thời điểm rất quan trọng". Nữ phóng viên này đồng thời bổ sung rằng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã nói ông đang tiến hành một cuộc chiến trên bảy mặt trận, tại Gaza, Bờ Tây, Liban, Syria, Iraq, Yemen và Iran.
Mỹ xem xét tấn công trực diện phiến quân Houthi Nhiều nước, trong đó có Mỹ, đã cảnh báo phiến quân Houthi ở Yemen về "hậu quả nghiêm trọng" nếu tiếp tục tấn công các tàu vận tải trên Biển Đỏ. Houthi tăng cường tấn công tàu thương mại trên Biển Đỏ trong thời gian qua. Ảnh minh họa Reuters. Tuyên bố do Nhà Trắng đưa ra ngày 3/1 nhấn mạnh: "Chúng tôi...