Mỹ gia tăng sức ép, ngăn chặn việc Iran cung cấp máy bay không người lái cho Nga
Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đã phát động một nỗ lực rộng lớn nhằm ngăn chặn khả năng sản xuất và cung cấp máy bay không người lái của Iran cho Nga để sử dụng trong cuộc xung đột ở Ukraine.
Trong khi đó, các quan chức phương Tây tin rằng Iran và Nga đang xây dựng một liên minh “tiện lợi” mới.
Lực lượng cứu hộ rà soát đống đổ nát của một tòa nhà dân cư ở Kiev bị máy bay không người lái Nga tấ.n côn.g. Ảnh: New York Times
Đây là một nỗ lực mạnh mẽ tạo sức bật đối với chương trình kéo dài nhiều năm qua của Mỹ nhằm cắt đứt khả năng tiếp cận công nghệ hạt nhân của Tehran.
Trong các cuộc phỏng vấn của phóng viên New York Times ở Mỹ, châu Âu và Trung Đông, một loạt các quan chức tình báo, quân sự và an ninh quốc gia đã mô tả một chương trình mở rộng của Mỹ nhằm mục đích bóp nghẹt khả năng sản xuất máy bay không người lái của Iran, chặn nguồn cung UAV t.ự sá.t cho Nga, đồng thời cung cấp cho người Ukraine khả năng phòng thủ cần thiết để bắ.n hạ UAV trên bầu trời.
Bề rộng của nỗ lực trên đã trở nên rõ ràng hơn trong những tuần gần đây. Chính quyền Mỹ đã đẩy nhanh các động thái nhằm ngăn các linh kiện do phương Tây sản xuất đến tay Iran để sản xuất máy bay không người lái, sau khi việc kiểm tra những chiếc UAV b.ị bắ.n hạ ở Ukraine cho thấy rõ ràng chúng được ứng dụng công nghệ của Mỹ.
Các lực lượng Mỹ hiện đang giúp quân đội Ukraine nhắm mục tiêu vào các địa điểm chuẩn bị phóng máy bay không người lái – một nhiệm vụ khó khăn vì người Nga đang rất cơ động di chuyển các địa điểm phóng, từ sân bóng đến bãi đậu xe. Phía Mỹ cũng đang gấp rút áp dụng các công nghệ mới được thiết kế để đưa ra cảnh báo sớm về các đàn máy bay không người lái đang đến gần, nhằm cải thiện cơ hội của Ukraine trong việc tiê.u diệ.t chúng, bằng các loại vũ khí từ sún.g cho đến tên lửa.
Chương trình máy bay không người lái của Iran đã chậm lại trong những năm gần đây. Ảnh: Iranian Army Office
Video đang HOT
Nhưng cả ba cách tiếp cận trên đều gặp phải những thách thức lớn, và nỗ lực ngăn Iran tiếp cận các linh kiện quan trọng của máy bay không người lái đã gặp khó khăn, tương tự như nỗ lực kéo dài hàng thập kỷ nhằm tước đoạt các bộ phận cần thiết của Iran để chế tạo máy ly tâm để làm giàu uranium gần cấp độ vũ khí.
Các quan chức tình báo Mỹ cho biết trong những tuần gần đây rằng, người Iran đang áp dụng kinh nghiệm tìm kiếm công nghệ lưỡng dụng trên thị trường chợ đen của chương trình sản xuất máy ly tâm hạt nhân, để phục vụ sản xuất máy bay không người lái.
Hồi đầu tháng 11, Iran lần đầu tiên thừa nhận việc bàn giao máy bay không người lái quân sự cho Nga. Tuy nhiên, nước này khẳng định các lô hàng đã được hoàn tất trước khi xung đột Ukraine nổ ra vào cuối tháng 2. Tehran cũng bác bỏ cáo buộc cung cấp tên lửa cho Moskva.
Nỗ lực mạnh mẽ của Washington nhằm đối phó với các UAVđược cho là do Iran cung cấp diễn ra vào một thời điểm quan trọng trong cuộc xung đột Ukraine, khi Kiev cũng đang sử dụng các UAV của riêng mình để tấ.n côn.g sâu vào lãnh thổ Nga, bao gồm cả cuộc tấ.n côn.g trong tuần này nhằm vào một căn cứ Nga có các máy bay né.m bo.m chiến lược.
Chương trình cũng diễn ra khi các quan chức ở Washington và London cảnh báo rằng Iran có thể sắp cung cấp tên lửa cho Nga, giúp giảm bớt tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng của Moskva – theo đán.h giá của phương Tây.
Các quan chức phương Tây nói rằng họ tin rằng Iran và Nga đang xây dựng một liên minh “tiện lợi” mới. Một quan chức quân sự cấp cao nói rằng quan hệ đối tác Moskva – Tehran đã nhanh chóng trở nên sâu sắc hơn sau khi Iran đồng ý cung cấp máy bay không người lái cho Nga vào mùa hè năm ngoái.
Iran thừa nhận đã cung cấp máy bay không người lái cho Nga trước khi xung đột bùng phát. vào tháng 2/2022. Ảnh: Getty Imagaes
Trong khi đó, chính quyền Tổng thống Biden đã từ bỏ hy vọng khôi phục thỏa thuận hạt nhân năm 2015 với Tehran và đã liên tục bổ sung các biện pháp trừng phạt mới.
Trong nỗ lực ngăn chặn các cuộc tấ.n côn.g bằng máy bay không người lái, các cố vấn của ông Biden cũng đang vận động một đồng minh lâu đời của Mỹ có “mối thù” với chương trình hạt nhân của Iran, là Israel.
Trong cuộc họp video bảo mật trong tuần trước với các quan chức an ninh quốc gia, quân đội và tình báo hàng đầu của Israel, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan “đã thảo luận về mối quan hệ quân sự ngày càng tăng của Iran với Nga, bao gồm cả việc chuyển giao vũ khí mà Kremlin đang triển khai chống lại Ukraine và việc Nga cung cấp công nghệ quân sự cho Iran” – theo thông tin tóm tắt được Nhà Trắng cho biết.
Israel và Mỹ có lịch sử hợp tác lâu dài trong việc đối phó với các mối đ.e dọ.a công nghệ từ Tehran. Họ đã cùng nhau phát triển một trong những cuộc tấ.n côn.g mạng phức tạp và nổi tiếng nhất thế giới, sử dụng mã máy tính mà sau này được gọi là “Stuxnet” để tấ.n côn.g các cơ sở máy ly tâm hạt nhân của Iran. Kể từ đó, Israel ít giữ bí mật về những nỗ lực phá hoại các cơ sở làm giàu hạt nhân của Tehran.
Trong một tuyên bố, Adrienne Watson, phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ, đã thừa nhận phạm vi của nỗ lực rộng lớn chống lại chương trình máy bay không người lái của Iran. “Chúng tôi đang tìm cách nhắm mục tiêu vào sản xuất UAV thông qua các biện pháp trừng phạt, kiểm soát xuất khẩu và thương lượng với các công ty tư nhân có linh kiện được sử dụng trong quá trình sản xuất”.
UAV b.ị bắ.n rơi ở Ukraine được phát hiện sử dụng các linh kiện của phương Tây. Ảnh: AP
Mối quan tâm của Iran đối với máy bay không người lái đã có từ hơn ba thập kỷ trước, khi nước này tìm cách theo dõi các tàu ở Vịnh Ba Tư. Mohajer I, tiề.n thân của một trong những máy bay không người lái hiện đang được cung cấp cho Nga, đã thực hiện chuyến bay đầu tiên vào năm 1986.
Tiến độ của chương trình UAV tại Iran diễn ra chậm, nhưng có thể đã được hỗ trợ vào năm 2011 khi Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) triển khai một chiếc RQ-170 tàng hình, không trang bị vũ khí từ Afghanistan bay qua Iran, trong một nỗ lực dường như nhằm lập bản đồ các đường hầm của Iran.
Một trục trặc đã khiến máy bay hạ cánh xuống sa mạc và Tổng thống Obama đã cân nhắc việc gửi một đội đặc nhiệm SEAL của Hải quân tới nơi để cho nổ tung máy bay. Nhưng cuối cùng ông đã quyết định không mạo hiểm và chỉ trong vài ngày, người Iran đã diễu chiếc UAV Mỹ qua các đường phố ở Tehran.
Mãi đến năm 2016, Iran mới tuyên bố công khai bắt đầu phát triển máy bay không người lái tấ.n côn.g, có hợp tác với Nga.
Iran lần đầu thừa nhận gửi UAV cho Nga, phủ nhận liên quan đến xung đột Ukraine
Ngoại trưởng Iran Hossein Amirabdollahian lần đầu thừa nhận nước này đã cung cấp máy bay không người lái (UAV) cho Nga, nhưng việc chuyển giao diễn ra trước chiến dịch quân sự của Moskva tại Ukraine.
Chiếc máy bay không người lái trên bầu trời Kiev, Ukraine, ngày 17/10. Ảnh: AP
Theo hãng tin AP, tuyên bố của ông Amirabdollahian được đưa ra vào hôm 5/11, sau nhiều tháng xuất hiện nghi vấn Iran đã chuyển giao loại vũ khí này cho Nga để sử dụng trong chiến dịch quân sự tại Ukraine.
"Một số nước phương Tây đã đưa ra cáo buộc cho rằng Iran đã cung cấp tên lửa và máy bay không người lái để hỗ trợ chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine. Câu chuyện tên lửa là hoàn toàn vô căn cứ, còn việc chuyển giao máy bay không người lái là sự thật. Chúng tôi đã cung cấp một số lượng hạn chế máy bay không người lái cho Nga vài tháng trước khi xung đột Ukraine nổ ra", Hãng thông tấn IRNA dẫn lời ông Amirabdollahian nói.
Nhà ngoại giao này khẳng định Iran không biết gì về việc Nga sử dụng máy bay không người lái của họ tại Ukraine. Ông nhấn mạnh Iran vẫn cam kết ngăn chặn xung đột.
"Nếu Ukraine có bất kỳ tài liệu nào cho thấy Nga đã sử dụng máy bay không người lái của Iran ở Ukraine, họ nên cung cấp cho chúng tôi. Nếu chúng tôi chứng minh được rằng Nga đã sử dụng máy bay không người lái của mình trong chiến dịch quân sự tại Ukraine, chúng tôi sẽ không thờ ơ với vấn đề này", ông cho hay.
Trước đó, các quan chức Iran đã bác bỏ thông tin trang bị vũ khí cho Nga. Đầu tuần này, Đại sứ Iran tại Liên hợp quốc Amir Saeid Iravani nhấn mạnh cáo buộc đó "hoàn toàn vô căn cứ" và nhắc lại lập trường trung lập của Iran trong cuộc xung đột Nga - Ukraine.
Trong những tuần gần đây, Nga đã tăng cường triển khai các cuộc tấ.n côn.g bằng máy bay không người lái vào các cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine, như các nhà máy phát điện và đậ.p thuỷ điện. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và một số nguồn tin phương Tây cho rằng những đợt tấ.n côn.g chủ yếu sử dụng UAV Shahed-136 do Iran phát triển Về phần mình, Nga phủ nhận đưa máy bay không người lái Iran tham gia chiến sự tại Ukraine.
Ông Volodymyr nói rằng lực lượng Kiev đã bắ.n rơi ít nhất 10 máy bay không người lái mỗi ngày. Trong khi đó, Mỹ và các đồng minh phương Tây tại Hội đồng Bảo an đã kêu gọi Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres điều tra Nga có sử dụng máy bay không người lái của Iran để tấ.n côn.g các cơ sở dân sự ở Ukraine hay không.
Iran đáp trả cáo buộc gửi hàng trăm chiếc bay không người lái cho Nga Ngoại trưởng Iran khẳng định Tehran sẽ không giúp đỡ bên nào trong cuộc xung đột Nga - Ukraine, đáp trả cáo buộc của Nhà Trắng cho rằng Cộng hòa Hồi giáo đang chuẩn bị cung cấp hàng trăm máy bay không người lái cho Moskva. Máy bay không người lái của Quân đội Iran. Ảnh: Văn phòng quân đội Iran/AFP "Chúng tôi...