Mỹ thảo luận về người thay thế Zelensky, sợ Tổng thống Ukraine bị Nga bắt hoặc ám sát

Việc Mỹ và các đồng minh bắt đầu thảo luận về người thay thế (kế nhiệm) ông Zelensky trong trường hợp Tổng thống Ukraine bị quân Nga bắt hoặc ám sát được thúc đẩy một phần vì Tổng thống Volodymyr Zelensky từ chối sơ tán, theo New York Times.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong một cuộc họp báo vào thứ Năm 3/3 tại một địa điểm bí mật. Ảnh NY Times.

New York Times cho biết, Mỹ và các đồng minh muốn đảm bảo rằng, Ukraine vẫn có một “chính phủ độc lập” ngay cả khi các lực lượng Nga lật đổ chính quyền của Tổng thống Zelensky và lập ra một ban lãnh đạo mới ở thủ đô Kiev.

Các quan chức phương Tây cho biết, việc có người kế nhiệm Tổng thống Zelensky trong trường hợp đương kim Tổng thống Ukraine bị quân Nga bắt hoặc ám sát sẽ giúp ngăn chặn bất kỳ nhà lãnh đạo nào được Nga hậu thuẫn đạt được tính hợp pháp.

Hiện nay, sự hiện diện và các bài phát biểu động viên của đương kim Tổng thống Zelensky là những yếu tố then chốt trong việc giữ vững tinh thần của quân đội và người dân Ukraine và các quan chức phương Tây nhấn mạnh, điều quan trọng là đảm bảo điều đó tiếp tục kể cả khi ông Zelensky không còn nữa.

Việc thảo luận về vấn đề đảm bảo người thay thế ông Zelensky đã được đưa ra, một phần vì Hiến pháp Ukraine không quy định rõ ràng về vấn đề này và vì ông Zelensky đã nói rằng ông không muốn sơ tán khi các lực lượng Nga tiến hành chiến dịch quân sự vào Ukraine. Thậm chí trong trường hợp Tổng thống Ukraine biết mình là mục tiêu số 1 của các lực lượng Nga.

Các quan chức Mỹ đã phủ nhận thông tin trên truyền thông cho rằng, họ từng đề nghị sơ tán tổng thống hoặc khuyên ông nên rời khỏi thủ đô Kiev hoặc thậm chí là Ukraine. Và các chính phủ phương Tây đã hoan nghênh quyết tâm ở lại và chiến đấu của ông khi các lực lượng Nga đang cố gắng tiến lên trên khắp các chiến trường ở Ukraine.

Mỹ, Anh và Liên minh Châu Âu chắc chắn sẽ không công nhận một chính phủ Ukraine mới do Nga thành lập. Nhưng trong trường hợp chính quyền Zelensky bị lật đổ, thì việc phá hoại chính phủ mới do Moscow lập nên ở Kiev sẽ dễ dàng hơn đối với Mỹ và các đồng minh nếu họ có một nhà lãnh đạo được công nhận là hợp pháp của “một Ukraine tự do”.

Ngoài ra, một lý do khác khiến Mỹ và các đồng minh phải thảo luận về người thay thế Tổng thống Ukraine là vì họ muốn đảm bảo việc viện trợ vũ khí cho Ukraine sẽ không bị gián đoạn trong trường hợp chính phủ Zelensky bị lật đổ.

Ttuần trước, tại các cuộc thảo luận căng thẳng tại Nhà Trắng và trong các cuộc họp kín trên Đồi Capitol đã, các quan chức Mỹ đã tập trung vào việc làm thế nào để tiếp tục cung cấp viện trợ cho Ukraine trong trường hợp các lực lượng Nga giành được quyền tiếp quản thủ đô Kiev. Nếu kịch bản như vậy xảy ra, chính quyền Mỹ có kế hoạch tiếp tục cung cấp vũ khí công khai cho Ukraine.

Các quan chức Mỹ đã thúc giục Ukraine không cho phép các quan chức cấp cao trong hàng kế nhiệm ông Zelensky ở cố định chỗ cũ trong thời gian dài, và cũng thúc giục họ chuyển đến các địa điểm an toàn hơn bên ngoài Kiev, một nguồn tin giấu tên nói với New York Times.

Các quan chức Mỹ và đồng minh muốn chính phủ Ukraine thiết lập một địa điểm để lãnh đạo làm việc nếu Kiev thất thủ, theo nhiều quan chức giấu tên.

Một nơi ẩn náu của Tổng thống Ukraine ở dãy núi Carpathian, miền tây Ukraine có thể được sử dụng, nhưng các quan chức Ukraine chưa cho biết liệu cơ sở này có được trang bị hầm tránh bom và khả năng truyền thông liên lạc có được cải thiện hay không.

Theo Hiến pháp Ukraine, Chủ tịch Quốc hội Ukraine sẽ kế nhiệm ông Zelensky làm quyền tổng thống nếu ông Zelensky bị bắt hoặc bị ám sát.

Đương kim Chủ tịch Quốc hội Ukraine là Ruslan Stefanchuk, là một chính trị gia thân phương Tây và là cựu trợ lý hàng đầu của ông Zelensky.

Ruslan Stefanchuk, Chủ tịch Quốc hội Ukraine sẽ là người kế nhiệm ông Zelensky trong trường hợp ông này bị bắt hoặc bị giết. Ảnh EPA/New York TImes.

Hôm thứ Hai, ông Stefanchuk đã chụp ảnh cùng ông Zelensky và ký đơn xin gia nhập Liên minh châu Âu (EU) của Ukraine. Và vào thứ Sáu 4/3, ông Stefanchuk cũng tham gia vào một cuộc họp trực tuyến với Chủ tịch Nghị viện Châu Âu.

Các quan chức Mỹ và châu Âu cho biết, ông Stefanchuk và những người khác trong hàng kế nhiệm ông Zelensky sẽ tiếp tục chống lại chiến dịch quân sự của Nga.

Theo New York Times, các quan chức Ukraine đã phản đối đề nghị của các quan chức Mỹ và châu Âu về việc di tản ông Stefanchuk nhưng nói rằng họ hiểu sự cần thiết phải đảm bảo việc kế nhiệm hợp pháp.

Các quan chức Ukraine cũng công khai nói rằng, họ không quan tâm đến việc thảo luận về người kế nhiệm mà thay vào đó là tập trung vào chiến đấu và chiến thắng trong cuộc chiến. Maryan Zablotskyy, một thành viên của Quốc hội thuộc đảng của ông Zelensky, cho biết trong một cuộc phỏng vấn rằng ông không nghe thấy bất kỳ cuộc thảo luận nào về vấn đề kế nhiệm.

Hôm thứ Năm, ông Zelensky tổ chức một cuộc họp báo trong một căn phòng nơi các bao cát được chất lên cửa sổ nhằm bảo vệ ông. Dù nói về nguy cơ mình sẽ chết trong cuộc chiến, nhưng ông Zelensky không đề cập đến vấn đề kế nhiệm, theo New York Times.