Mỹ giải mật vụ KGB bắt giữ Điệp viên quả phụ

Ngày 15/7/1977, nữ điệp viên CIA Martha Peterson đã bị bắt cùng với điệp viên hai mang của KGB .

Cuôi thang 6/2016, My chinh thưc công bô tai liêu mât theo Đao luât tiêt lô thông tin liên quan đên nư điêp viên CIA Martha Peterson đa bị bắt cùng với điệp viên hai mang cua KGB.

Thiêu tương Gennady Nikolaevich Zaitsev, ngươi trưc tiêp chiên dich băt nư điêp viên Martha Peterson

Hôi ky The Widow Spy

Cuốn The Widow Spy (Điệp viên quả phụ) cua nư điệp viên CIA, Martha Peterson tiêt lô cuôc đơi hoat đông cua chinh ban thân ơ Liên Xô trong thơi ky Chiến tranh lạnh .

Đây la lân đâu tiên cuôn sach đươc công bô nên dư luân biêt thêm nhiêu tinh tiêt liên quan đên ky nghê tinh bao cua hai cương quôc hang đâu thê giơi nhưng năm 70 ơ thê ky trươc.

Mô ta “nhiệm vụ bất kha thi” cua Martha Peterson dân đên hâu qua bị bắt cùng đông câp đang lam viêc cho KGB, nhân vât bi dư luân găn cho cai tên “điệp viên hai mang”.

Hôi ky The Widow Spy

Cung vơi viêc công bô The Widow Spy, thiêu tương Gennady Nikolaevich Zaitsev, cưu si quan, đưng đâu nhom Alpha Group cua KGB (Ủy ban An ninh Quốc gia), ngươi trưc tiêp chi huy chiên dich băt giư Martha Peterson đa xuât hiên, tiêt lô thêm nhiêu tinh tiêt mơi liên quan đên viêc băt giư nư si quan CIA, nup danh vo boc ngoại giao nay.

Cung trong chiên dich, KGB con kham pha ra môi quan hê lam ăn giưa Martha vơi Aleksandr Ogorodnik (biêt danh Trigon), chuyên gia cao câp cua Bộ Ngoại giao Liên Xô.

Theo tương Zaitsev, khi con lam viêc tai Tổng cục VII thuôc KGB ông đa nghe dư luân, thâm chi ca những bô phim phan gian noi đên nhân vât Trigon, nhưng không biêt la ai, xuât thân tư đâu ra. Nhưng sau môt thơi gian tim hiêu mơi vơ le, ngươi nay chinh la Alexander Ogorodnik, nhân viên Cục theo doi Mỹ thuôc Tổng cục hoạch định chính sách nước ngoài cua Bộ Ngoại giao, đang tiêc Trigon đa tư sat ngay sau khi bi bắt giữ.

Cung theo tương Zaitsev, vai tro cua Martha Peterson va Aleksandr Ogorodnik đa gây nguy hiêm trưc tiêp tơi an ninh quôc gia, buôc KGB phai vao cuôc va bắt qua tang.

Khi bi băt, Martha Peterson đang giư chưc phó lãnh sự Đại sứ quán My tai Moscow.

Vi sao Martha Peterson lai mang tên điệp viên quả phụ ?

Hang CNN trich dân môt sô đoan trong The Widow Spy cho biêt, nhưng năm đâu thâp niên 60 ơ thê thế kỷ trươc, khi đang la sinh viên cua Đại học Drew, Martha Peterson đa gặp va yêu ban cung trương John Peterson, năm 1969 hai ngươi chinh thưc trơ thanh vơ chông, trươc khi John Peterson gia nhập CIA và lam viêc tai Lào.

Thang 10/1972, Peterson tử trận tai Lao, Martha trơ thanh goa phu va trơ thanh nhân viên văn phòng cho CIA.

Sau khi co băng thac si, va qua cac khóa huấn luyện điệp viên, Martha chinh thưc trơ thanh nhân viên CIA năm 1974.

John Peterson, chông cua Martha Peterson

Cung phai noi thêm răng, thơi ky Chiên tranh Lanh la giai đoan phat triên đinh cao của ngành tình báo noi chung, nên luc nay Martha Peterson gia nhâp CIA đươc xem la “đung quy trinh”, va sau đo được biệt phái sang Moscow trong vai trò nhân viên ngoại giao tre, lam viêc trong ĐSQ Mỹ nên chăng mây ai đê y.

Lơi dung thê manh nay, Martha Peterson đươc CIA giao nhiêm vu liên lac vơi điệp viên mang bí danh Trigon.

Martha Peterson khi lam viêc tai ĐSQ My tai Moscow

Cuôc đơi Trigon cung lăm gian truân, thăng trâm, tư đâu thâp niên 60 la nhân viên KGB làm việc trong ngành ngoại giao Liên Xô.

Sư viêc xay ra sau khi Ogorodnik đươc sư sang lam viêc tai ĐSQ Liên Xô ở Bogota, Colombia. Tai đây, Ogorodnik đã bị Cơ quan tình báo quốc gia Colombia gài bẫy và bi ép phản lai tổ quốc, chấp nhận làm gián điệp cho Mỹ.

Trơ trêu, sau khi đươc Colombia giao cho CIA, Trigon đươc phân lam viêc dươi quyên Aldrich Ames, điệp viên CIA làm gián điệp cho KGB, va sau nay chinh Ames đã bán đứng Trigon cho KGB.

Tuy nhiên theo thông tin chinh thưc cua KGB, viêc lộ tẩy Ogorodnik không phải là do Ames hay do KGB phat hiên ra ma la “công” cua một điệp viên 2 mang khác, Karl Koecher, điệp viên người Tiệp Khắc phản bội tổ quốc gia nhập CIA, làm phiên dịch cho cơ quan này nhưng vẫn duy trì quan hệ với các cơ quan tình báo Đông Âu theo kiêu băt ca “nhiêu tay”.

Đâu năm 1969, Trigon trở về Moscow, tiêp tuc lam viêc trong Bộ Ngoại giao. Trên cương vị trí mới, Trigon có nhiêu cơ hội tiếp cận nhiều hô sơ tài liệu ma CIA cần, kể cả danh sách điệp viên CIA và Tây Âu làm việc cho KGB.

Đê lam đươc điêu nay, CIA trang bị cho Trigon đên tân răng, ngoai tiên con co moi phương tiện tình báo hiên đai, như máy ảnh mini, sung giam thanh, cac phương tiên ghi âm siêu nho, radio phat song….thâm chi, Trigonc con đươc trang bi cac viên nang thuôc đôc siêu manh đê dung khi cân thiêt.

Điêp viên KGB Alexander Ogorodnik

Hanh trinh băt giư Martha Peterson va Trigon

Viêc hợp tác tình báo giữa Martha và Ogorodnik diên ra chưa đươc bao lâu thi đã bât ngơ kêt thuc vao 15/7/1977, đây la ngay đinh mênh, ca hai lần lượt bị bắt.

Trigon bị bắt quả tang giưa thanh thiên bach nhât khi vừa nhận tài liệu tại nơi giao dịch, còn Martha thì bi băt vào buôi tôi khi đang đi trên chiêc xe Embassy đên rap chiêu bong Rossiia đê xem phim The Red and The Black dựa trên tiểu thuyết cung tên của nha văn Stendhal lân đâu đươc công chiêu.

Nhân viên KGB đa theo doi tư đâu cho đên khi Martha thay đôi trang phuc nhiêu lân trươc khi vao rap.

Ngươi phu nư trong trang phuc trăng (do khi vao rap Martha măc một chiếc váy trắng in hoa khô lớn) đa chon hang ghê ngay canh cưa thoat hiêm vơi y đinh chi xem phim trong chôc lat rôi đi ngay.

Khi đa yên vi, Martha băt đâu keo chiêc quân đen xuông, khoac thêm ao khoac cùng màu, cài cúc chặt và keo tung mái tóc ra phia sau, đê cai trang thanh môt ngươi khac va rơi khoi rap.

Thay vi đên nơi chiêc xe ban đâu đang đô, Martha lai băt xe buýt, chuyên tiêp sang xe điện ngầm trươc khi bắt một chiếc taxi khac đê đên cầu Krasnoluzhskii.

Thơi điêm nay, khu vực noi trên rât vắng vẻ nhưng Martha không hê biêt co tơi 100 nhân KGB đang theo doi.

Martha Petersonsau khi truc suât tiêp tuc lam viêc cho CIA

Khi Peterson băt đâu cầu thang đê đi tiêp sang ga đường sắt. Do măc quân đen nên Martha trông giống như một người đàn ông, lam cho nhân viên KGB kho theo doi.

Khi đên nưa câu, Martha bông dưng mất hut do đưng nâp kin sau môt tru câu, va mai sau cac nhân viên KGB mơi tim thây.

Khi Martha đi bộ trở lại đươc nưa câu nửa, bắt đầu đi xuống cầu thang thi bi bắt. Môt sô si quan cua KGB trong đo co tương Zaitsev phải mang quân phục sĩ quan cảnh sát đê Martha biêt bi an ninh băt chư không phai xa hôi đen trân lôt.

Sau khi băt đươc Martha, viêc lam đâu tiên cua KGB la thu giư thiêt bi trinh sát nhỏ xiu đang đươc găn trong ngươi Martha. Viêc nay vưa co băng chưng, lai tranh chuyên ăn va khi can thiêp cua ĐSQ. Đê giup cac nhân viên dươi quyên thưc thi công vu mau le, tương Zaitsev đa giư chăt tay Martha.

Do ap lưc manh, chiêc dây đeo đông hô cua Martha bi bât ra va vơ, lô nguyên hinh một chiêc microphone nho xiu kết nối với một thiết bị ghi âm trên cơ thể của Peterson. Khi ngồi trong xe, tương Zaitsev đa sửa chữa chiếc vòng tay đông hô cho Peterson. Sau đó, Đại sứ quán Mỹ đã gửi thư khiếu nại đến Bộ Ngoại giao vê viêc lam nảy sinh vết bầm tím trên tay cua Martha.

Martha Peterson cung tang vât sau khi bi băt

Ngay sau khi bị bắt, cả hai được đưa về giam giữ tại cơ sơ cua KGB ở Lubyanka, Moscow. Trigon được giam riêng đê chờ lấy lời khai. Trong khi KGB chưa kip hoi cung thi Trigon đa tư tư băng viên nang thuôc đôc cưc manh do CIA cung câp. Con sĩ quan tình báo CIA Martha Peterson lai bị giam riêng ơ môt nơi khac.

Moi chưng cư, tang vât thu đươc, gôm radio truyên phat đươc găn trong dây đeo đồng hồ, bộ nhớ cache của các thiết bị gián điệp, môt viên đa trang sưc tra hinh bên trong chưa thiêt bi gian điêp, hai viên nang chất độc cưc manh, máy ảnh, văn bản bí mật, tiền măt… cung đươc đưa ra lam băng. Đây la nhưng băng chưng sông ma chinh Martha Peterson phai thưa nhân, không may may môt lơi chôi cai.

Sau sư kiên trên, Đại sứ My tai Liên Xô Malcolm Toon, đa lâp tưc đên Bộ Xô Ngoại giao yêu câu trục xuất Martha Peterson về nươc, đông thơi đê nghi Liên Xô không nên cho dư luận biêt. Ngay 13/6/1978, tức gần một năm sau khi sư kiên trên xay ra, báo chí Liên Xô mới bắt đầu thông tin về vụ việc nay.

Do được hưởng quyền miễn trừ ngoại giao, nên Martha Peterson đa được trả tự do sau 3 ngày thẩm vấn, bị trục xuất khỏi Liên Xô. Sau đó, Martha tiếp tục lam viêc cho CIA tại tổng hành dinh ở Langley, Virginia. Bà nghỉ hưu năm 2003 và cho ra đơi hồi ký The Widow Spy kể lại toàn bộ sự nghiệp 32 năm làm điệp viên cho CIA cua minh.

Theo Ngoc Anh

Đất Việt