Mỹ lo Trung Quốc ‘ngáng đường bay’ đầy nguy hiểm

Mỹ lo ngại các máy bay Trung Quốc có thể tiến hành thêm những vụ “ngáng đường bay” ngày càng nguy hiểm đối với máy bay quân sự Mỹ dù hai nước đã bắt đầu các cuộc thảo luận để tránh lặp lại sự việc này

Nhận định trên của Mỹ được đưa ra sau hôm 19/8, một chiếc chiến đấu cơ của Trung Quốc đã bay cách máy bay do thám P-8 Poseidon của Hải quân Mỹ chỉ 6 m gần đảo Hải Nam. Lầu Năm Góc đã lên tiếng cho rằng đây là một vụ đối đầu “thiếu an toàn và thiếu chuyên nghiệp”.

Theo Bloomberg, khi được hỏi về việc liệu các cuộc đối thoại có giúp chấm dứt những hành động như trên, tân Tư lệnh Các lực lượng Không quân Mỹ tại Thái Bình Dương, Tướng Lori Robinson (55 tuổi) cho biết: “Tôi chưa bao giờ nói là không thể. Điều quan trọng là chúng tôi bắt đầu đối thoại để hiểu thế nào là một vụ chặn đầu thông thường”.

Chiến đấu cơ J-11 của Trung Quốc được xác định là thủ phạm “ngáng đường bay” máy bay do thám P-8 Poseidon của Hải quân Mỹ.

Mặc dù, bà Robinson không công bố chi tiết về những cuộc gặp đã được lên lịch song bà hy vọng sẽ có thể thảo luận vấn đề an toàn hàng không khi gặp gỡ giới chức quân đội Trung Quốc tại Triển lãm Hàng không Chu Hải tại tỉnh Quảng Đông và một hội nghị huấn luyện trong tháng này. Theo bà Robinson, mục đích của các cuộc thảo luận là buộc Trung Quốc nhất trí tuân thủ những quy định chặn đầu theo chuẩn quốc tế.

Tướng Robinson, người đã có kinh nghiệm hơn 900 giờ bay và được thăng lên tướng 4 sao sau khi thay thế ông Carlisle, cũng khẳng định Không quân Mỹ không có kế hoạch thay đổi cách thức tiến hành nhiệm vụ ở Thái Bình Dương.

Bà Robinson, gia nhập Không quân Mỹ vào năm 1982, là người phụ nữ đầu tiên đảm nhận vai trò Chỉ huy các lực lượng Không quân Mỹ tại Thái Bình Dương. Trước đó, bà là chỉ huy phó Bộ Chỉ huy tác chiến Không quân tại Căn cứ Không quân Langley ở bang Virginia. Bà Robinson đã thay thế Tướng Herbert “Hawk” Carlisle đảm nhận vị trí Tư lệnh Không quân Mỹ tại Thái Bình Dương kể từ ngày 16/10.

Vùng đặc quyền kinh tế

Khu vực xảy ra cuộc đối đầu giữa máy bay Trung Quốc và Mỹ hồi tháng Tám nằm cách vùng đặc quyền kinh tế ngoài khơi 322 km. Theo quân đội Mỹ, trong hàng thập niên qua, luật pháp quốc tế đã cho phép các chuyến bay di chuyển qua khu vực này. Tuy nhiên, phía Trung Quốc cho rằng những chuyến bay tự do qua lại đây chỉ được áp dụng với máy bay dân sự.

Thậm chí, hồi tháng Bảy, Trung Quốc còn điều động một tàu do thám tới vùng đặc quyền kinh tế của Mỹ ngoài khơi Hawaii ngay tại thời điểm lần đầu tiên, Bắc Kinh tham gia cuộc tập trận hải quân quốc tế quy mô lớn nhất thế giới do Mỹ dẫn đầu.

Tướng Lori Robinson (55 tuổi), người phụ nữ đầu tiên đảm nhận vai trò chỉ huy Các lực lượng Không quân Mỹ tại Thái Bình Dương.

Trong cuộc phỏng vấn qua điện thoại từ sở chỉ huy Không quân Mỹ tại Thái Bình Dương tại Trân Châu Cảng, Hawaii, nơi đóng quân của 46.000 binh sĩ, khi được hỏi liệu bà cho rằng vụ đối đầu hồi tháng Tám xảy ra là do một phi công Trung Quốc “thích gây sự” hay một hành động được chính quyền ủng hộ, bà Robinson nói: “Chúng tôi khuyến khích việc thực hiện các chuyến bay an toàn và được chấp nhận trong khu vực”.

Trong khi đó, phát biểu hôm 30/10 phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc Yang Yujun cho hay: “Mỹ đã đồng thuận tổ chức các cuộc thảo luận về việc thành lập cơ chế thông báo song phương liên quan tới các hoạt động quân sự và xây dựng quy tắc ứng xử an toàn trong những lần đối đầu hàng không và hàng hải”.

Vùng nhận diện phòng không

Tướng Robinson cho biết Không quân Mỹ sẽ vẫn tiếp tục các sứ mệnh trong khu vực bất chấp mọi tuyên bố đơn phương thiết lập vùng nhận diện phòng không của Trung Quốc.

Hồi tháng 11 năm ngoái, Trung Quốc đã đơn phương tuyên bố thiết lập vùng nhận dạng phòng không trên biển Hoa Đông, bao trùm không phận quần đảo tranh chấp giữa Bắc Kinh và Tokyo, Senkaku/Điếu Ngư. Thậm chí, Trung Quốc còn yêu cầu mọi máy bay quân sự và dân sự đi qua khu vực này phải thông báo trước lịch trình bay. Tuy nhiên, ngay sau tuyên bố đơn phương của Bắc Kinh, Mỹ đã điều động 2 máy bay ném bom không trang bị vũ khí B-52 tới khu vực này.

“Các vùng nhận dạng phòng không không bị cấm trong luật pháp quốc tế, nhưng cũng không được nhắc tới một cách cụ thể trong các công ước quốc tế. Do đó, chúng tôi sẽ vẫn tiến hành các hoạt động trong không phận quốc tế và Không quân Mỹ tại Thái Bình Dương sẽ không thay đổi cách thức tiến hành những sứ mệnh này trong khu vực bởi tất cả đều tuân thủ luật pháp quốc tế”, bà Robinson chia sẻ.

Tàu tuần tra Trung Quốc tiến gần giàn khoan Hải Dương-981 trong vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam.

Bà Robinson khẳng định chính sách này cũng được áp dụng trong trường hợp nếu Trung Quốc tuyên bố vùng nhận dạng phòng không trên Biển Đông, khu vực mà Bắc Kinh hiện đơn phương tuyên bố chủ quyền tới 90% diện tích biển. Trong khi đó, khoảng một nửa hoạt động giao thương đường thủy trên thế giới đều đi qua Biển Đông với khối lượng hàng hóa trị giá 5,3 ngàn tỷ USD/năm.

Song, trong thời gian gần đây, Trung Quốc đã nhiều lần xâm phạm chủ quyền lãnh thổ và lãnh hải của các quốc gia có chủ quyền trên Biển Đông. Điển hình, hồi tháng Năm, Bắc Kinh đã hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương-981 vào vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam trên Biển Đông. Ngoài ra, Trung Quốc còn tiến hành xây dựng các hòn đảo nhân tạo và đường băng trái phép tại quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.

Những hành động tự củng cố chủ quyền của Trung Quốc được xem là một phần trong nỗ lực thay đổi cán cân sức mạnh tại châu Á, khu vực mà Mỹ gần như không bị giới hạn khi tiếp cận bằng đường hàng không và hàng hải trong nửa thế kỷ qua.

“Trung Quốc muốn tiếp tục là một phần trong khu vực và tôi cho rằng họ nên nhìn Mỹ với tư cách là một phần của khu vực này”, bà Robinson nói.

Cũng theo Tướng Robinson, sự hiện diện và vị thế của Không quân Mỹ trong khu vực không hề thay đổi kể từ khi Tổng thống Barack Obama tuyên bố chính sách “trục châu Á” vào năm 2011.

“Theo quan điểm của Lực lượng Không quân Mỹ tại Thái Bình Dương, chúng tôi luôn có mặt trong khu vực, sự hiện diện của chúng tôi đã tồn tại và vẫn tiếp tục như vậy”, bà Robinson nói đối với Không quân Mỹ, chính sách “xoay trục” có nghĩa là xây dựng mối quan hệ đối tác và thúc đẩy hợp tác liên quân.

Tướng Robinson nhấn mạnh ưu tiên hàng đầu của bà sẽ là thúc đẩy hợp tác quân sự với các quốc gia tại châu Á bao gồm cả Trung Quốc.

Theo Infonet