Mỹ đối phó radar Nga – Trung bằng trí thông minh nhân tạo
Lầu Năm Góc đang phát triển hệ thống tác chiến điện tử mới dựa trên trí thông minh nhân tạo có khả năng ứng phó với các radar cao tần của đối thủ trong thời gian ngắn.
Các chiến đấu cơ F-22 của Mỹ sắp tới sẽ được trang bị hệ thống tác chiến điện tử có trí thông minh nhân tạo, có khả năng nhận dạng sóng radar trong thời gian cực ngắn. Ảnh: USAF
Cơ quan Nghiên cứu quốc phòng (DARPA) thuộc Lầu Năm Góc đang triển khai dự án phát triển một hệ thống tác chiến điện tử sử dụng trí thông minh nhân tạo (AI) nhằm đối phó với các radar thế hệ mới của Nga và Trung Quốc, theo National Interest.
Các loại máy bay tàng hình thế hệ mới của Mỹ hiện nay như F-22 và F-35 đều sở hữu một kho dữ liệu nhận dạng các tín hiệu radar của đối phương, cùng với đó là các biện pháp gây nhiễu đã được lập trình trước đối với từng loại sóng radar.
Tuy nhiên, nếu những chiến đấu cơ này gặp một tín hiệu radar lạ chưa từng gặp phải, hệ thống các biện pháp gây nhiễu sẽ không thể tìm ra cách đối phó vì chưa được cập nhật, khi đó các máy bay tàng hình này sẽ dễ dàng phát hiện và có thể bị t.iêu d.iệt.
Để giải quyết vấn đề này, trước đây Lầu Năm Góc sử dụng biện pháp cổ điển, đó là triển khai một máy bay trinh sát điện tử như RC-135V/W thường xuyên thực hiện các chuyến bay trên khắp thế giới thu thập thông tin về các dạng sóng radar mới của mọi đối thủ.
Dữ liệu đó sau đó được gửi đến một phòng thí nghiệm mặt đất để phân tích, sau đó các chuyên gia sẽ dựa trên kết quả để đưa ra các biện pháp gây nhiễu và cập nhật lên hệ thống tác chiến điện tử của các chiến đấu cơ.
Tuy nhiên, biện pháp này rất mất thời gian và thiếu hiệu quả trong bối cảnh công nghệ radar của các đối thủ đang phát triển nhanh chóng. Trong giai đoạn hiện nay, các tín hiệu radar có thể dễ dàng được thay đổi chỉ bằng một vài thao tác bằng phần mềm, trong khi quân đội Mỹ thường phải mất nhiều tháng, thậm chí nhiều năm để có được thông tin về hệ thống radar mới của các quốc gia như Nga và Trung Quốc.
Video đang HOT
Tuy nhiên theo tiến sĩ Arati Prabhakar, giám đốc DARPA, thời đại của sự chậm trễ này đã kết thúc.
Prabhakar cho biết sắp tới các chiến đấu cơ của Mỹ sẽ được trang bị các hệ thống tác chiến điện tử sử dụng trí thông minh nhân tạo, có khả năng phân tích, tìm hiểu, nhận dạng các dạng sóng radar mới của đối phương để đề ra biện pháp gây nhiễu thích hợp cho máy bay trong thời gian thực. Với trí thông minh nhận tạo này, máy bay có thể phát tín hiệu gây nhiễu ngay sau khi bắt gặp một dạng sóng radar mới.
Theo ông Pabhakar, hiện nay quân đội Mỹ chỉ có vài máy bay tác chiến điện tử có thể phân tích dạng sóng radar đối phương theo thời gian thực là EA-6B Prowler của thủy quân lục chiến và EA-18G Growler của hải quân.
Tuy nhiên thời gian xử lý của hai hệ thống này còn tương đối dài, không đáp ứng được nhu cầu chiến tranh hiện đại. Việc phát triển các hệ thống tác chiến điện tử mới là một nhu cầu bức thiết.
Hiện các hệ thống AI đang trong giai đoạn thử nghiệm, nếu được đưa vào hoạt động, nó sẽ tiết kiệm cho Bộ Quốc phòng Mỹ khá nhiều thời gian và t.iền bạc. Thậm chí AI còn có khả năng cứu mạng phi công nếu họ gặp phải một hệ thống tên lửa phòng không hoặc radar cao tần mới của đối phương.
Nguyễn Hoàng
Theo VNE
Hệ thống tác chiến biến tiêm kích F-35 thành 'chiến binh sống'
Hệ thống tác chiến điện tử này cho phép F-35 có thể "đánh hơi" các mối đe dọa trên chiến trường theo thời gian thực và kịp thời đưa ra biện pháp ứng phó.
Tiêm kích tàng hình thế hệ thứ 5 F-35 của không quân Mỹ. Ảnh: USAF
Tiêm kích đa nhiệm F-35 là chương trình vũ khí đắt đỏ nhất từ trước đến nay của quân đội Mỹ, với khả năng bay siêu nhanh và những vũ khí hiện đại mang theo trong khoang chứa bom tàng hình. Tuy nhiên đây không phải là những thứ khiến chương trình F-35 bị đội giá lên mức 400 tỷ USD, mà thứ thực sự đắt đỏ là một công nghệ tiên tiến làm nên sức mạnh của siêu tiêm kích này.
Quân đội Mỹ đang chi rất nhiều t.iền cho việc nghiên cứu phát triển công nghệ có tên gọi "tác chiến điện tử nhận thức" cho phép F-35 có khả năng tồn tại gần như một vật thể sống để "đánh hơi" các hệ thống phòng không rất khó phát hiện trong tương lai và đưa ra các giải pháp để phá hủy chúng trong khi bay, theo Defenseone.
Dù các thông tin chi tiết về hệ thống tác chiến điện tử (EW) của F-35 vẫn chưa rõ ràng, nhưng các nhà khoa học, các chuyên gia giám sát và các quan chức quân sự có hiểu biết về chương trình này nói rằng công nghệ này sẽ là chìa khóa cho sự phát triển của F-35 và đóng vai trò chủ chốt với khả năng sống sót của nó trước năng lực phòng không tiên tiến của đối phương trong tương lai. Nói cách khác, hệ thống tác chiến điện tử nhận thức chính là "bộ não" có vai trò quan trọng nhất trên chiếc máy bay tối tân nhất thế giới này.
"F-35 đã được tích hợp một số thành tố của hệ thống tác chiến điện tử nhận thức, nhưng chúng tôi vẫn còn tiếp tục hoàn thiện nữa trong tương lai", Lee Venturino, đồng chủ tịch và giám đốc điều hành công ty First Principles chuyên phân tích chương trình F-35 cho Lầu Năm Góc nói. "Chúng tôi đang phát triển công nghệ này theo từng bước. Bước đầu tiên là về các biện pháp hỗ trợ điện tử (ESM) để phát hiện các dạng sóng tín hiệu chưa từng xuất hiện".
Theo Patrick Tucker, chuyên gia công nghệ của Defenseone, hệ thống tác chiến điện tử nhận thức sẽ "đánh hơi" các sóng năng lượng vô hình phát ra từ chuyển động của các điện tử, quang phổ điện tử lan truyền trong không gian. Các hệ thống radar thông thường sử dụng dạng sóng cố định khiến chúng dễ dàng bị F-35 phát hiện, phân tích và đưa ra chiến thuật đối phó. Tuy nhiên, các radar lập trình bằng công nghệ số hóa đời mới hơn có khả năng phát ra các dạng sóng chưa từng thấy trước đây khiến chúng ngày càng khó phát hiện và t.iêu d.iệt.
Lo ngại công nghệ tác chiến điện tử (EW) của Mỹ đang hụt hơi trước các thách thức của thế giới hiện nay, Hội đồng Khoa học Quốc phòng (DSB) năm 2013 đã khuyến nghị quân đội Mỹ cần phát triển các hệ thống tác chiến điện tử linh hoạt và thích ứng để có thể phát hiện và đối phó với các thiết bị cảm biến phức tạp trong tương lai.
"Trước đây, các máy bay tác chiến điện tử EA-18 có thể phát hiện một dạng sóng mới nhưng không có cách nào để ứng phó. Phi công sẽ quay về, báo cáo và tái tạo dạng sóng đó, và mất nhiều thời gian để tìm ra cách đối phó", Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ phụ trách máy bay tác chiến điện tử Bob Work cuối tháng trước phát biểu tại Trung tâm An ninh Mỹ Mới.
Quá trình này diễn ra quá chậm để có thể đối phóhiệu quả với các radar lập trình kỹ thuật số trong tương lai. Theo Robert Stein, đồng chủ tịch phụ trách nghiên cứu DSB, để nâng cao khả năng sống sót trên chiến trường, F-35 phải có khả năng phát hiện và ứng phó với các dạng sóng mới trong thời gian rất ngắn.
Hệ thống tác chiến điện tử trên F-35 lấy cảm hứng từ khái niệm "radar nhận thức" do nhà nghiên cứu điện tử Simon Haykin đưa ra năm 2006. Haykin cho rằng có thể chế tạo một máy tính có khả năng nhận định tình hình nhờ vào hệ thống radar và ăng ten mảng pha có thể quét nhanh các dạng sóng.
Dựa trên định lý của Thomas Bayes, một nhà thống kê học và triết học người Anh, Haykin đã đưa ra nguyên lý hoạt động của thuật toán Bayes trong hệ thống radar và thu hút sự quan tâm của Cơ quan quốc phòng Mỹ trong nghiên cứu máy móc và công nghệ tác chiến điện tử nhận thức.
Phiên bản F-35C có thể cất và hạ cánh trên tàu sân bay. Ảnh: USNI
Tập đoàn BAE đã huy động 200 tiến sĩ từ các trường đại học hàng đầu về nghiên cứu máy móc, vật lý, xử lý tín hiệu thống kê và tính toán thần kinh học trong các lĩnh vực khác để nghiên cứu các thuật toán nhằm xây dựng hệ thống tác chiến điện tử nhận thức hiện đại nhất cho F-35, có khả năng nhận biết và ứng phó với các mối đe dọa theo thời gian thực.
Quân đội Mỹ hy vọng với hệ thống này, F-35 sẽ vượt qua được hệ thống radar phòng không lập trình mới Nebo-M của Nga. Nebo-M gồm ba hệ thống radar gắn trên xe tải riêng biệt gồm một radar dải tần số VHF tầm quét rộng, một radar tần số cao UHF và một radar sóng X bố trí theo hình tam giác để có độ chính xác cao hơn. Sự kết hợp của ba hệ thống này có thể "vạch mặt" các tiêm kích tàng hình tối tân, kể cả F-35 của Mỹ.
"Radar Nebo-M được thiết kế để tự động dò tìm, theo dõi các mục tiêu trên không như các tên lửa đạn đạo, chiến đấu cơ tàng hình, máy bay không người lái và các mục tiêu bay với vận tốc siêu thanh từ khoảng cách lên tới 1.800 km", RT đưa tin hồi tháng 2/2015.
Theo các chuyên gia phân tích quân sự, nếu F-35 có thể ứng dụng thành công hệ thống tác chiến điện tử nhận thức trên, nó có thể nâng cao đáng kể khả năng sống sót trong những chiến trường phức tạp nhất. "Công nghệ này sẽ giúp F-35 đối phó với các tình huống liên tục thay đổi, khiến nó trở nên linh hoạt như một chiến binh thực thụ trên chiến trường", ông Stein nhấn mạnh.
Duy Sơn
Theo VNE
Ngạc nhiên Malaysia sở hữu radar VERA-E như Việt Nam Rất ngạc nhiên khi Quân đội Malaysia cũng sở hữu radar bắt máy bay tàng hình VERA E như Việt Nam. Báo mạng Malaysia mới đây đăng tải chùm ảnh hé lộ hệ thống radar bắt máy bay tàng hình VERA-E do Cộng hòa Czech sản xuất. Điều đó cho thấy, ngoài Việt Nam hóa ra còn một quốc gia Đông Nam Á...