Mỹ phản đối lộ trình gia nhập NATO của Ukraine
Theo tờ Financial Times, Mỹ đã phản đối nỗ lực của các đồng minh nhằm xây dựng cho Ukraine một “lộ trình” rõ ràng để gia nhập khối quân sự NATO.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (bên trái) và Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg tại cuộc gặp năm 2021. Ảnh: AFP
Thay vì việc vạch ra một lộ trình rõ ràng, chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden được cho là đã kêu gọi các thành viên trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Dương (NATO) tập trung vào cung cấp viện trợ cho Kiev.
Ngày 5/4, Financial Times trích dẫn lời bốn quan chức giấu tên tham gia cuộc họp cho biết Mỹ đang đứng về phía Đức và Hungary trong việc đẩy lui nỗ lực của các nước gồm Ba Lan và một số quốc gia vùng Baltic nhằm cấp cho Ukraine một “lộ trình” tại hội nghị thượng đỉnh tháng 7 tới, nhằm giúp Kiev có mối quan hệ sâu sắc hơn với NATO, đồng thời củng cố khả năng nước này trở thành thành viên của khối quân sự này trong tương lai.
Vấn đề trên đã được tranh luận tại một cuộc họp của các ngoại trưởng NATO ở Brussels, nơi các thành viên đang cố gắng đặt nền móng cho hội nghị thượng đỉnh của các nhà lãnh đạo khối dự kiến diễn ra vào tháng 7 tại Vilnius, Litva. Tất cả 31 thành viên của liên minh đều đồng ý rằng không thể trao tư cách thành viên cho Ukraine trong thời gian ngắn, cũng như không thể thảo luận nghiêm túc về khả năng đó trong bối cảnh cuộc xung đột đang diễn ra tại Ukraine.
Trước đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cảnh báo rằng ông sẽ không tham dự hội nghị thượng đỉnh ở Vilnius trừ khi được đưa ra các bước đi chắc chắn cho mục tiêu gia nhập NATO, chẳng hạn như đảm bảo an ninh sau cuộc xung đột và hợp tác sâu rộng hơn với liên minh này.
Tuy nhiên, các nhà ngoại giao tham dự đàm phán trong tuần này đã tranh luận gay gắt về việc có thể cung cấp những bước đi mới nào cho Ukraine liên quan đến triển vọng gia nhập NATO của nước này. Finiancial Times lưu ý rằng các đồng minh đã thể hiện sự khác biệt thực sự trong yêu cầu của họ đối với tư cách của Ukraine thời hậu chiến, trái ngược với sự đoàn kết rộng rãi mà họ đạt được khi cùng lên tiếng phản đối chiến dịch của Nga hồi tháng 2 năm ngoái.
Video đang HOT
Một quan chức cho biết: “Chúng tôi còn vài tuần đàm phán khó khăn phía trước để thu hẹp những khoảng cách đó và tạo ra một kết quả chính trị”. Một quan chức khác lưu ý: “Con đường đến Vilnius đầy trắc trở”.
Washington lo ngại nếu mối quan hệ giữa NATO và Ukraine trở nên sâu sắc hơn tại thời điểm này sẽ dẫn đến việc Nga tuyên bố cuộc khủng hoảng hiện tại là xung đột giữa Nga và NATO. Nó cũng có thể thúc đẩy Nga leo thang xung đột bằng cách triển khai vũ khí hạt nhân.
Trong khi đó, tại trụ sở của NATO ngày 5/4, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken khẳng định với các phóng viên rằng liên minh này vẫn “để ngỏ cánh cửa” gia nhập cho Ukraine. Ông nói thêm rằng trọng tâm trước mắt nên là giúp Ukraine chuẩn bị phản công và giúp lực lượng nước này đạt tiêu chuẩn của NATO.
Năm 2008, các thành viên đã đồng ý rằng Ukraine sẽ được phép gia nhập NATO vào một thời điểm nào đó. Khi đó, Mỹ đang thúc đẩy việc trao cho Kiev một thời gian biểu rõ ràng và một kế hoạch hành động để trở thành thành viên, nhưng Pháp và Đức phản đối vì lo ngại rằng bước đi như vậy sẽ khiêu khích Nga.
Ukraine chính thức nộp đơn xin gia nhập NATO vào năm ngoái, sau khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại đây. Phần Lan và Thụy Điển cũng vậy.
Tháng trước, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg đã giới thiệu với các quốc gia thành viên một bản đề xuất các đề nghị “thực tiễn và chính trị” cho Kiev. Các quan chức cho biết bản đề xuất đã đề cập đến một tuyên bố mới về mối quan hệ của Ukraine với NATO, dựa trên tuyên bố năm 2008.
Về phần mình, giới chức Nga nhấn mạnh rằng Mỹ và các đồng minh NATO đã cam kết sẽ không mở rộng khối này sang Đông Âu sau khi Liên Xô tan rã. Tuy nhiên, kể từ đó, NATO đã kết nạp thêm 15 thành viên mới, tất cả đều là các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ hoặc các quốc gia tham gia Hiệp ước Warsaw.
Phần Lan tiến gần hơn đến việc gia nhập NATO mà không có Thụy Điển
Ngày 28/2, Phần Lan đã tiến hành tranh luận tại quốc hội nhằm đẩy nhanh việc nước này gia nhập khối quân sự NATO, làm tăng khả năng nước này sẽ bỏ lại người hàng xóm Thụy Điển phía sau.
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg (bên trái) và Thủ tướng Phần Lan Sanna Marin trả lời họp báo tại Helsinki ngày 28/2. Ảnh: EPA-EFE
Phần Lan, quốc gia có một trong những biên giới dài nhất châu Âu với Nga và Thụy Điển, đã từ bỏ chính sách không liên kết quân sự kéo dài hàng thập kỷ và nộp đơn xin gia nhập liên minh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương vào tháng 5/2022 sau khi nổ ra xung đột tại Ukraine.
Nhưng đối mặt với ít rào cản ngoại giao hơn Stockholm, Helsinki dường như sẽ đạt bước tiến quan trọng ngay cả trước cuộc tổng tuyển cử vào tháng 4, nhờ dư luận ủng hộ tư cách thành viên của nước này.
Hai quốc gia trên đã giành được sự ủng hộ của tất cả, trừ hai trong số 30 thành viên của NATO, và những nước nắm giữ chiếc chìa khóa đó là Hungary và đặc biệt là Thổ Nhĩ Kỳ.
Nhiều nghị sĩ Phần Lan đã thúc đẩy dự luật khẳng định rằng quốc gia này chấp nhận các điều khoản của hiệp ước NATO và sẽ được thông qua trước cuộc bầu cử ngày 2/4.
Phần Lan đã tranh luận về dự luật trên vào ngày 28/2 và dự kiến bỏ phiếu vào ngày 1/3.
Việc dự luật được thông qua có nghĩa là Phần Lan có thể hành động nhanh chóng, cả trước khi chính phủ mới được thành lập.
"Bây giờ chính là thời điểm để phê chuẩn và hoan nghênh Phần Lan và Thụy Điển với tư cách là thành viên", người đứng đầu NATO Jens Stoltenberg phát biểu nhân chuyến thăm Hà Lan cùng ngày. Ông nói: "Thông điệp của tôi là cả Phần Lan và Thụy Điển đã thực hiện những gì cam kết trong thỏa thuận ba bên mà họ đã đạt được với Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng 6 năm ngoái tại Madrid".
Ông Stoltenberg lưu ý rằng Phần Lan và Thụy Điển hiện an toàn hơn nhiều so với khi họ nộp đơn, với lý do một số thành viên NATO đã cam kết giúp đảm bảo an ninh. Bất kỳ mối đe dọa nào nhằm vào Phần Lan hoặc Thụy Điển đều sẽ gặp phản ứng của NATO.
Dự luật này dự kiến sẽ được thông qua mà không gặp nhiều phản đối, vì cuộc bỏ phiếu tư cách thành viên ban đầu hồi tháng 5/2022 đã được 188 trong số 200 thành viên trong Quốc hội Phần Lan ủng hộ. Helsinki cho đến nay vẫn nhấn mạnh mong muốn tham gia liên minh cùng với Thụy Điển.
Nhưng một số người đã giải thích sự tồn tại của dự luật trên báo hiệu rằng Phần Lan đã sẵn sàng tiến lên một mình.
Trong khi đó, Thổ Nhĩ Kỳ vẫn chặn đơn gia nhập của họ với cáo buộc hai nước này dung túng, thậm chí hỗ trợ các nhóm mà Ankara cáo buộc là "khủng bố".
Theo hãng thông tấn Anadolu, Thổ Nhĩ Kỳ cho biết đơn gia nhập NATO của hai nước Bắc Âu có thể được đánh giá riêng vì Ankara nhận thấy có sự tích cực hơn từ Phần Lan.
Lưu ý rằng chủ nghĩa khủng bố là một trong hai mối đe dọa chính đối với NATO, ông Cavusoglu cho biết Thổ Nhĩ Kỳ muốn hai quốc gia Bắc Âu đáp ứng những lo ngại của Ankara về cuộc chiến chống khủng bố.
Dù ghi nhận lập trường "kiên quyết" của chính phủ mới ở Thụy Điển, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ cho biết Thụy Điển đã "sửa đổi hiến pháp và một số luật, đặc biệt là luật chống khủng bố", nhưng ông Cavusoglu nêu rõ kể từ khi ký kết bản ghi nhớ ba bên tại Hội nghị thượng đỉnh NATO ở Madrid vào tháng 6/2022, "Thụy Điển chưa thực hiện bất kỳ bước nào theo cam kết".
Thụy Điển sẽ chất vấn lý do Hungary chưa phê chuẩn nước này vào NATO Đảng Fidesz cầm quyền của Thủ tướng Hungary vừa cho biết Quốc hội nước này sẽ bỏ phiếu thông qua việc chấp thuận Phần Lan gia nhập NATO vào ngày 27/3 tới và sẽ quyết định trường hợp của Thụy Điển sau. Các thành viên Quốc hội Thụy Điển chúc mừng ông Ulf Kristersson sau khi được bầu làm Thủ tướng mới tại...